Государство огузов

Қызылорда облысы

Шиелі ауданы

Бидайкөл ауылы №148 қазақ орта мектебі

Құлтаева Ақмарал М

Сабақ тақырыбы:Оғыз мемлекеті
Сабақтың мақсаты: Оқушыларды Оғыз мемлекетінің пайда болу тарихымен таныстыру.
Сабақтың міндеттері: 1. Оқушыларды 1Х ғасырдың соңы – Х1 ғасырдың басында Қазақстанның оңтүстігі мен Сырдария өзенінің бойында құрылған Оғыз мемлекетінің тарихы, қоғамдық құрылысы, мемлекеттің күшеюіне негіз болған саяси жағдайларына сипаттама бере отырып, шаруашылығы және қолөнерінің дамуымен таныстыру;
2. Оғыз мемлекетінің өзіне тән ерекшеліктері туралы мәліметтерін өзге түрік мемлекеттерімен салыстыра білу, деректермен жұмыс істеу қабілеттерін дамыту;
3. Оқушылардан қазақ жеріндегі өркениетті мемлекеттер туралы мағлұмат алып, өз елінің тарихына деген мақтаныш сезімін қалыптастыру.
Сабақтың түрі: аралас

Типі:Жаңа сабақты меңгерту
Әдісі: түсіндіру,баяндау,жаңа сабақ
Көрнекілігі: Оғыз қағанатының картасы, интерактивті тақта,слайд

Сабақтың барысы:
І. Ұйымдастыру кезеңі
- Оқу құралын тексеріп түгелдеу
- Оқушылардың зейінін сабаққа аудару.

ІІ. Үй тапсырмасын сұрау:

Қарлұқ қағанаты.

Ш.Бекіту сұрақтары

1. Қарлұқ қағанаты қай жерде құрылды?

2.Қағанаттың тарихи шеңбері?
3. Қағанат құрамында қандай тайпалар болды?
4. Қағанаттың құрамы тоғыз тайпадан тұратынын айтқан кім?
5.Қағанат билігі неліктен Қарахан мемлекетінің қолын көшті?
6. Қарлұқ қағанаты кезінен өз атауын сақтап қалған қандай қалаларды білесің?
7. Қарлұқтың шаруашылығы қандай бағыттарда дамыды.
8. Қарлұқтар арасында ислам

дінін қабылдау қай кезден басталды?
9.Қағанаттың астанасы

10.Қарлұқтардың Қашғарияны жаулап алған жылдары?

11.Қарлұқтардың Батысынан Шығысына жету үшін 30 күн жол жүру керек дегенді кім айтты?

12. Үйғырлармен болған күрес неше жылға созылды?

ІУ. Жаңа сабақтың жоспары:
1. Оғыз мемлекетінің құрылуы жер аумағы.
2. Оғыздардың тайпалық құрамы мен қоғамдық құрылысы.
3. Саяси жағдайы.
4. Шаруашылығы
5. Кәсібі мен қолөнері

6.Оғыздардан қалған ескерткіштер

Мұғалім сөзі.

Жаңа сабақты түсіндіру

Ү. Сабақтың қорыту сұрақтары.:
1.Оғыз мемлекеті қай ғасырда құрылды? (9 ғасырдың соңы 11 ғас орт)
2. Оғыз мемлекетінің орталығы (Янгикент)
3.Янгикент қаласының екінші атауы (Жаңа Гузия)
4. Махмуд Қашғаридің дерегі бойынша, оғыздар қанша тайпалардан тұрды?  (24)
5.Тайпалық одақтар қалай аталды? (ел)
6.Ел қандай ұғымды білдіреді? (халық, мемлекет)
7. Оғыздардың жоғарғы билік иесін қалай атады? (жабғу)
8.Жабғудың орнын кімдер басты? (инал)
9. Әскербасын қалай атаған? (сюбашы)
10. Оғыздарда халық жиналысы жылына неше рет болды? (1 рет)
11.Оғыздардың шаруашылығы қандай болды?( жартылай көшпелі, отырықшы)
12.Оғыздардың баспанасы (арба үстінне тігілген үйлер)
13.Малдың терісінен қандай бұйымдар жасады? (аяқ-киім, ыдыс, ат-әбзелдері,торсық)
14. Киім-кешек қосымша нелерден тігілді? (аң терісінен)
15. Жабғудың кеңесшілерін қалай атады? (күл-еркіндер)
16. Шахмәлік көтерілісте кімдердің қолдарынан қаза тапты? (салжұқтардан)
17.Оғыз мемлекеті қай ғасырда әлсіреп, бір жола күйреді?  (ХІ ғасырда)
18. Оғыздарда халық жиналысы жылына неше рет болды? (1 рет)
19.Оғыздардың шаруашылығы қандай болды?( жартылай көшпелі, отырықшы)
20. «Күл-еркіндер» бұлар кімдер? (жабғудың кеңесшісі)


ҮІ. Бағалау:

ҮІІ. Үйге тапсырма: оқу,

Тест сұрақтары:
1. Х ғасырда оғыз мемлекетінің астанасы:
А Янгикент
Б Сауран
В Баласағұн
Г Қарақорым
Д Сығанақ
2. Оғыздарда мүлік теңсіздігінің негізі:
А жерге меншік
Б мүлікке меншік
В малға меншік
Г егін алқаптарына меншік
Д аталғандардың бәрі
3. ХІ ғасырда оғыздарды талқандаған тайпа:
А Сельжуктер
Б Хазар
В Ғұндар
Г Меркиттер
Д Қыпшақтар
4. Оғыз тайпасының өзегі қайда қалыптасты?
а. Жетісуда
Б. Оңтүстік Қазақстанда
В. Сырдарияның төмен ағысында
Г. Шығыс Қазақстанда
Д. Батыс Қазақстанда
5. Оғыз мемлекеті қай ғасырларда өмір сүрді?
А. 8 - 9 ғғ.
Б. 9 - 10 ғғ.
В. 9 - 11 ғғ.
Г. 10 - 12 ғғ.
Д. 12 - 13 ғғ.
6. Оғыз билеушісінің титулы:
А. Горхан
Б. Қаған
В. Патша
Г. Ягбу
Д. Гуньмо
7. Махмұд Қашқаридың айтуы бойынша "бүзүқтар" мен "үшүқтар" болып екі ірі топқа бөлінген:
А. Қарлұқтар
Б. Наймандар
В. Оғыздар
Г. Жалайирлар
Д. Керейлер
8. Сюбашы лауазымын кім иеленді?
А. Оғыз әскерінің басшысы
Б. Діни басшысы
В. Оғыз тайпаларының көсемдері
Г. Ақсүйектер
Д. Оғыздардың салық жинаушысы