"Цитоплазма органоидтері" тақырыбында презентация

Тақырыбы : « Цитоплазма органоидтері: пластидтер, митохондриялар, олардың жасушадағы атқаратын қызметі »

Сабақтың мақсаты:

- Цитоплазма органоидтері - Митохондрия - Пластидтер: - хлоропластар - хромопластар - лейкопластар

I – топ Пластидтер

II – топ Митохондрия

Цитология ғылымына қысқаша шолу

Цитология (гр. κύτος — «жасуша» и гр. λόγος — «оқу», «ғылым») – жасуша туралы ғылым. Цитология ғылымы біржасушалы, көпжасушалы ағзалар жасушасының құрылысын, құрамын және қызметін зерттейді. Ал жасуша бүкіл тірі денелердің ең қарапайым құрылысын, қызметін және дамуын сипаттайды.

Алғашқы микроскопты XVII ғасырда ағылшын физигі Роберт Гук (1635-1703ж.) жасаған.Ол микроскоппен 1662 жылдан бастап түрлі объектілерді:тығын шұрықтарын (пораларын), қымыздық, қамыс және басқалардың ішкі қуыстарын көрді. Гуктің микроскопы қаралатын затты жүз еседен астам ғана үлкейтіп көрсететін болған. Роберт Гук өсімдіктерді микроскоп арқылы қарап отырып,олардың ұлпаларынан ара ұясы тәрізденген құрылысты тапқан. Ол осы ұяларды грек сөзімен “целлюлла“- “жасуша” деп атады.

Клетка құрылысы

Жануар клеткасы

Өсімдік клеткасы

Митохондриялар

Ең алғаш рет неміс ғалымы 1882 жылы В. Флеминг ашқан.

Митохондрия термині грекше mitos - жіп , chondrion - дән деген мағынаны береді.

Сопақша целиндрлі денешік, кейде жіп тәрізді формада болады.

Мөлшері: 20-22 -ден, 2500-ге дейін жетеді. Әсіресе, бауыр мен жүрек жасушаларында көп болады.

Құрылысы: ішкі және сыртқы мембрана, матрикстер, ДНҚ, таяқша немес кристалар болады.

Пластидтер

Пластидтер — өсімдік жасушасында болатын негізгі органоид. Олар саңыраукұлақтарда, көк жасыл балдырларда жөне бактерия жасушаларында болмайды.

Пластидтер

Хлоропластар

Хромопластар

Лейкопластар

Хлоропластар

Хлоропластар - митохондриялар сияқты қос мембраналы органоид. Хлоропластардын пішіні сопақша болып келеді. Оның ұзындығы — 5 — 10 мкм, ені – 2-4 мкм. Хлоропластарды ішкі жөне сырткы мембраналар қоршап жатады. Олардың қалындығы 7 нм болады. Хлоропластардың ішкі қабатында жалпақ мембраналы тилакоидтер жөне онын матриксін құрайтын строма нәруызы көп кездеседі .

Тилакоид мембранасы

Тилакоидтер бірінің үстіне бірі орналасып, граналар түзеді Бір гранада 50-ге дейін мембранатилакоидтер болады.

Үйге тапсырма:

§16, §17 (76 – 91бет).

Жаңа тақырыпты түсініп оқып келу.

Назарларыңызға рахмет!!!