Презентация на тему "Біратомды спирттер"

Тақырыбы: Қаныққан бір атомды спирттер (Изомерия, қасиеттері, қолданылуы)

Спирттер

Бір атомды

Көп атомды

СН 3 -ОН

метил спирті

СН 3 -СН 2 -ОН

э тил спирті

этиленгликоль

глицерин

Спирттер

Қаныққан

Қанықпаған

Ароматты

СН 3 -ОН

метил спирті

СН 3 -СН 2 -ОН

этил спирті

СН 2 = СН-ОН

винил спирті

СН 2 -ОН

бензил спирті

Спирттер дегеніміз -молекуласында бір немесе бірнеше сутек атомдары гидроксил тобына алмасқан көмірсутектердің туындылары.

Физикалық қасиеттері.

Этил спиртінің құрылысы

Бір атомды спирттердің гомологтық қатары.

Спирттердің атауы

Формуласы

Метил (метанол)

Қайнау температурасы ( 0 С)

СН 3 ОН

Этил (этанол)

С 2 Н 5 ОН

64,7

Пропил (пропанол-1)

Бутил (бутанол -1)

С 3 Н 7 ОН

78,3

С 4 Н 9 ОН

97,2

Амил (пентанол-1)

117,2

С 5 Н 11 ОН

Гексил (гексанол -1)

С 6 Н 13 ОН

137,8

Гептил (гептанол -1)

157,2

С 7 Н 15 ОН

176,3

Этил спиртінің физикалық қасиеттері

Химиялық қасиеттері Спирттердің суда ерігіштігі

Этил, пропил спирттері суда ериді

Бутил, пентил спирттерінің суда ерігіштігі

төмен

Молекулалық массалары артқан сайын спирттердің суда ерігіштігі қиындап, пробиркаде 2 қабат түзіледі

Спирттермен иод ерітіндісін дайындау

Екі пробиркаге этил спирті мен су алынып, екеуіне де иодтың кристалды түйіршіктері салынып, шыны таяқшамен араластырылады.

Нәтижесінде спирт жақсы еріткіш екендігін, ал су иод кристалдарын нашар ерітетіндігін байқауға болады.

Спирттердің сілтілермен әрекеттесуі.

Этил спиртіне натрий түйіршігі салынып, газөткізгіш түтік арқылы бөлінген газ пробиркаға жиналады.

Спирттердің алыну жолдары

Жүзім шырыны ашығанда түзілетін шарап спиртін адамдар өте ертеден пайдаланған.«Спирт» сөзі латынның «шараптың рухы» деген сөзінен шыққан көрінеді. Шарап спирті немесе этил спиртінің формуласы-С 2 Н 5 ОН Жүзімнің, қанттың, крахмалдың ферменттік ашуы нәтижесінде түзілетін бұл затты тұрмыста жай ғана спирт деп атайды. Ал XVlll ғасырдан бастап «спирт» деген сөзбен қатар «алкоголь» (әл-кугул) деген сөз қолданыла басталды.

Этил спиртін әртүрлі жолдармен алады. Соның бірі-глюкозадан ашытқы қатысында мына жалпы реакция бойынша алады:

С 6 Н 12 О 6 2С 2 Н 5 ОН+ 2СО 2

Қаныққан біратомды спирттердің қолданылуы

Спирттер өндірісте формальдегид, полимерлер, бояғыш заттар, фармацевтік препараттар алу үшін, медицинада залалсыздандырғыш зат ретінде, бояулар мен лактерді ерітетін еріткіш ретінде және т.б заттар алуда кеңінен қолданылады. Метил спиртімен жұмыс істегенде, оның өте улы екендігін ұмытпау керек. Бірнеше грамынан адам соқыр болады, одан көбірек болса, уланып өледі.

Спирттер медицинада антомиялық препараттарды консервілеу үшін қоспа ретінде қолданылады.

Этил спирті медицинада залалсыздандырғыш ретінде қолданылады

Спирттер медицинада дәрілік препараттарда еріткіш ретінде пайдаланылады

Спирттер парфюмериялық, косметикалық заттар жасауда кеңінен қолданылады

Спирттер тері өңдеу және бояуда кеңінен қолданылады

Спирттер сырдың құрамына кіреді

Этил спирті алкогольді ішімдіктердің құрамына кіреді

Этил спиртінің адам ағзасына әсері

Этил спирті адам ағзасына есірткілік әсер етеді. Спирт миға әсер етіп, жүйке клеткаларын уландырады. Осыдан адамның ақыл-ойы, сөйлеу, ойлау қабілеттері, қимыл үйлесімділігі бұзылады.Спиртті ішімдіктер ішкен адамның мінез-құлқында желөкпелік, әдепсіздік, дөрекілік пайда болады, оны айналасындағыларға жеккөрінішті етеді.Спиртті ішімдіктерді жие ішкен адамның бауыры мен жүйке жүйесінің қызметі бұзылады, зердесі нашарлайды, маскүнемділікке, яғни этил спиртіне тәуелділікке ұшырайды.

Этил спиртін жүкті әйел пайдаланған жағдайда, ұрыққа үлкен залал келтіреді

Спиртті ішімдіктер ішкен адамның мінез-құлқында желөкпелік, әдепсіздік, дөрекілік пайда болады

Спиртті ішімдіктерді жие ішкен адамның бауыры мен жүйке жүйесінің қызметі бұзылады

1-тапсырма. Атауын тап

Спирттерді атап берілген кестені толтырыңыз.

Формуласы

Халықаралық жүйе бойынша атауы

СН 3 - ОН

Басқаша атауы

СН 3 -СН 2 -- ОН

СН 3 -СН 2 - СН 2 - ОН

СН 3 -СН 2 - СН 2 - СН 2 - ОН

СН 3 - СН 2 - СН 2 - СН 2 - СН 2 - ОН

СН 3 -СН 2 - СН 2 - СН 2 - СН 2 - СН 2 − ОН

Пайдаланған әдебиеттер:

• Ә.Е.Темірболатова «Химия» 11кл

2. Ә.Е.Темірболатова «Химия есептер жинағы»

3. Электрондық оқулық «Органическая химия» руссобит педагог

4. Электрондық оқулық «Уроки химии» Кирилла и Мефодия