Осуществление судебного правосудия в делах по отношению к несовершеннолетним

03.04.2020

03.04.2020

03.04.2020

03.04.2020

03.04.2020

03.04.2020

ЖАШЫ ЖЕТПЕГЕНДЕРДИН ИШТЕРИ БОЮНЧА СОТ АДИЛЕТТИГИН ЖҮЗӨГӨ АШЫРУУДАГЫ МАМЛЕКЕТТИК ОРГАНДАР (1 саат)

Даярдаган: КЖУжП кафедрасынын доценти, Асанбекова Джамиля Жекшеналиевна

Максат:

Жашы жетпегендердин иштери боюнча сот адилеттигин жүзөгө ашыруудагы мамлекеттик органдардын курамы жөнүндө маалымат алышат жана алардын милдеттерин бири биринен айрымалайт

ПЛАН:

1. Жашы жетпегендердин иштери боюнча сот адилеттигин жүзөгө ашыруудагы мамлекеттик органдары.

2. Балдардын иштери боюнча комиссиялар (БИК). Милдеттери жана иштерди кароонун тартиби

3. БИКтин жазык жоопкерчилигине жатпаган жашы жетпеген укук бузуучуну коргоону уюштуруудагы ролу

  Сунуш кылынган адабияттар:

1. 2006-жылдын 7-августундагы Кыргыз Республикасынын Балдар жөнүндө кодекси

2. 2012-жылдын 10-июлу № 100 Кыргыз Республикасынын Балдар жөнүндө кодекси

• 2008-жылдын 10-июнундагы № 285 «Кыргыз Республикасынын райондорунун мамлекеттик администрацияларында жана жергиликтүү өз алдынча башкаруунун аткаруучу-тескөөчү органдарында үй-бүлөнү жана балдарды колдоо боюнча бөлүмдөрдү түзүү жөнүндө» Кыргыз Республикасынын Өкмөтүнүн токтому

• Кыргыз Республикасынын Өкмөтүнүн 2017-жылдын 24-июлундагы № 449  « Балдар иштери боюнча комиссия жөнүндө типтүү жобо»
• Кыргызской Республики от 17 марта 2004 года № 180

Типовое положение «Об отделе поддержки семьи и детей»

1. Ж ашы ж е тпегенде р дин иштери боюнча с о т ади ле ттигин жүзөгө ашы р у у дагы м ам л ек е ттик органдар

Ж ашы ж е тпе г енде р дин иш т ери боюнча с о т адил е ттигин жүзөгө ашы р у у да ю в еналдык юстициянын мамле к е ттик м униципалдык ор г андарына жана ме к ем е лерине төмөнкүлөр т аандык б о л о т:

• Балда р дын иш т ери боюнча к омиссия (мындан ары – БИК);
• Үй-бүлөнү жана б алда р ды к о лдоо боюнча бөлүмдөр (мындан ары – ҮБКБ);
• юстициянын, ички иш т е р дин, салам а ттык са к т оонун, билим б ерүүнүн, маданияттын, с оциалдык к ор г оонун, с оциалдык т ейлөөнүн, иш менен к амсыз кылуу кызм а тынын адис т еш к ен ор г андары жана ме к ем е лери.

Коом ю в еналдык юстициянын т у т у м унда жергили к түү бийлик ор г андары жана к оомдук у ю мдар аркылуу чы га т . М амле к е ттик бийли к тин жана жергили к түү өз алдынча б аш к а р уунун а т к а р уучу- т ескөөчү ор г андары ю в еналдык юстициянын ал к агында үй-бүлөнү жана б алда р ды к о лдоо боюнча бөлүмдө р дүн, асырап ал г ан үй-бүлөлө р дүн, м униципалдык с оциалдык, диагн о з дук, кризистик жана реабилитациялык борбо р лор менен ме к ем е ле р дин ишин к амсыз кыл а т .

Балда р дын иштери боюнча ко миссиялар ( БИК) – б алда р дын у к ук- т арын жана мыйзамдуу кызыкчылы к тарын, анын ичинде жашы ж е тпе- г енде р дин иш т ери боюнча с о т адил е ттигин жүзөгө ашы р у у дагы у к ук т арын жана мыйзамдуу кызыкчылы к тарын к ор г оо боюнча адис т ешкен ор г ан б о луп санал а т .

Балда р дын иш т ери боюнча к омиссиялар төмөнкүлө р дүн алдында түзүлөт:

• тиеш е лүү райондо р до - райондук администрацияла р дын;
• жергили к түү өз алдынча б аш к а р уунун а т к а р уучу- т ескөөчү ор г андарынын (шаа р ла р дын мэрияларынын).

БИК т у р у к т уу иштөөчү ж умушчу ор г ан б о луп санал б айт жана өз ишин м е згилдүү неги з де жүзөгө ашыр а т .

БИКтин жобосу жана к у рамы райондун мамле к е ттик администрациянын же б о лбо с о алдында көрсөтүлгөн к омиссия түзүлгөн шаа р дын мэриясынын токтом у менен б екитил е т .

БИКтин к у рамы:

• райондун мамле к е ттик администрациясынын же жергили к түү өз алдынча б аш к а р уунун а т к а р уучу- т ескөөчү ор г анынын,
• ички иш т ер ор г анынын,
• билим б ерүү ор г анынын,
• салам а ттык са к т оо ор г анынын,
• эм г ек жана с оциалдык к ор г оо боюнча ор г андын өкүлдөрүнөн,
• ошондой э ле жарандык к оомдун 4 өкүлүнөн түзүлө т .

Төмөнкүлөр БИКтин милд е т т ери б о луп санал а т:

• ҮБКБнын б аланы үй-бүлөдө к алтыру у , асырап алуучу үй-бүлөгө б ерүү, а чык же жабык ме к еме г е жай г ашты р уу бөлүгүндө анын андан аркы т а г дырын аны к т оо г о тиеш е лүү б о л г он ч е чимдерин жа к ты р уу;
• үй-бүлөлүк к ам к о р дук т ун түрүн т андап алуу г а к ар ат а ҮБКБнын ч е чимдерин б екитүү;
• б ала а чык же жабык ме к еме г е у к ук к а ж а тпа г ан ж о л менен жай г аштырыл г ан уч у р да аны бош о т ууну к амсыз кылуу;
• ары з дар менен д а т т ану у ла р ды, анын ичинде б алда р дын ары з дары менен д а т т ану у ларын к ароо.

БИКтин ч е чими с о т т а р тибинде д а т т анылышы мүмкүн.

БИК өзүнүн ишин мамле к е ттик ор г андар жана жергили к түү өз алдынча б аш к а р уу ор г андары, к оомдук бирикм е лер жана б аш к а у ю мдар менен өз ара ара к е т т енүү менен жүзөгө ашыр а т .

БИКтин ч е чими мамле к е ттик администрациянын же жергили к түү өз алдынча б аш к а р уунун а т к а р уучу- т ескөөчү ор г анынын т о к т о м у түрүндө ж о л-жоб о лош т у р у л а т жана тиеш е лүү мамле к е ттик, м униципалдык ор г андар, менчи к тин түрүнө к ара б ас т ан юриди к алык жа к т ар, кызм а т адамдары жана жарандар т арабынан а т к а р уу үчүн милд е ттүү б о луп санал а т .

Б а лдардын иштери боюнча комиссия т арабынан иштерди кароонун т артиби

Жү к төлгөн милд е т т е р ди а т к а р уу үчүн БИК алар к е лип түшкөн уч у р дан т а р тып 10 күндөн ашпа г ан мөөнөттө ҮБКБ т арабынан б ерил г ен м а т ериалда р ды к арай т .

Ишти мөөнөтүндө к арап чыгуу мүмкүн б о лбо г он өзгөчө сейрек уч у рла р да БИК б е лгилен г ен мөөнөттү уза р т у у , бирок 7 күндөн ашпа г ан мөөнөткө уза р т уу жөнүндө ч е чим чы г арышы мүмкүн.

ҮБКБ т арабынан б ерил г ен м а т ериалда р ды к аро о до БИК зарыл б о л г он уч у р да к ере к түү маалым а т т ар менен до к у мент т е р ди т алап кылып алдыр а т , ошондой э ле иштин м а т ериалдары боюнча түшүндүрмөлө р дү алуу үчүн кызм а т адамдарын жана жаранда р ды чакы р т а т .

БИКтин жыйналышы анын к у рамынын к еминде жарымы б о л г ондо у к у к т уу б о луп санал а т .

Балда р дын, ат а-эн е ле р дин же ала р дын о р дун б ас к ан адамда р дын д а т т ану у лары боюнча БИКтин жыйналышына иши к аралып ж а т к ан б аланын, ошондой э ле иш к е тиешеси б ар б а р дык адамда р дын к а тышу у су милд е ттүү б о л о т .

БИКтин жыйналышында жыйналыштын д а т асын жана о р дун, ишти маңызы боюнча к ароон у , ишти к ароо г о к а тыш к ан адамда р дын к е л г ендиги жөнүндө маалым а т- т а р ды көрсөтүү жана ала р дын түшүндүрмөлөрүн, иш к е тиешеси б ар б аш к а маалым а т т а р ды, ошондой э ле к абыл алын г ан ч е чимди жарыя л оо жана а г а д а т т ануунун т ар тиби менен мөөнөттөрүн түшүндүрүү жөнүндө маалым а т т а р ды кыс к ача ж а з уу менен пр о т о к о л түзүлө т .

Протоколго БИКтин төрагасы жана катчысы кол коёт.

БИКтин чечими жыйналышка катышкан комиссиянын мүчөлөрүнүн добушунун жөнөкөй көпчүлүгү менен кабыл алынат. Протокол, чечим райондун мамлекеттик администрациянын же болбосо жергиликтүү өз алдынча башкаруунун аткаруучу-тескөөчү органынын токтому түрүндө жол-жоболоштурулушу мүмкүн.

Чечимдин көчүрмөсү тиешелүү органдарга, балага, анын ата-энесине же алардын ордун баскан адамдарга берилет.

БИК мыйзам менен чатакта болгон жашы жетпегенге карата ювеналдык юстициянын тутумуна кирет.

Мыйзам менен чатакта болгон жашы жетпегендерге карата БИКтин иши жашы жетпегендин өз арнамысынын сезимин өстүрүүгө, анын коомдун турмушундагы конструктивдүү ролун ишке ашыруу керектөөсүн эске алууга жана жашы жетпегенди кайра интеграциялоо процессине көмөктөшүүгө тийиш.

БИКтин ж а зык жоопке р чилигине жатпа г ан жашы ж е тпе г ен укук б у з уучуну кор г оону уюш т у р уудагы р о л у

Балда р дын у к у к тарын жана мыйзамдуу кызыкчылы к тарын к ор г оо жа а тындагы адис т еш к ен ор г андар т арабынан жашы ж е тпе г ендер г е к ар а т а с о т адил е ттигинин жүргүзүлүшү, ошондой э ле а г а с оциалдык кызм а т т а р дын к а тышу у су төмөнкү бүтүндөй бир к а т ар про б лемаларды ч е чүүгө көмө к төшүүгө чакырыл г ан:

• жашы ж е тпе г енде р дин өнүгүшүнө оң т аасир тийгизүүгө жана жагымсыз т енденцияла р дын көрүнүшүн че к төө;
• өспүрүмдүн инсанын к алып т анды р уу г а к омпле к стүү т аасир көрсөтүү;
• жашы ж е тпе г енде р дин че к тен чыгып б ара ж а т к ан жүрүм- т у р у м унун мүмкүн б о луучу к есеп е т т ерин б о жом о лдоо жана у к у к т ук ма ж б у р л оо чараларына тү з дөнтүз к айрыл б ас т ан т арбия л оонун с оциалдык программаларын к о лдонуу;
• а г а ылайык адам, анын өмүрү, у к у к т ары жана эркинди к т ери жо г ор к у б аалу у лук б о л г он б е лгилен г ен стр а т егиялык с оциалдык-у к у кт ук жана п е да г оги к алык ма к с а т т ар г а ж е түү.

Ж ашы ж е тпе г енде р дин иш т ери боюнча с о т адил е ттигин жүзөгө ашы р уу ша р т т уу тү р дө үч ф а за г а бөлүнүшү мүмкүн.

Биринчи ф а з а жашы ж е тпе г енде р дин арасында у к ук б у з у у ла р дын алдын алууну б о лж о лдой т . Б у л ф а за г а б алдар г а жана “ т обо к е лдик т о б ундагы” үй-бүлөлөргө, у к ук б у з уу т обо к е лдигинин астында т у р г ан жашы ж е тпе г енде р ди же к е көзөмөлдөөгө чейинки с оциалдык жана педа г оги к алык жа р дам б ерүү кир е т .

Экинчи ф аз а жашы ж е тпе г ен өспүрүм шек саналуучу деп т абыл г ан уч у р дан т а р тып б аш т ал а т жана ж а за дайындал г ан г а же а г а к ар а т а т аасир көрсөтүү чарасы к о лдон у л г ан м е згилде бүтө т .

Үчүнчү ф а з а г а жашы ж е тпе г ен түзөтүү ме к емесинде б о л г он же андан бош о т у л г ан уч у р дан т а р тып ал к айра ин т еграциялан г ан г а чейинки про ц есс кир е т .

Ю в еналдык юстиция айкын б алда р дын айкын т у р м уш т ук кы р даалдар-дагы про б лемасын ч е ч е т деп санал а т , м унун өзү акыры жыйынтыгында к е лип жалпы э ле б алда р дын про б лемаларын ч е чүүгө мүмкүнчүлүк б ер е т .

М амле к е ттик ор г андар, жергили к түү өз алдынча б аш к а р уу ор г андары жана к оомдук у ю мдар менен өз ара ара к е т т е р ди к амсыз кылуучу БИК т ер өз ишинде ала р дын ар биринин милд е т т ерин эс к е алуу г а тийиш. Баш к а ор г андар менен өнө к тү к тө жашы ж е тпе г енде р дин иш т ери боюнча с о т адил е ттигин жүзөгө ашы р у у дагы мамле к е ттик ор г анда р дын милд е т т ерине төмөнкүлөр кир е т:

• у к ук б у з уунун н а тыйжасынд а б у з у л г ан с оциалдык мамил е ле р ди зыяндын о р дун т о л т у р уу г а, жабы р лануучуну жана у к ук б у з уучуну реабили т ация л оо г о б агыт т ал г ан э лдештирүү программалары аркылуу к алыбына к е лтирүү. Ж ергили к түү жама а т т а р дын рес у рс т арын криминалдык кы р даалда р дан чыгуу боюнча ж у м уш к а т а р т уу;

• жашы ж е тпе г енде р ди к айра ин т еграция л оо;
• алдын алууч у лук-реабили т ациялык ж умуш т а жергили к түү жама а т т а р дын к ам к о р ч у лук дарам е тин күчөтүү;
• формалдуу эмес с оциалдык к онтр о л г о к а тышуу г а к ар а т а жергили к түү жама а т т а р дын мүмкүнчүлү к төрүн өнү к түрүүнүн эс е бинен ж а за л оо т е хн о л огияларынын ара к е тин че к төө;
• жүрүм- т у р у мдун өзгөрүү про ц ессине дем б ерүү, өз жүрүм- т у р у м у үчүн жооп к е р чилик ти аңдап-с е зүүдө жана ал б аш к алар г а к андай т аасир тийги з ерин түшүнүүдө б ала г а жа р дам б ерүү;
• б аланын к оомдон окчундоосуна эмес, с оциалдык ин т еграцияланышы-на көмө к төшүү;
• расмий с о т өндүрүшүнөн жана эң негизгиси эркиндигинен ажыр а т уу сыя кт уу на к т а ж а за л оо санкцияларын к о лдону у дан к оомдук т аасир көрсөтүүнүн к онст р у к ти в дүү чараларынын пайдасына мүмкүн б о лушунча к а чу у .

Ж а зык жооп к е р чилигине ж е т е э лек жашы ж е тпе г ендин у к ук б у з уу жа-са г андыгынын фа к тысын б е лгилөөдө Балда р дын иш т ери боюнча к омиссия төмөнкү жа г дайла р ды б е лгилейт:

• бу л жосунду жа с оо г о көмөк б о л г он ша р т т а р ды;
• жасал г ан жосундун с оциалдык к ор к унуч т у у лугунун даражасын;
• жашы ж е тпе г ен т арбиялан г ан чөйрөнү;
• жашы ж е тпе г ен т арабынан ж а зык мыйзамдары менен к арал г ан у к ук б у з уунун к ай т алап жасалышынын т обок е лдигин.

Бу л жа г дайла р ды аны к т оо үчүн БИКтин жооп т уу к а тчысы үй-бүлөнү жана б алда р ды к о лдоо боюнча бөлүм жашы ж е тпе г ен г е б ер г ен м а т е-риалда р ды алдын ала или к т ей т . Э г е р де б а р дык жа г дайла р ды т а к т оо үчүн б ерил г ен м а т ериалдар ж е тишсиз б о л с о, БИК ала р ды тиеш е лүү у ю мда р дан жана жергили к түү өз алдынча б аш к а р уунун а т к а р уучу- т ескөөчү ор г андарынан с у р а тып алышы мүмкүн. Ошондой э ле жашы ж е тпе г ен, анын а т а-энеси же б о лбо с о мыйзамдуу өкүлдөрү менен алдын ала мае к тешүү өткөрүү зарыл.

Балда р дын иш т ери боюнча к омиссияла р дын иши к оомч у лу к т ун, өкмөттүк эмес жана э л аралык у ю мда р дын к еңири к а тышу у су менен жүзөгө ашырыл а т . Комиссияла р дын ишине ме к т еп алдындагы а т а-эн е лер к оми т е т т еринин, б алдар үйлөрүнүн жана ж а т ак ме к т еп т е р дин к ам к о р ч у лук к еңеш т еринин, к оомдук түзүлүштө р дүн, көчө, к в а р т алдык, үй к оми т е т т еринин өкүлдөрү жана к оомч у лу кт ун б аш к а өкүлдөрү т артыл а т . Иш к е т а р тыл г ан а к ти в дин ичинен к омиссиялар жашы ж е тпе г ендер менен иштөө үчүн к оомдук инспе к т о р л о р ду жана к оомдук т арбиячыла р ды бөлүп б ер е т . Б у л уч у р да өнө к төштүк үчүн мүмкүнчүлү к тө р дү түзүү ма к с а тында б а р дык мамле к е ттик ор г анда р ды жана к оомдук б и рикм е ле р ди бири к тирүү жана т оп т ош т у р уу зарыл.

КӨҢҮЛ БУРГАНЫНАР ҮЧҮН РАХМАТ!!!