"Тәуелсіздік таңы"

1663 ж қазіргі Жамбыл облысы,Шу өңірі,Жайсаң жайлауы

Ұлы жүздің дулат тайпасының жаныс руынан шыққан

15 жасынан ел билігіне

араласып,ақыл парасаттылығы,әділ шешімі,шешендік өнері мен көзге түскен.

1742 Абылай тұтқиылдан шабуыл жасаған жоңғарлардың қолына түсіп қалғанда оны тұтқыннан босатады.

Жеті жарғының қабылдауына ат салысты.

Абылай ханды өкіл бала етіп тәрбиелеп,азамат қатарына қосады.

1667 жСыр бойында дүниеге келген

Орта жүз арғы тайпасының Қаракесек руына кіретін болатқожа атасынан шыққан.

Қазбек Келдібекұлы Қазақ халқының 17-18 ғасырлардағы ұлы үш биінің бірі

Баба мұрасы-ұрпаққа ұлағат,кейінгіге аманат ,келер күнмен бірге жасайтын рухани асыл қазына

Шешендік сөздерді тақырыптық тұрғыдан байытып,мазмұндық жағынан тереңдетіп,жанрлық тұрғыдан шешендік толғау,шешендік дау өз шығармаларын барынша дамытқан.

1644 Өзбекстан Қазбибі тауы Нұрата ауданы Сейітқұл қорымында дүниеге келген

Әлім тайпасының төртқара руынан шыққан

Әмір Темірдің бас кеңесшісі.Ораз қажының 5-ші ұрпағы.

21 жасында бүкіл Бұқара мен Самарқан төңірегіндегі қазақ,өзбек,қарақалпақ құрама жұртының бас биі болады.

Шешендігімен “қара қылды қақ жарған” әділдігімен бірге жоңғарлармен болған ұрыстарда қол бастаған батыр да болды.

• Аты аңызға айналған ержүрек батырлардың бірі 1706 ж Жетісу жерінде,Алатаудың баурауында дүниеге келген.Шыққан тегі Ұлы жүздің Шапырашты тайпасының Асыл руынан.Халық жадында оның “Торы ала тұлпарды,түйе тұрпатты” батыр бейнесі.Аңырақай шайқасына қатысып,жиырма үш жасында қалмақ батырлары Шамалған мен Қаскеленді жекпе-жекте өлтіріп батыр атанады.

Шапырашты Наурызбай батыр

Абылай заманындағы атақты қолбасшы,батыр.1680 ж Қаратау бөктеріндегі Бөген өзені бойында туылған.Қарбалта түбіндегі қырғыздармен болған шайқаста батыр77 жаста болған.1991 жылы Астана Павлодар,Ерейментау Павлодар тоғысқан жол торабында Батырға арнап ескерткіш орнатылды.

А ңғалдық,тапқырлық қасиеттерімен Абылай ханның назарына ілініп,оны ерекше құрметіне бөленген.Батырдың ерлігін М.Жұмабаев “ ” дастанын жырлады.Осы дастан желісі бойынша кинофильм түсірген режиссері С.Тәуекелов 1993 ж.Батыр 1710 – 1757 өмір сүрген.Оның бейіті Қарағанды облысы,Қарқаралы ауданы,Шекелек зиратында.

Қ асаболатұлы Баян батыр

1692 ж Шы ғыс Қазақстан облысы,Үржар ауданы,Барлық тауында туылған.Шыққан тегі –Орта жүздің Найман тайпасы,Каракерей руы.”Сардар” , “Дарабоз” деген аттары да болған.Батырдың әйелі Гауһар (Майсара) да батыр болған.1717 ж Аягөз шайқаста ерекше көзге түсті.1726 ж Бұланты шайқасында ,1730 ж Аңырақай-Алакөл шайқасына қатысты.

Қаракерей Кабанбай батыр

Жәңгір ханның 5 –ші ұрпағы . «Ақтабан шұбырынды» жылдарында жетім қалып, үйсін Төле бидің қолына келген,жиырма жасында қан майданда ерлігімен танылған. Әскери қайраткерлігі, қолбасылық қабілеті 30-40 жылдардағы шайқастарда ерекше көрінді. Осындай жан алысып жан беріскен соғыстардың бірін Бұқар жырау  «Қалданменен ұрысып, Жеті күндей сүрісіп...»  деп суреттейді. Ол соғысқа қанды көйлек жолдастары:  Қаракерей Қабанбай, Қанжығалы Бөгенбай,  Шапырашты Наурызбай т.б. қазақтың белгілі батырлары тізе қоса қатысады. . 1771-1781 жылдар аралығында билік құрған орта жүздің ханы атанған.

Абылай батыр хан

Сырым Датұлы бастаған кіші жүз қазақтарының көтерілісі.

Бөкей ордасындағы шаруалар көтерілісі.

Кенесары Қасымұлы бастаған ұлт-азаттық көтеріліс

Маңғыстаудағы шаруалар көтерілісі.

Досан Тәжіұлы, Иса Тіленбайұлы

Ұлт-азаттық көтеріліс.

Жетісу мен Торғайда

Бекболат Әшекеев, Тоқаш Бокин

Амангелді Иманов Әліби Жангелдин

Ұлы Отан соғысы

Желтоқсан көтеріліс

Қайрат Рыскулбеков, Ләззат Асанова

СабираМұхаммеджанова, Ербол Спатаев