Гылымның дамуы 5

5.1А Ғылым әлемі

Мектеп:

Күні:

Мұғалімнің аты-жөні:

Сынып: 5

Қатысқандар саны:

Қатыспағандар саны:

Сабақ тақырыбы

Ғылымның рөлі

Оқу бағдарламасына сәйкес оқу мақсаты

5.1.1.1 ғылымның қызметтерін адам іс-әрекетінің түрі ретінде анықтау

Сабақ мақсаттары

Оқушыларға жаратылыстану пәнінің зерттейтін құбылыстары, жаратылыстану пәндері жөнінде түсіндіру

Сабақ мақсаты

Барлық оқушылар:

Ғылым рөлінің не\гізі жүйесі туралы біледі.Өзойларын жетік пайдалануға дағдыландыру

Оқушылардың басым бөлігі:

Тақырыптың мазмұнын талдайды,пікірлерін дәлелдейді, тапсырмаларды орындайды.

Ғылым туралы біледі, топтық жұмыс орындауда қатесіз тапсырмалар орындайды

Кейбір оқушылар:

Логикалық ойлау қабілеті мен есептеу дағдыларын жетілдіру, өз бетінше еңбектену, белсенділіктерін арттыру, пәнге қызығушылығыг ояту, оқушылардың құзыреттілігін қалыптастыр

Бағалау критерийлері

Оқушылар:

Тапсырманы түсінеді оның негізгі қасйеттерін меңгереді

Топтық жұмыстар арқылы материалды меңгереді;

Қасиеттерін пайдалана отырып маңыздылығын түрлендіреді;

Тілдік мақсаттар

Оқушылар тиісті терминологияларды берілген модульдер бойынша түсіндірдіру және сипаттауда қолданады.

Пәндік лексика және терминология: жылулық энергия, температура, температура шкалалары, абсолют температура.

Құндылықтарды дарыту

Көпмәдениеттілік

Интернационализм

Әлем азаматы

Коммуникативті дағдылар, ұқыптылық, бір-біріне деген құрмет, функционалдық сауаттылық.

Жолдастарын тыңдай білу, ой пікірлерімен санасу, өз ісіне жауапкершілікпен қарау дағдыларын дамыту.

Пәнаралық байланыстар

математика, ғылымға кіріспе

АКТ қолдану

Интерактив тақатамен жұмыс

Бастапқы білім

Жаратылыс тану білімін салыстырады

Сабақ барысы

Сабақтың кезеңдері

Сабақтағы жоспарланған іс-әрекет

Ресурстар

Сабақтың басы

1 мин

5 мин

7 мин

2мин

1. Мұғалімнің кіріспе сөзі. (Сабаққа психологиялық көңіл-күй)

2. Үй жұмысын тексеру (бақылау, өзін-өзі тексеру, өзара тексеру)

Мақсаты: оқу материалының игерілу деңгейін тексеру, проблемалар проблемалады анықтау және оларды түзету.

А)Тірек білімдер актуалдау

Формасы: ұжымдық

Әдісі: жеке

Тәсілі: сұрақ-жауап

Оқушылармен бірлесіп сабақтың/оқу мақсатын анықтайды.

Өткенді қайталау

Сұрақ жауап

1. «Табиғат» деген сөздің мағынасын қалай түсінесіңдер? 

2. 
   Табиғат пен адамның бірлігін білдіретін қандай нақыл сөздерді, мақалдар мен мәтелдерді білесіңдер? 

3. 
   Табиғат құбылыстары деп нені айтамыз? 

Интерактивтік тақта

30 мин

5. Практикалық бөлім

Формасы: жұптық

Әдісі: проблемалық-ізденушілік-

Жаратылыстану» сөзі екі ұғымнан тұрады: «Жаратылыс- табиғат және оны тану». Жаратылыстану ғылымының бірнеше саласы бар. Мәселен, астрономия ғылымы- аспан денелерін, физика-табиғат құбылыстарын зерттейді. Химия-бір заттың екінші затқа айналуы туралы ғылым. География – біздің ғаламшарымыз туралы, биология –тірі табиғатты , экология-тірі ағзалардың бір-бірімен  және қоршаған ортамен , сондай-ақ адам мен табиғаттың  қарым-қатынасы арқылы қоршаан ортаны сақтаудың ғылыми негізі.

Біз өсімдіктерді , жануарларды, жәндіктерді, құстарды көре аламыз.

Макро— грек тілінен  аударғанда «ұзын, үлкен»деген ұғымды білдіреді. Бұл сөз күрделі ғылыми терминнің бір бөлігі ретінде жиі қолданылады.табиғаттағы үлкен құбылыс пен үдерістерді, сондай-ақ адамдарды да макродүниеге жатқызамыз.

Микро- «өте ұсақ, майда» деген  мағынаны  білдіреді. Микродүние –макродүниенің негізі. Оны үйге немесе құрылыс ғимаратына ұқсатуға болады. Ғимарат тек бір заттан тұрмайды.оны қалау үшін цемент ерітіндісі мен кірпіш, т.б нәрселер қолданылады. Микродүниені микроскоп көмегімен көре аламыз. Қазіргі уақытта ғылымдар микродүниеден де ұсақ денелердің бар екеніне көз жеткізді. Мұндай «микромикродүниеге» жаңадан «нанодүние» деген атау берді.

Мега—  грек тілінен  аударғанда  «үлкен» деген  ұғымды білдіреді. Оған Жер шары, Ғарыштық кеңістік жатады. «Макро», «мега» т.б. тәрізді ғылымда өзіндік атауы бар сөздер  термин ретінде қабылданған.

Термин— (лат. –шек, шеті, шекарасы ) деген мағынада айтылады.

2. Топтастыру.

        Топтастыру арқылы оқушыларға жаратылыстану ғылымдары түсіндіріледі.

Кестемен жұмыс.

        Оқушыларға Жаратылыстану пәні зерттейтін табиғат құбылыстарын түсіндіру.

Мәтінмен жұмыс

1. Сөздік жұмысы.

Табиғат – природа

өзгерістер – изменения

демалу – отдыхать

ерте – рано

тау – гора

тауға - шығу

денсаулық – здоровье

жинау - собирать

Өзара бағалау ( дескриптор бойынша)

Бағалау СГ 3. Тапсырманы орындау нәтижелерін көрсету

Оқытудың мақсаты бойынша.

Сабақ соңы

10 мин

Қайталау сұрақтары

Сұрақ – жауап арқылы сұрау.

1. Жаратылыстанупәніненіүйретеді?

2. Ғарыштықденелердегеніміз не?

3. Ғарыштықденелертуралығылымқалайаталады?

4. Органикалықзаттарға не жатады?

5. Бейорганикалықзаттардегеніміз не?

6. Табиғатқұбылыстарыдегеніміз не?

1.Рефлексия

Мақсаты: Оқушылардың өз тәртіптеріне рефлексия жасауды мобильдендіру (мотивация, әрекет тәсілдері, қарым-қатынас).

Рефлексия. Оқушылар стикерге мына сұрақтарға жауап жазады: Учащиеся, предварительно подписав стикеры, записывают: 1. Маған сабақта не ұнады. 2. Маған немен жұмыс істеу керек? 3. Смайл арқылы өзінің көңіл-күйін бейнелейді және стикерді күн бейнесіндегі тақтаға жапсырады.

2. Үй тапсырмасы.

Жаттығу

стикеры

Саралау –оқушыларға қалай көбірек қолдау көрсетуді жоспарлайсыз?

Қабілеті жоғары оқушыларға қандай міндет қоюды жоспарлап отырсыз?

Бағалау – оқушылардың материалды меңгеру деңгейін қалай тексеруді жоспарлайсыз?

Денсаулық және қауіпсіздік техникасының сақталуы

Барлық оқушылар:

Температура түсінігін білу, термометр көмегімен температураны өлшей білу, температураны ⁰С-ден К-ге аудару.

Оқушылардың көбісі:

Термометрлер түрлері мен температуралық шкалаларды білу,

Температура және жылулық энергия арасындағы айырмашылықты сапалы түсіндіру

Кейбір оқушылар

Қыздыру температурасының уақытқа тәуелділік графигіне талдау жасау

• өзара тексеру.

• өзін-өзі тексеру.

• ауызша сұрақ

Іс-әрекеттердің ауысуы, барысында шаршауды төмендету үшін мұғалімге қозғалыстар және көру бұрышын өзгерту

Сабақ бойынша рефлексия

Сабақ мақсаттары/оқу мақсаттары дұрыс қойылған ба? Оқушылардың барлығы ОМ қол жеткізді ме?

Жеткізбесе, неліктен?

Сабақта саралау дұрыс жүргізілді ме?

Сабақтың уақыттық кезеңдері сақталды ма?

Сабақ жоспарынан қандай ауытқулар болды, неліктен?

Төменде қалдырылған орынды жүргізілген сабақ бойынша түсіндірмелер үшін қолданыңыз. Сол жақтағы бағанда берілген сабақ бойынша неғұрлым маңызды сұрақтарға жауап беріңіз

Жалпы баға

Сабақтың жақсы өткен екі аспектісі (оқыту туралы да, оқу туралы да ойланыңыз)?

Сабақты жақсартуға не ықпал ете алады (оқыту туралы да, оқу туралы да ойланыңыз)?

Сабақ барысында сынып туралы немесе жекелеген оқушылардың жетістік/қиындықтары туралы нені білдім, келесі сабақтарда неге көңіл бөлу қажет?

Ұзақ мерзімді жоспар бөлімі:

Мектеп: 14

Күні:11/09

Мұғалімнің аты-жөні: Каримова М.К

Сынып: 5

Қатысқандар саны:

Қатыспағандар саны:

Сабақ тақырыбы

Зерттеу сұрағы

Сабақтың түрі

Жаңа тақырыпты меңгеру

Осы сабақта қол жеткізілетін оқу мақсаттары (оқу бағдарламасына сілтеме)

5.1.2.1 зерттеу сұрағы мен болжамды тұжырымдау

Сабақ мақсаттары

зерттеу сұрағын және болжамдарды тұжырымдайды

зерттеу сұрағының мәнін түсіндіру

зерттеу болжамын ұсыну жодарын талдау

зерттеу сұрағы негізінде болжамдарды тұжырымдау

Жетістік критерийлері

Оқушылар оқу мақсатына жетеді, егер:

• Зерттеу сұрағын анықтайды

• Зерттеудің болжамын тұжырымдайды

• Зерттеу сұрағы негізінде қорытынды жасайды

Тілдік мақсаттар

Оқушылар:

Өз зерттеулеріне болжамдарды ауызша және жазбаша нысанда талқылай алады.

Өз идеяларын плакаттағы схема түрінде көрсете алады. Кейін оқушылар басқа оқушылардың тәжірибелеріне қатысты өз пікірлерін айтып және өз идеяларын дамыта отырып, басқаларының идеяларын толықтырады.

Пәнге тән лексика мен терминология:

Зерттеу сұрағы

Зерттеу жоспары

Гипотеза

Тәжірибе

Зерттеу мәселесі

Деректерді талдау

Диалог пен жазу үшін пайдалы сөздер мен тіркестер:

Менің зерттеуімнің кезеңдері … болады деп ойлаймын.

Бұлай айтуға … негіз болды.

Бұл … түсіндіріледі.

Менің түсіндіруім ...

Құндылықтарды дарыту

Топтық жұмыс жасау барысында оқушыларды өзара көмек көрсетуге, бір-бірінің пікірін тыңдауға және өзара ақпарат алмасу барысында бір-біріне құрмет көрсетуге баулу

Пәнаралық байланыстар

Физика – диффузия жылдамдығы, соғу күші, ұшу алыстығы, зат салмағы, биология – жүрек соғысының жиілігі, жапырақтың түсуі

АКТ қолдану дағдылары

Сабақ барысында Power Point презентациясын және Интернет желісін қолдану

Бастапқы білім

Ғылыми жаңалықтардың айқындаушы рөлін және олардың адамның күнделікті өміріне әсерін, ақпарат көздерінің түрлерін және зерттеу әдістерін: бақылау және тәжірибені біледі.

Тәжірибе жүргізу жоспарын құрастыруды, қоршаған әлемге бақылау жүргізуді және диаграммалар түрінде құрастырылған жоспар бойынша жүргізілген тәжірибе нәтижелерін белгілеуді, қорытындылар тұжырымдауды біледі.

Сабақ барысы

Сабақтың жоспарланған кезеңдері

Сабақтағы жоспарланған іс-әрекет

Ресурстар

Сабақтың басы

Сабақты ұйымдастыру

«Алма бағы» жағымды психологиялық ахуал қалыптастыру (тақтаға алма ағашының суретін және оған түрлі түсті стикерлер (алма) жапсыру, сабақ басталғанда оқушыларға өзіне ұнаған алманы алуды тапсырыңыз. Сол арқылы оқушының сол сәттегі көңіл күйін білуге болады, сонымен қатар топқа бөлінеді).

(К) Балалар, алдарыңызда сумен толтырылған екі стақан берілген. Біреуіне - қабығы ашылмаған, ал екіншісіне - қабығы ашылған лимонды салсақ не болады, қалай ойлайсыздар? (Оқушылар әр түрлі болжамдар ұсынады және тәжірибені жасап көру арқылы болжам расталады немесе расталмайды)

(М) Осы қарапайым тәжірибе негізінде оқушыларда зерттеу сұрағын тұжырымдау және осы зерттеу сұрағы негізінде болжам жасау және тәжірибені жасап көру арқылы болжамның расталатын немесе расталмайтындығын тексеруге болатындығы туралы түсінік қалыптастыруға болады

Power Point презентациясы, алма ағашының суреті, түрлі-түсті стикерлер

Екі стақан, су, қабығы ашылған лимон, қабығы ашылмаған лимон

http://www.7ya.ru/article/Opyty-dlya-detej-zanimatelnaya-nauka-v-domashnih-usloviyah/

Сабақтың ортасы

(Т) (Э) Оқушылар сабақтың басында алма ағашынан алған стикерлері бойынша 3 топқа бөлінеді:

1-топ. Диффузияның жылдамдығын зерттейді

2-топ. Ұшу алыстығының соғу күшіне және зат салмағына тәуелділігін зерттейді

3-топ. Физикалық жаттығуларға байланысты жүрек соғысы жиілігінің өзгеруін зерттейді

Топтық жұмысқа қойылатын критерий:

• Тәжірибені жүзеге асыру алдында зерттеу сұрағын қою

• Тәжірибеге байланысты болжамдар (гипотеза) тұжырымдау

• Нұсқаулыққа сәйкес тәжірибені жасау

• Тәжірибе нәтижесі бойынша қорытынды жасау

1 топқа ыстық және суық суы бар екі стақан беріледі. Екі стақанға қара шай қалташасын салып, олар судың қоңыр түске боялу уақытын анықтайды.

2 топқа әр түрлі өлшемді өшіргіштің үш түрі ұсынылады. Оқушылар үстел үстінде жатқан өшіргішті саусақтарымен әр түрлі: көп, орташа және аз күшпен соғады.

3 топ оқушылары 10 рет отырып-тұрғанға дейін және одан кейін тамыр бойынша жүрек соғысының санын өлшейді

Әр топ тәжірибені жасап болған соң өзара ақпарат алмасады.

(Б) Алдын –ала таратылған китерий бойынша «Екі жұлдыз, бір тілек» арқылы бірін –бірі бағалайды.

Бағалау критерийлері.

• Зерттеу сұрағының ғылымилығы;

• Болжамның түсінікті әрі тексеруге мүмкін болуы;

• Зерттеу кезінде қауіпсіздік шараларының қадағалануы;

• Әрекет ретінің сақталуы;

• Деректердің нақты әрі шынайы жинақталуы;

• Зерттеу бойынша қорытындының дұрыс, сауатты тұжырымдалуы.

Осы тапсырма арқылы оқушылардың болжамды тұжырымдау және оны тәжірибе жүзінде тексере білу дағдысы бағаланады.

Сабақты бекіту

(Б) Суретке қарап отырып:

А деңгей. Берілген құбылысты анықтаңыздар

В деңгей. Суреттегі берілген құбылысқа байланысты сұрақ қойыңыздар

С деңгей. Зерттеу сұрағына болжам жасаңыздар

«Табиғат деген не? »  туралы білімдерін тексеру

• Табиғаттың ерекшеліктері қандай?

Қоршаған ортаны қалай  қабылдаймыз?

• Табиғаттағы негізгі әрекеттерді ата?

Осы аталған сұрақтар төңірегінде 3 топ жұмыс атқарып, өз ойларын, пікірлерін ортаға салып жұмыс атқарады.

Өзара бағалау ( дескриптор бойынша)

Бағалау СГ 3.Орындалған тапсырмалардың нәтижелерін көрсету

Оқытудың мақсаты бойынша.

Ыстық және салқын суы бар стақан, қара шай қалташасы, әр түрлі өлшемді өшіргіш

Сабақтың соңы

Сабақ соңында оқушылар рефлексия жүргізеді:

Саралау – оқушыларға қалай көбірек қолдау көрсетуді жоспарлайсыз? Қабілеті жоғары оқушыларға қандай міндет қоюды жоспарлап отырсыз?

Бағалау – оқушылардың материалды меңгеру деңгейін қалай тексеруді жоспарлайсыз?

Денсаулық және қауіпсіздік техникасының сақталуы

Барлық оқушылар: белгілі бір мәселелер бойынша ойланып, тұжырымдар келтіреді

Көпшілік оқушылар: осы мәселелерге қатысты зерттеу сұрағын қоя алады

Кей оқушылар: осы зерттеу сұрағы негізінде болжам тұжырымдайды

• Ауызша сұрақ-жауап

• Топтық жұмыс

• Деңгейлік тапсырмалар

• Өзара бағалау

Оқушыларға ыстық сумен жұмыс жасауы барысында және өшіргішті үлкен күшпен соғуы кезінде зақым келмеуін қадағалау;

Партада отырған кезде омыртқа жотасының қисаюын болдырмау мақсатында тік отыруын бақылау

Сабақ бойынша рефлексия

Сабақ мақсаттары/оқу мақсаттары дұрыс қойылған ба? Оқушылардың барлығы ОМ қол жеткізді ме?

Жеткізбесе, неліктен?

Сабақта саралау дұрыс жүргізілді ме?

Сабақтың уақыттық кезеңдері сақталды ма?

Сабақ жоспарынан қандай ауытқулар болды, неліктен?

Бұл бөлімді сабақ туралы өз пікіріңізді білдіру үшін пайдаланыңыз. Өз сабағыңыз туралы сол жақ бағанда берілген сұрақтарға жауап беріңіз.

Жалпы баға

Сабақтың жақсы өткен екі аспектісі (оқыту туралы да, оқу туралы да ойланыңыз)?

1:

2:

Сабақты жақсартуға не ықпал ете алады (оқыту туралы да, оқу туралы да ойланыңыз)?

1:

2:

Сабақ барысында сынып туралы немесе жекелеген оқушылардың жетістік/қиындықтары туралы нені білдім, келесі сабақтарда неге көңіл бөлу қажет?