Бастауыш сынып оқушыларымен жұмыс істеудің әлеуметтік-педагогикалық әдістерінің ерекшелігі

ШҚО білім басқармамының Зайсан ауданы бойынша

"Жаңатұрмыс шағын жинақты негізгі орта мектебі" КММ

Касимова Жаңылхан Ашимовна

Бастауыш сынып мұғалімі

1ші-санатты

Бастауыш сынып оқушыларымен жұмыс істеудің әлеуметтік-педагогикалық әдістерінің ерекшелігі

Аннотация: Бұл мақалада баланың мектептегі әлеуметтену процесін жеделдететін педагогикалық іс-әрекет әдістері туралы айтылады.

Түйінді сөздер: әлеуметтік-педагогикалық технологиялар, баланың әлеуметтенуі, бастауыш сыныптар.

Тақырыптық айдар: бастауыш мектеп.

Баланың бейімделу кезеңінде және бастауыш сыныптарда оқудың кейінгі жылдарында туындайтын қиындықтардың себептерінің бірі-оқу іс-әрекетін негізгі ретінде қабылдау. Танымның таныс түрі - ойын әрекеті арқылы-физикалық және психологиялық күш-жігерді қажет етпейді. Оқу қызметі арқылы таным бірқатар ерекшеліктерге ие. Біріншіден, ол нақты уақыт аралығымен шектеледі – сабақ. Екіншіден, бағдарламалық материалды игеру міндеттерді міндетті түрде шешуді, бір жағынан бағалауды бақылауды, екінші жағынан ата - аналарды, мұғалімдерді оқыту мен тәрбиелеудің оң динамикасын және сынып ұжымын ауызша бағалауды күтуді қамтиды. Осы кезеңдегі мұғалімнің басты міндеті - бастауыш сынып оқушысының жеке басының дамуына, оның сәтті бейімделуіне және болашақта әлеуметтенуіне қолайлы жағдай жасау. Қолданылатын әдістер, әдістер мен әсерлердің жиынтығын педагогикалық технология деп түсіну әдеттегідей.

Баланың мектепке бейімделу кезеңінде бастауыш сынып мұғалімі жұмыста әлеуметтік-педагогикалық технологияларды қолдануы керек.

Әлеуметтік-педагогикалық технологиялардың екі тобын қарастыру әдеттегідей: жалпы типтегі (әлеуметтік-педагогикалық жұмыс) және арнайы әлеуметтік-педагогикалық технологиялар (диагностикалық, емдеу-болжамдық, консультациялық, оңалту, түзету, тәрбие, кәсіптік бағдар беру, патронаж және т.б.). Ынталандыру-баланың іс-әрекетін оң бағалау. Бұл бастауыш сыныптарда білім берудің жетекші әлеуметтік-педагогикалық әдістерінің бірі.

Ынталандыру әрекеті жағымды эмоциялардың қозуына негізделген. Сондықтан ол сенімділікті оятады, жағымды көңіл-күй қалыптастырады, жауапкершілікті арттырады. Алайда жақсы және керемет жетістікке жеткен оқушыларды ғана ынталандыру дұрыс емес. Күш-жігерді ескере отырып, кішігірім жақсартуларды мұғалім оң атап өтуі керек: оқу, шығармашылық немесе спорттық іс-шаралар болсын. Бала өзінің ұжымдағы маңыздылығын және мұғалімнің қолдауын сезінуі керек, тек осы жағдайда адамгершілік және білім беру іс-әрекеттерін өзін-өзі дамытуға деген ұмтылыс пайда болады.

Өзін сыныппен салыстыра отырып, жоғары адамгершілік қасиеттерге ие мұғалім үлгі бола алмайтынын атап өткім келеді. Қарым - қатынаста тәлімгердің тұрақты көзқарастарын қалыптасып келе жатқан оқушылармен байланыстыратын осындай "жіңішке жіптерді" табу керек. Мысалы, "не жақсы, не жаман" деген сөзбен емес, "неге және неге" деген сұрақ қою арқылы, оқушыны түсінуге деген ұмтылысын көрсетіп, оның одақтасы және көмекшісі бола отырып, өзін-өзі ойлауға итермелеу. Түсіндіре отырып, баланың өзі неге бұлай істегені туралы ойлайды, дегенмен көптеген мінез-құлық көріністері кейде өздігінен жүреді.

Осылайша, талдау арқылы бала өзін-өзі бағалауға келеді. Бұл жағдайда мұғалімнің рөлі түзету болып табылады. Әр түрлі әлеуметтік бейнелерді көшіру және "сынап көру "арқылы балалар өздерінің еліктеуінің бір немесе басқа" объектісін " мұқият бақылайды және оны мұқият зерттейді. Мұғалім де ерекшелік емес. Оқушылар мұғалімнің өзіне деген жеке көзқарасын нәзік сезінеді. Сондықтан сыртқы талапшылдықтың артында жасырылған мейірімділік пен шынайылық назардан тыс қалмайды және балалардың сеніміне ие болады. Жоғарыда аталған әдістердің әрқайсысының негізінде мұғалім мен оқушының қарым-қатынас процесі жатыр. Ғалымдар оны ұйымдастыруға қойылатын талаптарды тұжырымдады. Бұл сенімділік; баланы тыңдай білу; негіз ретінде өзара түсіністік; іскерлік байланыс; әсерден өзара әрекеттесуге өту мүмкіндігі. Жоғарыда айтылғандарды қорытындылай келе, барлық ұсынылған әдістердің қарапайымдылығына қарамастан, оларды жұмыста қолдану жоғары педагогикалық біліктілікті қажет ететінін атап өткім келеді. Олар жүйелі түрде, басқа әдістермен бірге қолданылады.