Азаматтың қайтыс болу салдарынан залал шеккен адамдарға зиянды өтеу ережелері

Курстық жұмыстың тақырыбы « Азаматтың қайтыс болу салдарынан залал шеккен адамдарға зиянды өтеу ережелері » Орындаған: Ерболатова Арай

КІРІСПЕ 1. АЗАМАТТАРДЫҢ ӨМІРІ МЕН ДЕНСАУЛЫҒЫНА ЗАЛАЛ КЕЛТІРІЛГЕН ЖАҒДАЙДА ТУЫНДАЙТЫН МІНДЕТТЕМЕЛЕРДІҢ МӘНІ, ТҰСІНІГІ ЖӘНЕ ПАЙДА БОЛУ ШАРТТАРЫ 1.1 Азаматтардың өмірі мен денсаулығына залал келтірілген жағдайда туындайтын міндеттемелердің мәні және түсінігі 1.2 Азаматтардың өмірі мен денсаулығына залал келтірілген жағдайда пайда болу шарттары 2. АЗАМАТТАРДЫҢ ҚАЙТЫС БОЛУ САЛДАРЫНАН ЗАЛАЛ ШЕККЕН АЗАМАТТАРҒА КЕЛТІРІЛГЕН ЗИЯННЫҢ КӨЛЕМІН АНЫҚТАУ ЖӘНЕ ОНЫ ӨТЕУ МЕН ӨНДІРІП АЛУ ТӘРТІБІ 2.1 Азаматтардың қайтыс болу салдарынан залал шеккен азаматтарға келтірілген зиянның көлемін анықтау және оны өтеу тәртібі 2.2 Азаматтардың қайтыс болу салдарынан залал шеккен азаматтарға келтірілген зиянды өндіріп алу тәртібі 2.3 Асыраушысының қайтыс болуына байланысты келтірілген зиянның көлемін анықтау және оны өтеу ҚОРЫТЫНДЫ ҚОЛДАНЫЛҒАН ӘДЕБИЕТТЕР        

• Тақырыптың негізгі мақсаты:

Азаматтардың өмірі мен денсаулығына зиян келтіруден туындайтын пайда болу шарттарын ұғыну

Азаматтардың өмірі мен денсаулығына зиян келтірудің жекелеген жағдайлары үшін туындайтын жауапкершілік тарту тәртібімен танысу

Азаматтардың өмірі мен денсаулығына зиян келтіруден туындайтын міндеттемелердің мәнін түсіну

       Азаматтардың өмірі мен денсаулығына зиян келтіру салдарынан туындайтын міндеттемелердің мазмұны болып табылатын тараптардың құқықтары мен міндеттері 3-тарауда ашылатын болады.

Сонымен, азаматтардың өмірі мен денсаулығына зиян келтіру салдарынан туындайтын міндеттемелер дегеніміз жәбірленушінің абсолюттік сипаттағы жеке мүліктік емес құқықтарын бұзу нәтижесінде туындайтын, заң мен зиянды өтеу міндеті жүктелген зиян келтірушінің немесе өзге де тұлғалардың бұл құқықтарды толық қалпына келтіруді қамтамасыз етуге бағытталған шарттық емес міндеттемелерді айтамыз.

Аталған міндеттеменің пәні болып зиян келтірілген жәбірленушінің мүліктік және жеке мүліктік емес игіліктерін қалпына келтіруге бағытталған, зиянның толық өтелуін қамтамасыз ететін зиян келтірушінің әрекеті табылады.

1.Құқыққа қайшы iс-əрекет

4 . Кiнə

2. Зияннның болуы

Адам өміріне залал келтiргенi үшiн жауапкершiлiктiң жалпы шарттары

3.Тұлғаның iс-əрекетi мен туындаған құқыққа қайшы салдардың арасындағы себептi байланыс

ҚР азаматтық кодексi (ерекше бөлiм) 940-бап. Азаматтың қайтыс болуы салдарынан залал шеккен адамдарға зиянды өтеу

1. Азамат қайтыс болған жағдайда қайтыс болған адамның асырауындағы немесе ол қайтыс болған күнге дейiн одан жәрдем ақша алуға құқылы болған еңбекке жарамсыз адамдардың, қайтыс болған адамның ол қайтыс болғаннан кейiн туған баласының, сондай-ақ ата-анасының бiреуі, зайыбы не еңбекке қабiлеттiлiгiне қарамастан жұмыс iстемейтiн және қайтыс болған адамның асырауында болған балаларын, немерелерiн, жасы он төртке толмаған не аталған жасқа толса да, медицина органдарының қорытындысы бойынша денсаулық жағдайына байланысты басқа адамның күтуiне мұқтаж аға-iнiлерi мен апа-қарындастарын (жас балаларды) күтумен айналысатын, отбасының

2. Қайтыс болған адамның асырауында болған және ол қайтыс болғаннан кейiн бес жылдың iшiнде еңбекке жарамсыз болып қалған адамдардың да зиянды өтетiп алуға құқығы бар.    Ата-аналарының бiреуi, зайыбы не жұмыс iстемейтiн және қайтыс болған адамның осы баптың 1-тармағында көрсетiлген балаларын, немерелерiн, аға-iнiлерi мен апа-қарындастарын күтумен айналысатын және күтудi жүзеге асыру кезеңiнде еңбекке жарамсыз болып қалған отбасының басқа мүшесi осы адамдарды күту аяқталғаннан кейiн зиянды өтетiп алу құқығын сақтап қалады.

3. Зиян: кәмелетке толмағандарға - он сегiз жасқа толғанға дейiн, он сегiздегi және одан да ересек жастағы оқушыларға - күндiз оқыту нысанындағы оқу

басқа да мүшесiнiң зиянды өтетiп алуға құқығы бар.  

орындарындағы оқуы аяқталғанға дейiн, бiрақ әрi кеткенде жиырма үш жасқа

дейiн; елу сегiз жастан асқан әйелдер мен алпыс үш жастан асқан ер адамдарға - өмiр бойы; мүгедектерге - мүгедектiк мерзiмiне; ата-аналарының бiреуiне, жұбайына не қайтыс болған адамның асырауында болған балаларын, немерелерiн, аға-iнiлерi мен апа-сiңлiлерiн, қарындастарын күтумен айналысатын отбасының басқа мүшесiне - олар он төрт жасқа толғанға дейiн не денсаулық жағдайы өзгергенге дейiн өтеледi. 

Азамат қайтыс болған жағдайда қайтыс болған адамның асырауындағы немесе ол қайтыс болған күнге дейiн одан жəрдем ақша алуға құқылы болған еңбекке жарамсыз адамдардың, қайтыс болған адамның ол қайтыс болғаннан кейiн туған баласының, сондайақ ата-анасының бiреуi, зайыбы не еңбекке қабiлеттiлiгiне қарамастан жұмыс iстемейтiн жəне қайтыс болған адамның асырауында болған балаларын, немерелерiн, жасы 14-ке толмаған не аталған жасқа толса да, медицина орындарының қорытындысы бойынша денсаулық жағдайына байланысты басқа адамның күтуiне мұқтаж аға iнiлерi мен апа қарындастарын күтумен айналысатын, отбасының басқа да мүшесiнiң зиянды өтетiп алуға құқығы бар.

Азаматтың өмiрi мен денсаулығына келтiрiлген зиян жалпы негiздерде өтеледi. Тұлғаның өмiрi мен денсаулығына зиян келтiрген кезде келтiрiлген мүлiктiң зиянның сипаты мен құрамына сүйену керек. Адам өмiрi мен денсаулығына келтiрiлген зиян жоғарыда атап өткенiмiздей, онда болған не болуға тиiс болған еңбекақыларын жоғалтудан көрiнiс таба алады. Еңбек жағдайында немесе басқа да жағдайларда заң зақымданумен келтiрiлген зиянды өтеу мөлшерiн есептеген кезде еңбекақыға оның барлық түрлерi жатқызылады. Оған еңбекке ақы төлеудiң əрекет етушi жүйесiмен шартталмаған, бiр жолғы сипаттағы төлемдер жатпайды.

Зиян: кəмелетке толмағандарға – 18 жасқа толғанға дейiн, 18 дегi жəне одан да ересек жастағы оқушыларға – күндiз оқыту нысанындағы оқу орындарындағы оқуы аяқталғанға дейiн, бiрақ əрi кеткенде 23 жасқа дейiн; 58 жастан асқан əйелдер мен 63 жастан асқан ер адамдарға – өмiр бойы; мүгедектерге – мүгедектiк мерзiмiне; ата-аналарының бiреуiне, жұбайына не қайтыс болған адамның асырауында болған балаларын, немерелерiн, аға iнiлерi мен апа қарындастарын күтумен айналысатын отбасының басқа мүшесiне 14 жасқа толғанға дейiн не денсаулық жағдайы өзгергенге дейiн өтеледi.

ҚОРЫТЫНДЫ Курстық жұмысымды қортындылай келе, азаматтың өмiрi мен денсаулығына келтiрiлген зиян жалпы негiздерде өтелетіндігін айтқым келеді. Тұлғаның өмiрi мен денсаулығына зиян келтiрген кезде келтiрiлген мүлiктiң зиянның сипаты мен құрамына сүйену керек. Адам өмiрi мен денсаулығына келтiрiлген зиян жоғарыда атап өткенiмiздей, онда болған не болуға тиiс болған еңбекақыларын жоғалтудан көрiнiс таба алады. Бұл төлемдер, олардың бiр жолғы сипатқа ие болуына байланысты зақым алған тұлғаның материалдық жай күйiне елеулi түрде əсер етпейдi. Əдетте оларда алу мүмкiндiгi шартты болып табылады.    

Назарларыңызға рахмет!