Ա ՖՐԻԿԱ
Ֆիզիկաաշխարհագրական բնութագիրը
ՀԲՀ
ԱՖՐԻԿԱ
Տարածքը՝ 30մլն 300 հազ. կմ²
Հրվանդանները՝ հյուսիսում- Էլ Աբիադ
հարավում- Ասեղի
արևելքոում՝ Ռաս Հաֆուն
արևելքում- Ալմադի
Աշխարհագրական դիրքը
Աֆրիկայի աշխարհագրական դիրքը յուրահատուկ է: Միակ մայրցամաքն է, որի գրեթե կենտրոնով անցնում է հասարակածը, այսինքն՝ գտնվում է հյուսիսային և հարավային կիսագնդերում:Մայրցամաքի մեծ մասն ընկած է 2 արևադարձերի միջև:
Աֆրիկան մոտ է միայն Եվրասիային, որից բաժանվում է Ջիբրալթարի նեղուցով, Միջերկրական ծովով, Սուեզի ջրանցքով, Կարմիր ծովով, Բաբելմանդեպի նեղուցով, Ադենի ծովածոցով:
Աֆրիկայի արևմտյան և հյուսիսային ափերը ողողում են Ատլանտյան օվկիանոսի և նրա մաս կազմող Միջերկրական ծովի և Գվինեական ծովածոցի ջերերը: Մայրցամաքի արևելյան և ափերը ողողում են Հնդկական Օվկիանոսի, Կարմիր ծովի և Ադենի ծոցի ջրերը:
Կարմիր ծովը Համաշխարհային օվկիանոսի ամենատաք(+42°C) և ամենաաղի (մինչև 42‰) ծովն է: Նրա ափամերձ ջրերում կան բազմազան կորալներ, որոնք ունեն կրային կմախք ու կարմիր գույն, ինչից էլ ծովը ստացել է իր անունը:
Աֆրիկայի ափագիծը քիչ է մասնատված, քանի որ ափագծի մեծ մասն ունի պլատֆորմային կառուցվածք: Արևելքում օվկիանոսի մեջ է խորանում Սոմալի խոշոր թ-կղզին: Մայրցամաքի խոշոր կղզին Մադագասկարն է, որը Աֆրիկայից բաժանվում է Մոզամբիկի լայն նեղուցով:
Աֆրիկան տարբեր բարձրության սարահարթերի ու բարձրավանդակաների մայրցամաք է, բարձր լեռները գտնվում են ծայրամասերում: Մայրցամաքի հիմքը կազմում է Աֆրիկական պլատֆորմը, որը համարվում է Գոնդվանա հնագույն ցամաքի մի մասը:
Սարահարթերից շատերը լանդշաֆտի տեսակետից անապատներ են: Դրանցից են Սահարա, Նամիբ, Կալահարի և Նուբիական անապատները:
ՆԱՄԻԲ ԱՆԱՊԱՏ ՝ ԱՅՏԵՂ ՈՒՐ ՀԱՆԴԻՊՈՒՄ ԵՆ ԱՆԱՊԱՏՆ ՈՒ ՕՎԿԻԱՆՈՍԸ
Սահարայից հարավ տարածվում է Սուդան սարահարթը, որից հարավ-արևելք գտնվում է Արևելաաֆրիկյան սարահարթը: Այստեղ վեր է խոյանում Աֆրիկայի ամենաբարձր գագաթը՝ Կիլիմանջարոն:
Կարմիր ծովի մոտ՝ Ասսալ լճի ափին, գտնվում է Աֆրիկայի ամենացածր կետը՝ Ասսալի իջվածքը:
Աֆրիկական պլատֆորմը ծայր հս-ից և հվ-ից եզրավորված է գեոսինկլինալային մարզերով: Հս-արմ. Ում առաջացել է Ատլասի լեռները:
Հարավում և հարավ-արևելքում ձգվում են Կապի և Դրակոնյան հին, քայքայված լեռները:
Աֆրիկյան պլատֆորմի արևելքում երկրաբանական տարբեր ժամանակներում առաջացել են բեկվածքներ, խզումներ:Այսպես առաջացել է Արևելաաֆրիկական Մեծ բեկվածքների գոտին: այս բեկվածքի վրա թ գտնվում նաև Աֆրիկայի ամենախոշոր՝ Եթովպական լեռաշխարհը: