Паскаль – программалау тілі

Паскаль –

программалау

тілі

Мақсаты:

• Паскаль тілінің алфавитімен, элементтерімен таныстыру.
• Логикалық есептерді, есте сақтау қабілеттерін дамыту.
• Пәнге деген қызығушылықтарын арттыру.

1. Алгоритм дегеніміз ... а) Командалардың кез келген ретсіз тізбегі b) Блоктар мен сызбалар түріндегі арнайы құрылымдар c) Берілген есептің шығару жолын реттелген амалдар тізбегіне келтіру d) Компьютерде ғана орындауға арналған машиналық тілдегі нұсқаулар 2. ЭЕМ-ге арналып арнайы тілде жазылған алгоритмдерді ... деп атайды. a) Алгоритмдер b) Программалар c) Блок-сызбалар d) Файлдар 3. Блок-сызбалар – ... a) Сызықтармен байланысқан, команда жазылған блоктар түріндегі арнайы құрылымдар b) Программалау тіліндегі нұсқаулар c) Машиналық тілдегі нұсқаулар d) Қарапайым тіл арқылы жазылған алгоритмдер 4. Алгоритмнің түрлері: a) Сызықтық b) Тармақталған c) Циклдік d) Барлық жауап дұрыс 5. Блок-сызбаларда енгізу және шығару блогы үшін нені қолданады? a) Эллипсті b) Параллелограмды c) Ромбыны d) Тіктөртбұрышты

6. Блок-сызбалардың арасындағы сызықтар нені белгілеу үшін қолданылады?

a) Программаның басын

b) Программаның соңын

c) Орындалып жатқан әрекеттерді

d) Блокаралық байланысты

7. Есепті шешудің неше кезеңі бар?

a) 3

b) 4

c) 5

d) 6

8. Есептің математикалық жобасын белгілеу – ...

a) Не белгілі? Не табу керек? Қалай есептейміз? – деген сұрақтарға жауап береді

b) Есептің алгоритмін құру

c) Есептің ЭЕМ-ге түсінікті тілде жазылуы

d) Программа жұмысын ЭЕМ-де тексеру

9. ... – тексеру нәтижесінде «иә» (ақиқат) немесе «жоқ» (жалған) логикалық мәндерін қабылдайтын логикалық өрнек немесе пікір.

a) Тармақталған

b) Шарт

c) Сызықтық

d) Циклдік

10. Алгоритмнің жазылу түрлерін ата:

a) Қарапайым тіл; түйінді сөздер; блок-сызбалар; программалар

b) Программалар; сызықтық; тармақталған.

c) Программалар; сызықтық; тармақталған; циклдік

d) Қарапайым тіл; түйінді сөздер; блок-сызбалар; программалар; сызықтық; тармақталған; циклдік

1 – c, 2 – b, 3 – a, 4 – d, 5 – b;

6 – d, 7 – d, 8 – a, 9 – b, 10 – a.

Алгоритмді компьютерде орындау үшін оны программа түрінде жазу керек.

Ал программа компьютерде түсінікті жазылған командалардан тұрады.

Әрбір компьютер алдын ала жазылған программамен жұмыс істейді.

Паскаль программалау тiлiнiң алғашқы нұсқасын 1968 – 1971 жылдары Стэнфорд университетiнiң информатика кафедрасының профессоры Никлаус Вирт жасады.

Әріптер

Айыру белгілері

Паскаль тілінің алфавиті

Сандар

Арнайы таңбалар

Арнайы атаулар – латын әріптері

0 – ден 9 – ға дейінгі сандар

Айыру белгілері

Арнайы

таңбалар

• 13 div 4 = 3
• 13 mod 4 = 1
• 17 div 5 =
• 17 mod 5 =
• 27 div 5 =
• 27 mod 5 =
• 36 div 7 =
• 36 mod 7 =

• 10 div 3 =
• 10 mod 3 =
• 63 div 8 =
• 63 mod 8 =
• 45 div 8 =
• 45 mod 8 =
• 51 div 9 =
• 51 mod 9 =

• 13 div 4 = 3
• 13 mod 4 = 1
• 17 div 5 = 3
• 17 mod 5 = 2
• 27 div 5 = 5
• 27 mod 5 = 2
• 36 div 7 = 5
• 36 mod 7 = 1

• 10 div 3 = 3
• 10 mod 3 = 1
• 63 div 8 = 7
• 63 mod 8 = 7
• 45 div 8 = 5
• 45 mod 8 = 5
• 51 div 9 = 5
• 51 mod 9 = 6

Паскаль тілінің элементтері

Паскаль тілінің программасы 3 бөліктен тұрады

Тақырып жолы

Сипаттау бөлімі

Оператор бөлімі

Программаның алғашқы жолы PROGRAM сөзінен басталады.

PROGRAM сөзінен кейін

PROGRAM ATAU;

кез келген атау беріледі.

PROGRAM ATAU; кейін

СИПАТТАУ БӨЛІМІ – VAR жазылады.

Айнымалылар

Тұрақтылар

Program atau;

Var x: integer; y: real;

BEGIN

Операторлар бөлімі

END.

Жаңа сабақты бекітуге арналған тапсырмалар:

Арнайы символдар

Тақырып жолы

Никлаус Вирт

Әріптер

Program

3

Begin

Операторлар бөлімі

Сандар

End

Айыру белгілері

Сипаттау бөлімі

Var

B then min:=B else min:=A; Writeln(min); End. Алгоритм ЕСКТ; Аргумент А, В; Нәтиже min; Басы Енгізу А, В; Егер АB онда min:=B әйтпесе min:=A; Бітті Шығару min; Соңы " width="640"

Мысалы, екі санның кішісін табу:

• Program ESKT;
• Var A, B, min: real;
• Begin
• Readln(A, B);
• If AB then min:=B
• else min:=A;
• Writeln(min);
• End.

• Алгоритм ЕСКТ;
• Аргумент А, В; Нәтиже min;
• Басы
• Енгізу А, В;
• Егер АB онда min:=B
• әйтпесе min:=A;
• Бітті
• Шығару min;
• Соңы

• Бұл тілде жазылған программа компьютерде орындалу барысында алдымен трансляцияланады (машина тіліне аударылады), объекттік программаға түрлендіріледі де, содан кейін ғана орындалады. Осы сәтте компьютерде программаның екі нұсқасы болады, оның біріншісі – алгоритмдік тілдегі алғашқы түпнұсқасы, ал екіншісі – объекттік кодтағы жазылған программа.