Презентация к уроку Ондық бөлшек

Ашық сабақ

М

А

Т

И

К

А

А

Е

Т

М

Ондық

Бөлшектер.

4

Ондық бөлшектердің

-

оқылуы және жазылуы

5- сынып

Сабақтың мақсаты :

Кейбір бөлімі 10, 100, 1000 … т. с. с. болатын жай бөлшектердің бөлімсіз жазылуы. Ондық бөлшек деп аталатын сандармен танысу. Оларды оқу және жазуды үйрену. Бірліктен де кіші разрядтар, олардың атаулары, ондық бөлшектерді оқу және жазудағы маңыздылығын меңгерту

Ондық бөлшектерді қосу және азайту ережелерін есептеулерде пайдалана білу; Есеп шығаруда оқушыларға оқытудың жаңа әдіс-тәсілдерін үйретіп, өз бетінше және топпен жұмыс істеу дағдыларын қалыптастырып дамыту

Есептеуге жүйрiк болсаң жасыңнан,

Математикаға орын берсең басыңнан,

Барлық ғылым саған үйiр болады,

Досың солар – табылатын қасыңнан.

Үлес дегеніміз не?

Бөлшектердің неше түрі бар? Қандай?

Дұрыс бөлшек дегеніміз не?

Бұрыс бөлшек дегеніміз не?

Аралас сан дегеніміз қандай сан?

Жай бөлшектерді қалай қосамыз?

Жай бөлшектерді қалай көбейтеміз?

Өзара кері сандар қандай сандар?

Жай бөлшектерді қалай бөлеміз?

Битонға сүт құйды.

Битонға құйылған сүтті жай бөлшек түрінде айтыңдар

0,4

=

=

Суреттің қай бөлігі боялған?

Ондық бөлшек түрінде айтыңдар

Пригласите к компьютеру ученика

2

Спорт сарайынан «Восток» стадионына дейін арақашықтық 8 км. Тимур 3 км жүрді.

Ол жолдың қандай бөлігін жүрді?( ондық бөлшек түрінде айтыңдар)

5

375

Математика 5 класс. Н.Я.Виленкин. № 872.

8 км

2

Фигураның қандай бөлігі боялған?

Математика 5 класс. Н.Я.Виленкин. № 860.

2

Ондық бөлшекті оқығанда

алдымен бүтін бөлігі оқылып, оған «бүтін» сөзі қоса айтылады. Сонан соң ең соңғы разряд аты аталып, одан кейін бөлшек бөлігі оқылады.

Анықтама. Бірліктенде кіші разрядтары бар ондық жүйеде жазылған сан ондық бөлшек деп аталады.

Бөлімдері 10,100,1000 және т.с.с разряд бірліктері болатын сандарды ондық бөлшек түрінде жазу үшін:

1) санның бүтін бөлігін жазып, одан кейін үтір қою керек:

2) үтірдің оң жағына берілген бөлшектің алымын жазу керек:

3) бөлшектің бөлімінде қанша нөл болса, үтірден кейін сонша ондық таңба жазылады. Алымындағы таңбалар аз болған жағдайда үтірдне кейінгі (алымындағы) цифрладың алдына қажетінше нөлдерді жазу керек.

.

35,418; 442,915

Бүтін бөлігінің разрядтары

Жүздік

тер

Ондық

Бөлшек бөлімінің разрядтары

3

тар

Бірлік

4

Ондық үлестер

4

5

тер

4

Жүздік үлестер

2

1

Мыңдық үлестер

9

8

Он мыңдық үлестер

1

5

Ондық бөлшектер. Оқылуы және жазылуы

Ондық бөлшектің бөлшек бөлігінің цифрлары ондық таңбалар деп аталады

Жай бөлшектің бөліміндегі нөлдер санымен оның алымындағы цифрлар санын теңестіру қажет

Бірліктен де кіші разрядтары бар ондық жүйеде жазылған сан ондық бөлшек деп аталады

Ондық

бөлшектер

Жай бөлшектің бүтін бөлігін жазып, одан кейін үтір қою керек

Жай бөлшектің ондық жазылуында оның бөлімінде қанша нөл болса, үтірден кейін сонша цифр болу керек

Үтірдің оң жағына берілген бөлшектің алымын жазу керек

14

Тарих деректері:

«Ондық бөлшектердегі үтірдің пайда болуы»

15 ғасырда Самарханд қаласында тұрған математик және астролог Масуд Аль-Каши «Арифметика кілті» (1427 жылы) атты еңбегінде ондық бөлшектерге амалдар қолдану туралы жазды. Ол еңбекте ондық бөлшек сандарды қызыл сиямен немесе таяқшалар арқылы бөліп отырған. Мысалы: 8,6 санын 8 6 немесе 8 / 6 .

Тарих деректері:

«Ондық бөлшектердегі үтірдің пайда болуы»

Үтір қоюды 17 ғасырда орыс ғалымы

Леонти Филиппович Магницкий

ойлап тапты.

Ондық бөлшектерді оқыңдар

9,1 0,9 3,5

9,12 0,98 3,05

9,123 0,987 3,005

9,1234 0,9876 3,0005

Оқулықпен жұмыс

№ 1211 №1212 №1213

Кітап - білім бұлағы, білім - өмір шырағы.

№ 1211

Жауабы: 0,7;0,3;0,19;0,317;0,501;0,315;0,8103

Жауабы: 1,1;2,93;7,18;24,09;9,813;7,315;16,817

№ 1212

• 1) нөл бүтін оннан тоғыз
• 2) нөл бүтін жүзден он жеті
• 3) нөл бүтін жүзден үш=
• 4) екі бүтін мыңнан үш жүз он бес
• 5) үш бүтін жүзден бес
• 6) тоғыз бүтін мыңнан екі жүз жеті

• № 1213
• Бөлінділерді ондық бөлшек түрінде жазыңдар

• 1) 7; 33
• Жауабы; 0,7 0,13 0,91 0,109 0,033 0,0007

• 2) 21
• Жауабы; 2,1 1,19 89,3 4,911 6,27 51,7

• (Сәйкестендіру тесті): 1. Ондық бөлшекті анықта а) 12,05 в) 1205 с) 125 2. 420,12 санының бүтін бөлігін тап
• а) 12 в) 42 с) 420
• 3. 23,53 санының бөлшек бөлігін тап а) 23 в) 53 с)100 4. ондық бөлшек түрінде жаз а) 0,421 в) 4,121 с) 4,21
• 5. 10,17 бөлшегіне тең бөлшекті анықта а) 10,017 в) 10,170 с) 1,17
• 6. Екі жүз бір бүтін мыңнан он үш: а) 201, 130 в) 201, 013 с) 201, 0013

1.А

2.С

3.В

4.А

5.В

Шығармашылық тапсырма

Бір топ қаз ұшып келіп қонады,сол жерде бір қазбен кездеседі.Көп қаздың Бастаушысы «Сәлем,жалғыз қаз»-дейді.Сонда жалғыз қаз : «Сәлем,сендер нешеусіздер?»,-дейді.Бастаушы қаз: «Біз бір топ,тағы бір топ,оған жарты топты,жартысының жартысын оған өзіңді қоссаң,бәріміз жүз боламыз»,-депті.Сонда қаз нешеу?

Жауабы:

36+36+18+9+1

«36 қаз

«Демалыс алаңы» сергіту сәті.

Суретте қанша геометриялық фигуралар бар?

Бүтін бөлігінің разрядтары

Жүздік

Ондық

тер

1

тар

Бірлік

Бөлшек бөлімінің разрядтары

Ондық үлестер

тер

4

  7

9 

Жүздік үлестер

0 

3 

Мыңдық үлестер

  1

Он мыңдық үлестер

  0

  8

Бүтін бөлігінің разрядтары1

Жүздік

тер

Ондық

Бөлшек бөлімінің разрядтары

тар

  1

Бірлік

7 

тер

Ондық үлестер

0 

  5

Жүздік үлестер

8 

0 

Мыңдық үлестер

7 

Он мыңдық үлестер

  6

  5

4 

Бүтін бөлігінің разрядтары1

Жүздік

2

Ондық

тер

Бірлік

Бөлшек бөлімінің разрядтары

  4

тар

Ондық үлестер

тер

5 

Жүздік үлестер

  0

6 

5 

Мыңдық үлестер

1

Он мыңдық үлестер

  2

4 

5 

4 

Кері байланыс

Үйге тапсырма

Ондық бөлшектерді қосу және азайту

№ 1221,1222,1224

Сабаққа қатысқандарыңыз

үшін рахмет!