7 санына байланысты ұғымдар

Жеті қазына                                                                       

1. Ер жігіт

2. Сұлу әйел

3. Ілім-білім

4. Жүйрік ат

5. Құмай тазы

6. Қыран бүркіт

7. Берен мылтық

Жеті ырыс

1. Адамның ақыл-ойы, санасы

2. Денсаулық

3. Ақ жаулық – ердің жары

4. Бала – өмір жалғасы

5. Көңіл (көңіл, пейіл кең болса, ынтымақ, береке орнайды)

6. Жер («Жерсіз – ел тұл, ерсіз – жер тұл»)

7. Ит

Ислам аңызы бойынша

1. Қыдыр (қызыр). Қыдыр дарыған бай болады

2. Бақ. Ерекше жаратылған құдірет иесі

3. Ақыл (Байлық пен бақыттың тірегі)

4. Денсаулық

5. Ақ жаулық

6. Тұз – Алланың адамдар мен жан-жануарларға берген несібесі, таусылмайтын кені

7. Ит – Адам Ата, Хауа Ананың алғашқы серігі 

Грек аңыз-әңгімелерінде

1. Көк аспан

2. Күн – шуағынан нәр алады

3. Ай – түнгі тіршілік нәрі

4. От – Күннің жердегі сүлдесі

5. Су (сусыз тіршілік жоқ)

6. Жер – тіршілік анасы

7. Ит

    Жетіқарақшы – аспанның солтүстік жарты шарындағы шоқжұлдыз. Оның 1,8 көрінерлік жұлдыздық шамаға дейін жалтырап көрінетін ең жарық жұлдыздары – Алиот пен Дубке. Жетіқарақшының жарық жеті жұлдызының сыртқы пішіні шөміш тәрізді. Оның шеткі екі жұлдызы бойынша Темірқазық жұлдызын табуға болады. Жетіқарақшы наурыз, сәуір айларында жақсы көрінеді. Темірқазықты айнала қозға-латын жетіқарақшы арқылы жер тараптары мен түнгі мезгілді айыруға болады.

     Аптаның жеті күні – дүйсенбі, сейсенбі, сәрсенбі, бейсенбі, жұма, сенбі, жексенбі.

    Кемпірқосақтың жеті түсі – қызыл, қызғылт сары, сары, жасыл, көгілдір, көк және күлгін. Күн сәулесі жаңбыр тамшысына түскенде, жарықтың жеті түсі сынып, тамшы арасынан көрініп, кемпірқосақ пайда болады.

    Жеті аспан /ислам дінінде/ – күміс, алтын, меруерт, ақ алтын, жақұт, анартас және ғажайып жарық.

    Әлемнің жеті кереметі - Мысыр пирамидасы; Вавилондағы Семирамида аспалы бағы; ертедегі Артемида храмы; Олимпиядағы Зевстің мүсіні; Галикарнастағы Мавсол патшаның табытханасы; Жерорта теңізі аралығындағы Гелиостың (Күн Құдайы) қолдан жасалған мүсіні;  Александрия маягі.

Жеті жұт

Құрғақшылық

Жұт (мал қырылу)

Өрт

Оба (ауру)

Соғыс

Топан су

Зілзала (жер сілкіну)

Жеті жоқ

Жерде өлшеу жоқ

Аспанда тіреуіш жоқ

Таста тамыр жоқ

Тасбақада талақ жоқ.

Аллаһта бауыр жоқ

Аққуда сүт жоқ

Жылқыда өт жоқ

Жеті жетім /даналық сөзден/

Тыңдамаған сөз жетім

Киюсіз тозған бөз жетім
Иесіз қалған жер жетім
Басшысы жоқ ел жетім
Аққу, қазсыз көл жетім
Жерінен айырылған ер жетім
Замандасы қалмаса, бәрінен де сол жетім

Жеті ғашық  /халықтың ән-жырында екі нұсқада/

Ләйлі-Мәжнүн

Жүсіп-Зылиха

Фархад-Шырын

Тахир-Зухра

Арзу-Қамбар

Уәлик-Ғарра

Уәки-Күлшаһ

/Халықтың ән-жырындағы нұсқасында/

Ләйлі-Мәжнүн

Жүсіп-Зылиха

Фархад-Шырын

Баһрам-Күләнда

Сейпілмәлік-Бәдіғұл

Бозжігіт-Анула (кей нұсқада Қарашаш)

Зияда-Хорлы (Хорлы – Ғайын)