Тілім барда айтылар сыр ойдағы

Тілім барда айтылар сыр ойдағы...

Халқымыздың дана ақындарының өлеңдерін насихаттау, халқымыздың салт-дәстүрлері, ауыз әдебиеті үлгілерін жан-жақты оқып үйренуге баулу.

Адамгершілік, эстетикалық, имандылық тәрбие беру. Туған елім, оның салт-дәстүрлерін құрметтеуге тәрбиелеу.

Шығармашылықпен жұмыс істеуге, оқып-білуге ынталандыру, ойлау қабілетіне, сөйлеу мәдениетін жетілдіру.

Салт-дәстүр бөлімі (өлең оқу)

Сайыс

«Мақал-сөздің мәйегі» (мақал-мәтел)

«Тіл өнері» (ұтқырлық, тапқырлық)

Мақсаты

1) Бәрін білгім келеді (сұрақ-жауап)

І бөлім тапсырмалары

«Салт – дәстүр» бөлімі

3) Сәрсенбі

Тұсау кесетін жіп неге ала?

4) Бейсенбі:

Қазақтың ұлттық ойындарын ата

5) Жұма:

Бастаңғы қандай сауық

2) Сейсенбі:

Олжа байлау қай дәстүрге жатады?

Салт-дәстүр

6) Сенбі:

Қазақтың ұлттық мерекелері

7) Жексенбі.

«Қымызмұрындық» қай кезде болады.

1) Дүйсенбі:

Мұсылманның бес парызын ата

«Мақал – сөздің мәйегі» бөлімі

Ерлік Туған жер Отан

Бес мақал

(Тақырып бойынша кемінде бес мақалдан айту)

Бірлік Оқу - білім

Бала Ата – ана Тіл

1 - кезекте «Бәрін білгім келеді?» сайысымызды бастаймыз (сұрақ – жауап)
Ал, балалар түркі халықтарының тілі туралы не білесіңдер?
Ең таза тіл – тек қана бір тілді біліп, парсылармен араласпайтын, жат жұртқа барып - келіп, қарым - қатынас жасамайтын адамдардың тілі. Екі тіл білетін және шаһар халықтарымен араласып тұратын адамдардың тілдерінде шұбарлық болады. Соғдақ, кенжек, арғу тайпалары дәл сондай екі тіл білетіндерге жатады.

Дүние жүзінде көп тараған тіл қайсы тіл?
Дүние жүзінде ең көп тараған тіл қайсы дегенде, біреулер ағылшын тілі десе, енді біреулер қытай тілі деп жауап береді. Бұл екі пікірдің қайсысы дұрыс? Бірінші орынды, сөз жоқ, ағылшын тілі алады, өйткені ол дүние жүзінде ең көп тараған халықаралық тіл болып табылады.

Ал егер бір тілде сөлеушілердің саны бойынша анықтасақ, ағылшын тілі екінші орында тұрады. АҚШ Лингвистика институтының жуырда жүргізген зерттеулерінің нәтижесі бойынша, сол бір тілде сөйлейтіндердің саны жағынан ең көп тараған тіл қытай тілі екені көрінеді. Бұл тілде 844 млн. адам сөйлейді екен. Ағылшын тілінде – 434 млн., хинди тілінде – 338 млн., испан тілінде – 331 млн. Адам сөйлейді.

Әрі қарай әр пән бойынша сұрақтар беріледі:
1) Сөз табының неше түрі бар? ( 9 түрі)
2) Абайдың неше қарасөзі бар?(45 сөз)
3) Қазақстан Республикасының тұңғыш Конституциясы қай жылы қабылданды?
(1993 жыл 28 - қаңтар)
4) Дүниенің неше бұрышы бар?(4 бұрышы)
5) Жұмыртқа 4 минутта піседі, ал 5 жұмыртқа неше минутта піседі?(4 минутта)
6) Қазақстан Республикасының рәміздерін ата(Ту, Елтаңба, Әнұран)
7) Сөйлем айтылу мақсатына қарай нешеге бөлінеді және ата(4. Хабарлы сөйлем, лепті сөйлем, бұйрықты сөйлем, сұраулы сөйлем)
8) «Бидай мен қаңбақ» мысалының авторы кім?(Асқар Тоқмағанбетов)

2. Келесі кезең: Тіл өнері
(«Өзге тілдің бәрін біл, өз тіліңді құрметте»)
Бұл кезеңде жұмбақ жасырылады. Жауабын 3 тілде айтылуы керек.
1) Үндемес серік, ақылы берік (кітап - книга - book)
2) Бесікте тентек бала шырылдайды,
Көтерсең құлағыңа сыбырлайды (телефон - telephone)
3) Толып келіп бос кетеді (қасық - ложка - spoon)
4) Тұмсығымен қозғалар,
Соңында аппақ із қалар (бор - мел - chalk)
5) Жемге ауыз салса – ұтылғаны,
Айналып өтсе – құтылғаны (балық - рыба - fish)

4 - кезең.«Сөз тапқанға қолқа жоқ»
Бұл кезеңде оқушыларға әріптер беріледі. Бізге берілген мына әріптер: А, Ш, С.
Сұрақтар беріледі, жауабын алған әріптерінен басталуы крек.
1) Қай қалада тұрасың?
2) Сенің сүйікті әншің?
3) Қандай тағамды ұнатасың?
Сыныптағы досыңды та.

5) Мінез – құлқың қандай?
6) Қандай мамандықты қалайсың?
7) Кімге ұқсағың келеді?
8) Соңғы оқыған шығарманың аты.
9) Жазғы демалысыңды қайда өткіздің?
10) Қандай гүлді ұнатасың?
11) Мектепке немен келесің?
12) Қыста ауа - райы қандай?

Қорытынды.
«Тіл тағдыры – барша қазақ халқының тағдыры».
Қазақ тілім – өз тілім, ана тілім,
Абай, Мұхтар сөйлеген дана тілім.
Қастерлейді ұл – қызың мәңгі сені,
Болашағым, бақытым дара тілім.

Тіл – ата - бабамыздың аманаты. Ендеше ата - баба мұрасын жалғастыру, оның мәртебесін көтеру – баршамыздың парызымыз. Тіл – тағдыры – барша қазақ халқының тағдыры. Туған тіл жас нәрестеге құндағында ана сүтімен бірге, бесік жыры арқылы сіңетін болса, ол ана тілі ешқашан жойылмайды.

Саржансай орта мектебі

Тілім барда айтылар сыр ойдағы...

8 класс

Өткізген :Қойшыбаева Н.Қ

2016 жыл