Методическая разработка на тему "Жизненный и творческий путь Е.Рахмадиева" по модульной технологии

«Академия народной музыки им.Д.Нурпеисовой»

Атырауский музыкальный колледж

Методическая разработка урока на тему:

«Жизненный и творческий путь Еркегали Рахмадиева».

(по модульной технологии)

Разработала: Темирбаева Н.Ж.

Методическая разработка урока на тему:

«Жизненный и творческий путь Еркегали Рахмадиева».

(по модульной технологии)

Количество часов:5ч. Разработала: Темирбаева Н.Ж.

Объем урока: 45 мин.

Урок №1. Вводная часть.

Урок №2. Диалогическая часть.

Урок №3. Диалогическая часть.

Урок №4. Диалогическая часть.

Урок №5. Итоговая часть.

Ученик должен знать:

• Роль известного композитора Е.Рахмадиева в развитии музыкальной культуры Советского Казахстана.

• Новаторство композитора в музыкальных жанрах ХХ-века.

• Основные произведения композитора по названиям и на слух.

• Даты создания или период сочинения конкретных произведений Е.Рахмадиева (согласно объема учебной программы)

• Главных героев произведений,композиционный, драматургический план крупных вокальных произведений, в частности опер.

• Музыкальные характеристики героев произведений.

Ученик должен уметь:

• Определять на слух тот или иной музыкальный отрывок пройденного произведения.

• Воспроизвести определенную музыкальную тему на инструменте или голосом.

• Различать голоса исполнителей, партии, музыкальные характеристики действующих лиц, героев опер.

• Дать характеристику творчества композитора.

• Формулировать значение основных музыкальных терминов.

• Дать характеристику изучаемого произведения, сделать технический анализ.

• Сделать сравнительный анализ, правильно и грамотно изложить свою речь, высказать свое мнение.

Основные музыкальные термины:

• Романс

• Ария

• Кантилена

• Ариозо

• Реквием

• Поэма

• Опера

• Симфонический кюй

• Хор

• Камерный

• Голоса: бас,баритон,тенор,альт,контральто, меццо-сопрано, сопрано.

• A,capella

• Кантата

• Оратория

• Соната

• Элегия

• Список обязательной и дополнительной литературы:

• М.Өтеуов, Ш.Төлегенұлы «Ғасырдан ғасырға». «Дәуір»баспасы, Алматы, 2000ж.

• Еркеғали Рахмадиев-275-277б.

• С.Кузембаева, Т.Егинбаева «Лекции по истории казахской музыки». Издательский дом «Таймас» , Алматы,2005г.

1. Оперное творчество Е.Рахмадиева – 141-163стр.

2. Симфоническая музыка Казахстана – 190-215стр.

3. Жанр камерно-вокального цикла в казахской музыке – 239-252стр.

• Брошюра «Еркегали Рахмадиев» , автор-Анатолий Кильберг, А-72.

• Л.В.Измайлова «Еркегали Рахмадиев» (монография). Астана-2000, издание «Елорда».

• «Өнер өрінде...» («На вершине...») Композитор Е.Рахмадиев. Сборник статей, очерков, стихотворений, эссе…К 70-летию Е.Рахмадиева. Составители: Н.Кетегенова, К.Ра хмадиева(супруга).

• ИИА «Айкос», Алматы-2000.

• Н.Кетегенова, У.Джумакова «Казахская музыкальная литература (период 1920-1980г.г.)». Алматы-1996, Издание «Гылым».

• Глава 14. Е.Р.Рахмадиев – 221-240стр.

• Музыкальный энциклопедический словарь.

• М.Жанпеисова «Модульная технология обучения как средство развития ученика». Алматы-2002, КИО ОО «Братство».

• Темы творческих работ:

• Творческий портрет Е.Рахмадиева.

• Симфонист-новатор национальной композиторской школы.

• Общественная деятельность видного композитора Казахстана ХХ века-Еркегали Рахмадиева.

• Е.Рахмадиев-композитор-мелодист. Вокально-камерное творчество.

• Воплощение героического образа в произведениях Е.Рахмадиева.

• Урок №1. Вводная часть.

  Структура модуля	№ урока	Форма и содержание урока	Кол-во минут
  Ознакомление со структурой модуля.			45
  Вводная часть	1	Ознакомление учащихся с их целями и задачами.	5
  		Объяснение конкретных моментов каждого раздела с применением опорных схем и таблиц. (Форма изложения материала-лекция-визуализация)	37
  		Жизненный и творческий путь композитора.	10
  		Опера «Алпамыс»	10
  		Камерно-вокальное творчество.	5
  		Обучающая игра «Эстафета» (закрепление темы)	12
  		Домашнее задание: работа с тетрадью.	3

• На первом уроке происходит ознакомление со структурой модуля, то есть в течение 5 минут педагог знакомит учащихся с предстоящими целями и задачами, с тем, что они должны будут уметь, знать по истечении урока, темы, а также предлагаются темы для творческой работы учеников. После этого следующие 25 минут отведены для разъяснения наиболее важных моментов каждого раздела темы. Проводится краткий обзор жизненного и творческого пути композитора, указываются основные произведения, события в жизни и творчестве, дается краткая характеристика творчества. При этом используются опорные сигналы, схемы, таблицы, термины, даты и т.д. Затем в течение 10-12 минут проводится обучающая игра «Эстафета», которая используется в этот период урока для закрепления новой темы. По окончании игры выставляются мотивирующие оценки по группам. На домашнее задание выделяется 3-5 минут, учащиеся должны знать, что полученный материал не следует заучивать наизусть, а лишь основательно ознакомиться, прочитать и вникнуть в суть материала. Домашнее задание должно содержать работу с тетрадью, то есть конспектирование пройденного в классе нового материала.

• Примерные образцы опорных схем прилагаются ниже.

• Схема№1. Композитор Е.Р.Рахмадиев.

• Периоды творчества		Факты из жизни композитора, общественная деятельность		Творческая деятельность композитора.
  1930-1950г.г
  1950-1960г.г
  1960-1970г.г
  1970-1980г.г
  1980-1990г.г
  1990-2000г.г

• Схема №2. Жизненный и творческий путь композитора-схема-конспект.

• 

• 

• Схема №3. Опера «Алпамыс».

• Композитор_____________________________Опера ­­­­­________________________­­­­­­­­­­­­­­____________

• I. История создания оперы и литературный источник

  Год создания оперы	Литературный источник либретто	Авторы либретто

• II. Краткое содержание оперы

• III. Композиционно-сюжетный план

  Количество действий		Количество картин
  Развитие сюжетной линии по действиям и картинам
  №
  №
  №
  №
  №
  №
  №
  №
  №

• IV. Общий драматургический план

• V. Образные сферы

  Образные сферы	Музыкальная характеристика	Особенности развития
  Соотношение и взаимодействие образных сфер

• VI. Идейно-смысловой вывод

• Схема №4. Камерно-вокальная музыка. Цикл романсов Е.Рахмадиева на слова Абая Кунанбаева.

• 1. «Жаз». E-dur

• 2. «Жақсылығы күнде үміт». d-moll

• 3. «Көңіл құсы құйқылжыр». D-dur

• 4. «Көңілім қайтты достан да, дұшпаннан да» 3-част.

• 5. «Қара қатын дегенде» f-moll

• 6. «Сіз қырғауыл жезқанат» es-moll

• 7. «Қайран елім, қазағым» gis-moll

• Обучающая игра «Эстафета» (условия игры).

1. Ведущий(педагог) делит класс на три команды.

2. Ведущий дает раздел текста, нужный для изучения. По команде начинаем читать изучаемое. В данном случае – это текстовый материал темы. Регламент-5-7минут.

3. Ведущий готовит три листа с номерами и выдает их каждой команде. По знаку учащиеся молча передают лист для записывания на нем дат, фактов, событий, основных произведений, по очереди друг другу, не повторяясь. Регламент - не более 3 минут.

4. Подведение итогов игры. Ведущий определяет, чья команда указала больше дат, фактов, событий, произведений, у какой команды наиболее полные, конкретные, четкие ответы. Ведущий поздравляет победителей.

• Примерное содержание текста: источник - Джумакова, Кетегенова «Казахская музыкальная литература» 1920-1980г.г.

• Еркеғали Рахмадиев (1932ж.)

• Е. Рахмадиев қазақ композиторларының екінші ұрпағына жатады. Оның шығармалық мақсаты музыкалық жанрдың дамуымен байланысты және өзіндік жеке стилін ойлап шығаруға тырысты. Заман ұрпақтары өз іскерлігімен, белсенділігімен, қоғамдық жұмысқа аянбай кірісіп өздерінің шығармашылық мүмкіншіліктерін жан – жақты көрсетуг ұмтылады.

• Өмір және шығармашылық жолы.

• Еркеғали Рахмадиев 1932 жылы, семей облысы Шұбартау ауданындағы Мәдениет селосында туды. Бұл күлгін – сұр жартастары бар кең дала. Бір заманда осы жерлерде Ақанның, Біржанның және олардың ізбасарларының әндері шырқалған. Еркеғали музыка дәстүрін құрметтейтін семьяда өсті. Оның әкесі белгілі ақын болды, ол айтыстарға қатысып халық таланттарының Республикалық І слетінің жүлдегері болды. Болашақ композитор жастайынан домбырада ойнап, ән салды. Халық әндері мен күйлерін жетіле білгендігі, кейін оның шығармашылығына көп пайдасын тигізді.

• Шығармашылығының ертерек шағы.

• Оқу жылдарын композиторлық шығармашылығының ертерек шығына жатқызуға болады. Учелище, домбыра және теория кластарында оқып жүрген кезінде (1948 -1952 жылдар) ол әндер, аспаптық пьесалар және сахналық қойылымдарға музыка жазды. Болашақ композитордың талпынысына Л. Хамиди мен Брусиловский құнды кеңестері ықпалын тигізбей қоймады. Консерваторияда Е. Брусиловский композиция класында (1952 – 1957) оқып жүрген шағында алғашқы шығармалары жарыққа шықты. Шығармалар өте сәтті болды. Бұлардың ішінде «На зов Абая» атты фортепианолық поэмасы ерекше көзге түсті. Бұл шығарма әлі күнге дейін пианистердің репертуарларынан түскен жоқ. Поэма жас композитордың өз жанынан шығарған шығармасы, мұнда әуен әдеттегі арпеджиолық құрылымда сүйемелденеді. Баяу келетін лирикалық эпизодында Абайдың «Айттым сәлем, Қаламқас» әнін орынды пайдаланған.

• Студент шағында да композитор үлкен ізденіс үстінде жүреді. Ол әр түрлі жанрларды меңгеріп, халық өнерінің түп нұсқасын ұғынды, өзінің бейнелеу тәсілдерін іздеді. Бұл әрекетінің бәрі дерлік сол кезеңдегі шығармаларында байқалды. Мысалы, хорға капеллаға арналған. «Туған колхозда» сюитасы, «Амангелді» симфониялық поэмасы. Москва консерваториясында білімін жетілдіру кезінде профессорлар Р.Литинский және Ю.Фортунатовтың жас композитордың профессионалды қалыптасуында мәні зор болды.

• Шығармашылығының гүлдену кезеңі.

• 1950 – жылдардың соңынан 1970 – ші жылдардың басына дейін Е. Рахмадиевтың шығармашылғы күш жинап, құлаш жай ып тереңдей түседі. Ол композитордың қоғамдық іс әрекетінің сыртында өтеді. Е. Рахмадиевтің еңбек долы фольклор кабинетінің меңгерушісінен басталды. Ол – филармонияның көркемдік жетекшісі, опара театрының директоры, Мәдениет министрлігінің іс басқарушысы, консерваторияның ректоры, Қазақстан композитор Одағының басқармасы және Мәдениет минстрі болды Ұзақ жылдар бойы ол Жоғарғы Кеңестің депутаты болып, Қазақстанның КПОК – не кірді. Қоғамдық іс - әрекетіне деген белсенділігіне қарамастан Е. Рахмадиев өте көп жазды. Өмірінің бұл мерзімінде әр түрлі жанрдарға сүйенеді: оперпаға, симфониялық поэмаларға Ж. Өмірбековтың өлеңіне жазылған «Аястан», хор поэмасына, ромас және әндерге, драмалық қойлымдарға және кинофильмдерге Мұхтер Әуезов бойынша «Түнгі сарын», Н. Сатыбалдин бойынша «Қабаған ит» пьесалары, «Атамекен», «Жаңа өмірге бағыт», «Атаманның ақыры» кинофильмдері.

• Е. Рахмадиевтің есімі осы жылдары «Дайрабай» атты симфониялық күйі арқылы әйгілі болды. Оркестрге арналған бұл пьеса «Қама сұлу» операсындағы би ырғағының негізіне жазылған. Мұнда симфониялық поэманың дәстүрі мен қазақтың аспаптық күйі бірлесіп, үндескен. Тақырыптың негізін Дайрабайдың өзі аттас күйі құрайды. Шеткі бөлімдерді оттай жанған ырғақ билейді. «Дайрабай» шығармасы Азия елдерінің халықаралық музыка фестивалінің І – ші сыйлығына ие болып қазақ музыкасында әйгілі болды. Бұл туынды шет елдерде орындалып, тыңдаушы қауымды таңдандырды. Симфониялық поэмамен домбыра күйлерін үндестіріп жинақтау ізденіс үстіне қазақ музыкасында жаңа жанр туып, өзін танытты. Бұл жанр симфониялық күй деп аталады және ол Е. Рахмадиевтің «Дайрабайынан» басталады.

• Жаңа шығармашылық бағыттағы шығармаларға «Мұқтар аға» атты лирикалық поэма – реквиемі жатады. Бұл шығарма жеке дауысқа, хорға және оркестрге жазылып, м. Әуезовтың туғанына 70 жыл толуына арналған. Поэманың мазмұнына халықтың «жоқтау» жанрлық дәстүрі сақталған. Сонымен қатар Е. Рахмадиев қазақ әндерінің жаңа түрін шығарушы композиторының қатарынан өз орнын алды. Композитордың тамаша әндері әуезділігі мен лирикаға бай мазмұндылығымен ерекшеленіп тұрады. Бұған «Таң самалы», «Жетісудің қыздары - ай» әндері жатады.

• Шығармашылығының кемел кезеңі.

• 1970 – 1980 жылдар Е. Рахмадиевтің шығармашылығының ысылып, жетілген шағына жатады. Ұзақ мерзім ішінде әр түрлі жанрда шыққан шығармалары жалпы бағыттылығымен байланысып тұрады. Мұнда автордың азаматтық көзқарасы сол кезеңдегі патриоттық сезімнің күйі, адамның рухани және әлеуметтік бағытына деген сенімділігі көрсетіледі. Композитор, тексеріліп қабылданған жанрда іс әрекетін жалғастырды. Ол «Алпамыс», «Тың өлкесіндегі жыр» операларын «Орытпа», «Құдаша думан» симфониялық күйлерін,Қ. Мырзағалиевтің өлеңіне «Біз партияның даңқын көтереміз», С. Мәуленовтың өлеңіне «Салтанат кантата» С. Мәуленовтың өлеңіне Ғ. Мүсіреповқа арнаған естелік ортория – реквиемін, Қ. Мырзағалиевтің өлеңдеріне «Жас механизаторлар» «Көктем лебізі» хор поэмалары, әндер және романстарын жазды.

• Әсіресе 70 – ші жылдары композитор хор жанрында аса құштарлықпен жұмыс істейді. Ол кезде әрбір адам қоғамда болып жатқан тарихи оқиғаларды өнері, еңбегі арқылы қауымға жеткізуге тырысқан. Соған орай Е. Рахмадиевте өз шығармаларында, әсіресе, сол жылдары шыққан хор музыкасында заманының бағытын, алдына қойған мақсатын әуен арқылы бейнелеуге тырысқан. Жамбылдың өлеңіне жазылған «Конституция туралы поэмасы» сол кезеңнің тарихынан үзінді көрсетеді. Бұл поэма жеке дауысқа, аралас хорға және оркестрге арналып жазылған. Көлемді ұран үндес туынды жарқын өмірді мадақтап, даңқын асырады.

• Сонымен қатар 80 – ші жылдары мәңгі өшпейтін илософиялық қортындыға сүйенеді. Оның шығармашылығында жаңа жанр пайда болады. Олардың ішінде труба және скрипкаға арналған концерттері. Бұл туындылар Қазақстанның шебер орындаушы музыканттары Юрий Клушинге және Айман Мусоходжаева арналып жазылған. Бұлар осы шығармалардың тұңғыш орындаушылары болады.

• Композитор өз шығармашылығындағы дәстүрге айналған жанрында жаңа бағыт іздеп табады. Әсіресе, Е. Рахмадиев камералы – вокалды жанрда жемісті еңбек етеді. Қазақстан ақындарының өлеңдеріне романстар жазады. Музыкасында өмірдің мәні, оның күрделі жолы толығынан жарқын терең сипатталады. Е.Рахмадиев суреткер ретінде өз стилінің арғы «жағасына» шығады. Ол әлемінің көркемдігін және адамға сүйенетінін мадақтап, паш етеді.

• Опералық шығармалары. «Алпамыс» операсы.

• Мәні зор болатын шығарма жазу композитордың ойынан кетпеді. Қазақ мәдениетінде бұл жанр ерекше шығармашылық қызығушылықты оятты. Операда, жан жағымызда болып жатқан оқиғаларды толығынан көрсетуге мүмкіндік бар. Сондықтан, Е. Рахмадиевтың шығармашылығының бағыты осы жанрға келіп тіреледі. Соымен қатар, опера ұлттық сюжеттерді пайдалануға зор мүмкіндік туғызады және композитор мұнда тарихты, халқымыздың әдет – ғұрпын дәстүрлерін толығынан көрсете алады.

• Алғашқы операсы «Қама сұлу». Бұл опера 1963 жыл жазылды. Н. Баймұхамедов пен Б. Тәжібаевтың либерттосының негізінде С. Торайғыровтың романы алынған. Операда ескілік көзқараста қарсы тұрағн қиялшыл, махаббат тарихының иесі әйелдің тағдыры әңгімеленді. Операда Қамардың лирикалық бейнесі сәтті ашылған. Шығарманың екінші редакциясы 25 жылдан кейін шығады. Мұнда осы драматургиялық бағытты қоюландыра түседі. Операның сахналық тағдыры ән – романс дәстүріне сүйленген әуезділік стилінің арқасында табысты болды. Операда халық әндері мен халық әнші композиторлардың әндерін кеңінен пайдаланған. Бұлар – Ақанның әні «Маңмаңгер» халық әндері «Гаухартас», «Ахаубике» және т.б. Екінші суреттегі би нөмірінде «Дайрабай» күйі алғаш рет пайдаланылды. Кейіннен бұл күй симфониялық күйдің негізінде алынды. Сонымен қатар бұл операда алғаш рет хоралдыөз шығармасында халық трагедиясын бейнелеу үшін пайдаланды.

• Келесі «Дала шапағы» атты операсы, сол кезеңде маңызды болған ерлік – патриоттық идеялар мен байланысты шыққан. Опера 1967 жылы, СССР – дың құрылғанына 50 жыл толу қарсаңында шықты. Ол суреткер тарихи оқиғаларға үн қосуы деп табылады. Операның мазмұны негізінде жетісу жеріндегі қазақтар мен орыс халықтарының совет үкіметі үшін жүргізген күресі алынды. Опера А. Бычков және Г. Гризил деген композиторлармен бірлесіп жазылды. Бұл шығарма ұжымдық жұмыс, қоғамдық тапсырыс ретінде шықты. Шығарманы композитордың өзара рухани достығының жемісі деп санауға болмайды. Өйткені опера сәтсіз шықты, мұндағы көрсететін ерлік-патриоттық идеялар өз нақышында көрінбейді. Бұл опера орындалмаған мақсатына композитор «Алпамыс» операсында жетті. Халық тарихын, туған жерін суреттеп, намысын қорғап, азаттық үшін күресті бейнелейтін сюжетті «Алпамыстан» тапты.

• Домашнее задание.

• Урок №2. Диалогическая часть.

  Структура модуля	№ урока	Форма и содержание урока	Кол-во минут
  Усвоение и закрепление материала.			45
  Диалогическая часть	2	Опера «Алпамыс». История создания.	30
  		Драматургия. Композиция. (Лекция-визуализация (опорные схемы))
  		Прослушивание музыки.	10
  		Домашнее задание.	5

• Данный урок начинается традиционно, с опроса домашнего задания. Затем, опираясь на таблицу, следует ознакомить учащихся с оперой «Алпамыс», дать характеристику произведения, разобрать музыкальные характеристики героев оперы, научить различать музыкальные партии.

• Ниже приводится образец опорной схемы по опере «Алпамыс».

  Композитор

  Операның атауы

  Жазған жылы

  Либреттоның әдеби негізі

  Либреттоның авторы

  Е.Р.Рахмадиев.

  «Алпамыс» операсы

  1973ж

  «Алпамыс» қаһармандық Эпосы

  К.Кенжетаев.

  Көрініс

  Пролог

  І көрініс

  ІІ көрініс

  ІІІ көрініс

  Эпилог

  Сурет(акт)

  1

  2

  3

  4

  5

  Көрініс өтетін орны

  Жау шапқан қазақ даласы

  Тайшық ханның ордасы.

  Көл жағасы.

  Ханның ордасы.

  Кейіпкерлер

  Жер-Ана, Жырау, Алпамыс,жігіттер

  Халық, Тайшық хан, Қараман, Ұлтан, Гүлбаршын, Қаракөз,Мыстан

  Мыстан, қыздар, Алпамыс

  Қаракөз,Тайшық, Қараман,Гүлбаршын

  Халық, Алпамыс,Кейқуат, Жер-Ана, Тайшық хан, Мыстан, Гүлбаршын, Тазша бала

  Жырау монологы.

  Дауыстары

  Меццо-сопрано,тенор,баритон

  Хор,бас,тенор,бас, сопрано, сопрано,сопрано

  Сопрано,хор, баритон

  Сопрано,бас,тенор, сопрано

  Хор,баритон, тенор,меццо-сопрано, бас, сопрано,сопрано, оркестр

  Тенор

  Конфликт

  Жақсылық пен жамандық арасындағы күрес – Алпамыс, халық, Гүлбаршын, Жер Ана, Кейқуаттарға қарсы Тайшық хан, Мыстан, Қараман

  Идеясы

  Туған жер, ел бостандығы үшін күрескен ер-жүрек Алпамыс батырдың бейнесін суреттеу.

  Жанры

  Лиро-эпикалық опера.

  Композиция жоспары

  Пролог – оркестрлік кіріспе h-moll Ананың монологы H-dur Жыраудың термесі As-dur Ананың тілегі As-dur

  Оркестр-лік кіріспе В-dur Тайшық ханның Ордасы В-dur

  Мыстан мен Тайшық ханның дуэты d-moll

  Оркестрлік кіріспе D-dur Көл жағасы D-dur Мыстанның зары f-moll

  Қаракөздің ариясы E-dur Алпамыс пен Тайшық ханның дуэты Es-dur

  Халықтың зары A-dur Алпамыстың речитативі мен монологы D –dur Алпамыстың ариясы E-dur Гүлбаршын-ның ариясы fis-moll Би a-moll Алпамыс пен Гүлбаршынның дуэты. As-dur Халық қуанышы Des-H - dur

  Эпилог- оркестрлік кіріспе As-dur Жыраудың монологы. As-dur

  Драматургия кезеңдері

  экспозиция завязка столкновение развитие развязка кода

• Содержание темы: источник - Джумакова, Кетегенова «Казахская музыкальная литература» 1920-1980г.г.

• «Алпамыс» операсы.

• «Алпамыс» операсы 1973 жылы жазылады. Мұнда композитордың негізгі шығармашылық ізденісі көрінді. Бұл шығарма композитордың жетілген шағында шыққан операсы. К.Кенжетавтың либреттосы эпикалық аңыздың мазмұнында Алпамыс батырдың халық азаттығы үшін хан әміршілігіне қарсы жүргізген күресін суреттейді. Алпамыстың бейнесі өз бойына шындықты да, қиялды да сіңірген, мұнда аңыз және тарихи кейіп бірдей көрсетіледі. Мұндай қосарланған жоспарды басқа кейіпкерлер тобынан да көреміз: шын сүйіп, батырдың қамын ойлаған Гүлбаршын және Қаракөз, адамгершіліктен айырылып зұлымдықтың иесі болған Мыстан; Алпамыс батыр және Тайшық хан мейірімділік пен залымдық иелері; Ана мен Жырау бейнелері керісінше – Отан, Жер Махаббат және Уақыт символдарын бейнелейді.

• «Алпамыс» операсы ертеде өткен тарихи шайқастарды, халық батырының кейіпкерін бейнелейтін көлемді және көп жоспарлы эпикалы, музыкалы – сахналық туынды. Пролог және эпилог пен көмкерілуі операның эпикалық сипатын байқатады.

• Пролог – кіріспе. Мұнда оқиғаның негізгі түйіні бейнеленеді. Сахнада – ауыр шайқастан кейінгі көрініс. Алаң өлген жауынгерлердің денесіне толған, әйелдер өлген күйеулері мен ұлдарының денесін іздеуде. Оркестрлік кіріспе эпикалық үн сарынында құрылған. Халықтың қайғы – қасіреті Ананың бейнесі арқылы көрсетілген. Оның монологында қайғылы үн естіледі. Оның монологында қайғылы үн естіледі.

• Сонымен қатар, пролог ертеде болған оқиғаның әсерін туғызды. Әңгімені жырау қозғайды. Жыраудың термесі шумақты формада құрылған және операда ол пролог пен эпилогта өтеді. Операның басында Жырау Алпамыс батырдың туғанын жариялайды. Жыра өз бойына екі дәуірді сыйғызады. Ол – ертеде болған оқиғаның куәгері және сол оқиғаны әңгімелейтін әңгімеші.

• Жыраудың хабарынанкейін басты кейіпкерлердің өзін - өжет, ер жүрек Алпамысты көреміз. Жерді қанға бояп, күлге айналдырған шайқастар еліміздің батыр ұлдарын жоя алмапты. Алпамыс ариозосында өзін, өз руын, елін көрерменге таныстырып, халқын Тайшық ханнан қорғау үшін келгендігін айтады. Бұл ариозоның сипаты бойынша толғауға жатқызуға болады.

• Ана батырдың ерлігіне сүйсініп, Алпаммысқа ақ батасын береді. Ол халқын, туған жерін, табиғатын және анасын ұмытпайтынын ескертеді. Ананың бейнесі Алпамыстың батылдық сипатын қоюландыра түседі. Бұл көріністе «Ағай - ай» атты халық әнінің және эпикалық үн сарынын байқаймыз. Прологында Алпамыстың сарбаздары мен бірге ханның әскеріне қарсы шыққан жорығымен бітеді. Құл болып езілген халық бейнесін хорда, Құрманғазының «Кішкентай» күйінің үні арқылы суреттейді. Сонымен, пролог екі қарама – қарсы күш иелерін көрсетеді. Ол шығарманың эпикалық мазмұнын әңгіме арқылы көрсетіп, екінші жағынан негізгі жүйесі күреске бағытталғанын байқатады.

• Келесі үш көрініс драматургиялық байланыс арқылы былайша көрсетіледі: алғашқы екі бөлімі зұлымдық күштердің өз күшіне енгенін, үшінсісінде шиеленіскен түйін шешіліп Алпамыс, монан соң Гүлбаршын мен тұтқындар босатылады.

• І – ші көрініс Тайшық ханның айналасына өтеді, бірте – бірте Алпамысқа өшпенділік күшейе түседі. Бірінші бөлімінде Тайшық және Қарман басқарған хан әскері суреттеледі. Марш екпінді хор әуенде ханды мадақтап, оның құрметіне ән шырқалып, би биленеді. Ханның өткір речитативті әуеніне мазасыздық байқалады: ол түсінде Жиделі аймағын мекендеген Қоңырат рунан шыққан батырдың жеңілгенін көреді. Ханның бойын қорқыныш билейді. Өз өмірін сақтау үшін ол малын не қызын құрбан еткісі келеді. Тайшықтың монологы Алпамысқа деген өшпенділігін күшейгенін байқатады.

• Жеңіспен оралған Қараман талай адамдарды тұтқынға алады, олардың ішінде Алпамыстың қалыңдығы Гүлбаршын сұлу да бар. Осы кезде халық шеккен қасіреттің символы ретінде Ананың монологының лейтмотиві естіледі. Тайшық қалың ойға шомады. Ол, мына өзіне тартқан «сыйлықты» қалай жұмсасам екемдеп ойланды. Қараман Гүлбаршынды өзіне әйелдікке сұрайды. Гүлбаршын, өзін сауда – саттыққа салмауларын талап етеді. Ол сүйген жігіті бар екенін айтады. «Егер, өздеріңді батыр санасыңдар онда мені Отаныма қайтарыңдар» - дейді. Гүлбаршынның ариозосы Ананың монологының сарынында құрылған. Мұнда «Қанапия» әніне ұқсастық та бар. Ариозо толқыған күйде басталып, соңына баяулайды.

• Қараман Гүлбаршынның бұдан бас тартқанына ызаланып, қыздың басын шаппақшы болды, бірақ Тайшықтың қызы Қаракөз оны тоқтатады. Оның партиясы эпикалық ерлік үні байқалады. Ол да Алпамысқа ғашық еді, сондықтан Гүлбаршынды өзіне беруін сұрайды.Ол, Алпамыс қайтсе де Гүлбаршынды қүтқаруға келеді., сонда батырмен кездесем деп ойлайды. Тайшықтың рұқсатымен Гүлбаршынды Қаракөзге береді, ал Қараман құр алақан орадан кетеді, бірақ ол қайта оралып, Алпамыстың әскерінің жақындап қалғанын хабарлайды. Қараман әскер бастаудан бас тартады. Сонда Тайшық Қараманды қуып жіберіп, өзі қалың уайымға батады.

• Екінші бөлім – Тайшық пен Мыстан көрінісі. Олар бір – бірімен келісімге келеді. Мыстан жағдайды біліп, өз қызметін ұсынады. Ол Алпамысты қолына түсіруге дайын. Оның өз жоспары бар. Ол үшін оған қырық қыз қосып Гүлбаршынды беруін өтңнедң. Қыздармен бірге батырдың жолын тосып, олар дем алуға тоқтағанда, Алпамысты ұстап алғысы келеді. Мыстанның партиясы жаңылтпашқа ұқсайды. Мұнда Мыстанның залымдығы, оның ішкі сыры жатыр. Мыстанның партиясына терме қолданылған. Оның партиясында халық үні бар өйткені бұл халықтан шыққан бейне. №165 жаттығу.

• Алпамысты ұстап бергені үшін Мыстан Тайшық ханнан қызы Қаракөзді сұрайды. Тайшық басында келіспейді, бірақ ойлана келе ол шартты қабылдайды. Алпамысты қолына түсірген соң, Мыстанды алдап соғатынына сенеді. Тайшық Алпамыс батырдан кек алуды ойластырады. Тайшық пен Мыстан көрінісі Тайшықтың шумақтарыфмен аяқталады. Оның шумағы речиттативі кейіпкердің зұлымдығын бейнелейді. Бұл қылығы езу тартқызбай қоймайды. Тайшық кек аламын деп шаттыққа бөленеді.

• ІІ – ші көрінісіне залымдық үдей түседі. Тайшықтың бейнесін екі үлкен көріністерде дамыта отырып, суреттейді. Бірінші көріністе Алпамысты қолға түсіреді. Мұндағы басты кейіпкер Мыстан. Көлдің жағасына қырық үй тігіп, қыздар мен Гүлбаршынды қасына алып Алпамысты күтіп жатады. Өз ариясында Мыстан батырды қалай күту керек екендігін қыздарға үйретеді. Оның ариясының өрнекті әуені мыстандығын суреттейді. Мыстанды сипаттау үшін, әуенді жаңылтпаш тәрізді орындау тәсілін пайдаланған. Мыстан қайыршының киімін киіп, бақытсыз байқұсқа ұқсап Алпамыстың алдынан шығады. Ойында ештеме жоқ алпамыс бұған жаны ашып, жәбірлегендерді ұстап беруге ант етеді. Мыстан жылып отырып, қырық ұлының Тайшыққа тұтқынға түскенін айтады. Мыстан мұнда мүлде басқа жағынан көрінеді. Оның партиясы І – шікөріністегі шумақты речитативке қарсы қойылған. Тек орындау жылдамдығы оның нағыз залымдығын ашады. Жылау соңында Прологтағы тақырыптың әуен естіледі.

• Көріністегі келесі эпизод – би. Мыстанның өтініші бойынша тоқтап, дем алып жатқан Алпамыстың көңілін қыздар көтеруде. Ол Гүлбаршынды ойлап жатып ұйықтап кетеді. Енді Қара көзде Алпамысқа ұрлана қарайды. Өз ариясында ол Алпамыстың сезімін оятқысы келеді. Ашық, лирикалық бейне Ми мажор және Ля – бемоль мажор мақам жүйелерінің үйлесімді түрінде салыстыру арқылы көрсетіледі.

• Алғашқы үлкен көрініс Қараман мен тайшықтың бастаған ханның әскерінің келуімен тамамдалады. Олар Алпамыстың тұтқынға түскеніне қуанады. Алпамыс өз халқына опасыздық істеуде эәне Тайшықтың әскерінен бас тартады, одан да оның өлгені жақсы.

• Екінші көріністе залымдық күші одан сайын күшіне енеді. Ееді Тайшық Алпамыс батырды Гүлбаршын арқылы тойтарғысы келеді. Алпамыс пен тайшықтың дуэты ала ауыздықты көрсетіп, Алпамыс пен Гүлбаршынның дуэты керісінше үндесіп, бір – біріне ризашылдығын білдіреді. Олар бір – біріне сенеді, бірақ махаббаты бітпес мұңға айналады. Олар бір – бірімен қош айтысады, бірақ жауға берілмейді. Алпамысты заңданға тастайды. Тайшық ханның жауыздығы мұнымен бітпейді. Көріністің соңында қаһарына мінген хан өз қызын өз қызын өлім жазасына қияды, өйткені Қаракөз халықтың төгілген ханы үшін әкесін жазғырады.Тайшық әскерімен халық төгуге одан әрі лап қояды. Оның ариозасы және ерлер хорындағы марш екпінді үн негізгі ойдағы нығайта түседі. Тайшықтыі ойы залымдық жоспарын шегіне жеткізу еді.

• ІІІ – ші көрініс, негізгі сюжеттің түйінін шешуші және музыкалы – сахналық реприза болып табылады. Оның драмматургиялық құрылымы да екі бөлімнен тұрады. Бірінші бөлім Алпамыстың тұтқыннан босанумен бітеді. Халық сағаларын білмей дал – сал. Халық батырдың көмекке келуін тілейді.

• Прологтың бейнелілік күйі оралады. Хордың туған жер туралы әні халық әнінің сарынына жазылған. Бұл кезде Алпамы зынданда, ханның қорлығы мен мазағына төзе алмай өз жазасын күтуде. Речитативті мен монологында Алпамыс азаттықты армандайды, мұнда ерлік, эпикалық үн естіледі. Алпамыстың даусын Кейқуат деген бақташы естіп қалады. Кейқуат жеңілтек, ойында ештеме жоқ адам. Ол қураған далада тыныс алатын орын іздеуде. Оның бейнесін халық әні «Майда қоңыр» арқылы суреттейді.

• Алпамыс пен Кейқуаттың диалогында ерлік – эпикалық үн тағы естіледі. Кейқуат тұтқындалған батырмен сөйлесіп тұрғанын ұғып қуанды, бір жағынан таң қалды. Ол Алпамысты босатып, онымен бірге Тайшықтан кек алуды ойлайды. Бұл берілген шағын бейне өзінше дамып, еш нәрсеге аса көңіл қоймайтын әзілқоә, соңынан жағдайды түсінетін және жәрдем бере алатын азаматқа айналды. Осы кезде Ананың күреске шақырған үні естіледі. Бұл бекер емес. Көрініс Алпамыстың ариясы мен тамамдалды. Оның қасына халық жиналып, туған жері үшін күресуге дайын екендіктерін білдіреді. Ария батырдың жігерін, батылдығын сипаттайды.

• Көрінісің екінші жартысы ханның ордасына өтеді. Жауынгер ханның даңқын асырып, оның жеңіспен оралуын күтеді. Мыстан да көңілді, өйткені хан өз сөзінде тұрса, қызының орнына тұтқындағы Гүлбаршын сұлуды мұның ұлына береді. Бұл хабарға гүлбаршын қуанады деп есептеп, Мыстан оның ән шырқауын сұрайды. Бірақ Гүлбаршынның ән салатындай жайы жоқ, ол мына масқараға төзе алмай, өзіне өлім тілейді, тек Алпамысты көзінің қиығымен көріп қалса болды. Гүлбаршын ариясында өзінің тағдыры жайлы айтып, жер ананы өзін қойнына алуын сұрайды.

• Атастыру жөнінде шырқалған ән, биленген би Гүлбаршынды көңіл күйіне қайшы келеді. Би «Құдаша» күйінің негізінде жазылған. Кейінен бұл күйді композитор симфониялық күйдің негізіне алады. Думан әбден қызғанда Алпамыс келеді, оркестрде оның тақырыптық әуені естіледі. Осы жерде шайқас басталып кетеді. Алпамыс Гүлбаршынға және халқына азаттық әпереді. Алпамыс пен Гүлбаршынның дуэты және шаттыққа бөленген хоры, бұл оқиғада байланған түйінді шешеді.

• Эпилог прологтың жиегі тәрізді. Тыңдаушы қауымды ертед өткен оқиғалар туралы жыраудың әңгімесіне қайта әкеледі. Жырау ертеде өмір сүрген халықтың басынан өткен не бір ауыр жағдайларды, олардың ішінен шыққан Алпамыстай ер жүрек батырды жырлайды.

• «Алпамыс» операсы Е. Рахмадиевтің ең сәтті шыққан музыкалы – сахналық туындысы. Мұнда ол ерлік – патриоттық идеяларын жақсы аша білді. Тамаша көріністер, жақсы декорациялар, музыка мен сөздің, би мен бейнелеу өнерінің үйесімділігі операның сахналық тағдырын шешті.

• 2. Прослушивание музыки. В этой части урока слушаем музыкальную викторину из произведений композитора. В течение 10 минут.

• Домашнее задание. (3-5 минут)

• Урок №3. Диалогическая часть.

  Структура модуля	№ урока	Форма и содержание урока	Кол-во минут
  Усвоение и закрепление материала.			45
  Диалогическая часть	3	Зачет-вертушка.	40
  		Домашнее задание.	5

• Третий урок представлен зачетом-вертушкой. После организационного момента начинается сам зачет. В главное условие зачета входит умение работать в группе.

• Итак, условия зачета:

• Оборудование: 1. 4 эмблемы столов (в виде букв А,В,С,D) на определенном цветном фоне - голубом, желтом, розовом, зеленом.

• 2. Карточки передвижения и учета знаний (по количеству учащихся в классе)

  Переход	Стол	Роль	Отметка		Подпись эксперта
  			ответ	дополнение
  1	А	Ведущий
  2	С	1
  3	D	2
  4	B	3

• Таблица определения порядка перемещения и роли учащихся за каждым столом.

  Номер карточки	Переход					Роль
  	1	2	3	4	1		2	3	4
  1	А	C	D	В	Вед.		1	2	3
  2	А	C	В	D	1		2	3	Вед.
  3	А	D	В	C	2		3	Вед.	1
  4	А	В	C	D	3		Вед.	1	2
  5	В	А	C	D	Вед.		1	2	3
  6	В	D	А	C	1		2	3	Вед.
  7	В	А	C	D	2		3	Вед.	1
  8	В	C	D	А	3		Вед.	1	2
  9	C	D	В	А	Вед.		1	2	3
  10	C	А	D	В	1		2	3	Вед.
  11	C	В	D	А	2		3	Вед.	1
  12	C	D	А	В	3		Вед.	1	2
  13	D	В	А	C	Вед.		1	2	3
  14	D	В	C	А	1		2	3	Вед.
  15	D	C	А	В	2		3	Вед.	1
  16	D	А	В	C	3		Вед.	1	2

• Лист учета знаний для Эксперта.

  Ф.И.ученика	Отметка		Ф.И.ученика		Отметка
  	ответ	Дополнение			ответ	Дополнение
  1 группа				3 группа
  1			1
  2			2
  3			3
  4			4
  2 группа				4 группа
  1			1
  2			2
  3			3
  4			4

• Жетон:

  
  
  

  ЭКСПЕРТ

• Ход зачета: Столы, за которыми предстоит работать участникам, расположены по кругу. По кругу происходит и передвижение учебных групп. Готовится учебный материал зачета в виде карточек (если в классе 20 человек, то необходимы 4 карточки, содержащие по 4 вопроса и 1 заданию для обсуждения). Учащийся получает карточку движения и учета знаний, садится за стол, указанный в первом переходе. Образовавшаяся группа устанавливает очередность выступлений. Каждый готовится к ответу на свой вопрос и отвечает на него. Остальные внимательно слушают ответ и по разрешению Эксперта дополняют или исправляют его. Потом вся группа активно участвует в обсуждении общей проблемы за столом. Ведущий выставляет оценки за работу, а Эксперт вносит их в Лист учета знаний. По сигналу учащиеся переходят за другой стол согласно своему маршруту. В конце подводится общий итог работы.

• Время, отведенное на зачет, зависит от объема зачетного материала, количества вопросов для обсуждения в одной карточке, возраста учащихся и их подготовленности. Минимальное время – 35-40минут, а максимальное-90минут.

• Материалом для зачета является учебный материал по данной теме, соответственно вопросы могут быть составлены педагогом исходя из содержания темы.

• Урок №4. Диалогическая часть.

  Структура модуля	№ урока	Форма и содержание урока	Кол-во минут
  Усвоение и закрепление материала.			45
  Диалогическая часть	3	Камерно-вокальное творчество.	30
  		Игра «Части текста»)
  		2)Прослушивание музыки.	10
  		Домашнее задание.	5

• Обучающая игра «Части текста». Учащиеся в течение некоторого времени читают текст по теме «Камерно-вокальное творчество Е.Рахмадиева». Учеников класса делят на 4 группы: 1-введение, 2-основная мысль, 3- заключение, 4-дополнение. Начинаем пересказ частей текста по порядку. Группа «Дополнение» имеет право взять слово после каждой группы. После игры еще раз просматриваем текст, сравниваем с информацией, и определяем, какая группа более точно соответствовала своему назначению. Ведущий поздравляет победителей.

• Примерное содержание текста: источник - Джумакова, Кетегенова «Казахская музыкальная литература» 1920-1980г.г.

• Вокал және хор музыкасы.

• Е. Рахмадиевтің шығармашылығында сөздің мәні зор. Ол әрдайым оқып түсінуге болатын жанрға сүйенеді. Бұл композитордың қазақ халқы үшін дәстүрлі болған, жоғарғы сатыдан көрінетін поэтикалық өнер және сөйлеу шеберлігіне деген көзқарасын байқатады. Сонымен қатар, сөзге жиі сүйенуі, мәнерлілілік тәсілдерінің жеңілдігі қызықтырады. Е.Рахмадиевтің әндері, ромастары және хорлары, сипат және мазмұны жағынан әр қырлы болып келеді. Әндерінің ішінде лирикалық ерекшке естіледі. Романс стилінде терең ойлы сөз жақсы байқалады. Творчествосының бастапқы шағында композитор және романстар жазумен шұғылданады. 80 – ші жылдары романстар цикл құрып, бір мазмұнды тақырыпта дамиды. Мұндай циклдар бір автордың поэтикалық шығармаларына сүйенуден туған. Бұған, Абай өлеңдеріне және М. Мақатаевтың өлеңдеріне жазған ромастар циклы жатады.

• Хорға арналған музыкасында композитор, көбінесе қоғамда болып жатқан жағдайларды бейнелейді. Партия, Мемлекет, Ленин туралы талай шыфғармалары бізге мәлім. Сонымен қатар халық бейнелеріне сүйенген туындылары да талай. Мұнда күй және ән сарыны басым келіп терме стилін ойымызға салады.

• Хорға арналған музыкасында жоқтау жанырының дәстүрі қызықты пайдалынылған. Мұна европа реквиемнің әсері байқалады. Бұған - жеке дауысқа, хорғе және симфониялық оркестрге арналған «Мұқтар аға» лирикалық поэма – реквиемін, және Ғ. Мүсіреповқа естелек ретінде жазылған ортория – реквием жатады. «Мұқтар аға» лирикалық поэма – реквиемін, ұлы жазушы М. Әуезовтың 70 жыл толуына арнады. Екі шығармада С.Мәуленовтың өлеңіне жазылады.

• «Мұқтар аға» лирикалық поэма – реквиемінде халықтың үлкен қасіретін бейнелейді. Мұнда жан түршігерлік қайғы, оның өлгеніне сенбеушіліктері, оның есімінің мәңгі өшпейтінділігі көрсетіледі. Шығармада екі бейнелеік сипат алмасып отырады. – қасірет және серіктік. Халық қасіретінің тақырыптық әуені әртүрлі бояуға енеді. Басында ол көтеріңкі естіліп, сонан соң халықтың жылау – жоқтауына айналады. Суреткердің мәңгі өлмейтін бейнесі жарқырап келген ұран тәрізді әуеніне нығайа түседі.

• 2. Прослушивание музыки. В этой части урока традиционно мы слушаем музыкальную викторину из камерно-инструментальных произведений композитора. В течение 10 минут.

• Домашнее задание. (3-5 минут)

• Урок №5. Итоговая часть.

  Структура модуля	№ урока	Форма и содержание урока	Кол-во минут
  Контроль знаний. Контрольный урок.			45
  Итоговая часть	5	Игра «Счастливый случай».	30
  		Музыкальная викторина.	10
  		Оценка.	2
  		Домашнее задание.	3

• Этот урок начинается с разъяснения условий и задач игры «Счастливый случай».

• Игра «Счастливый случай». Цели и задачи данной игры: развитие в каждом чувства командной работы, умение быстро сконцентрировать внимание и выбрать правильный ответ, знание пройденного материала. Итак, условия игры таковы: в игре принимает участие весь состав группы, группу делят на 2 команды, каждая из которых имеет своего Капитана и название команды. Время, отведенное на проведение игры составляет около 45 минут. Оборудование игры: мешок или бочонок с шарами, секундомер (часы), общий оценочный бланк (2шт.), фишки, домашние вопросы (2*2 команды), задания для конкурсов, образцы ответов, сигнальные флажки. Игру ведет преподаватель или один из продвинутых учеников.

• Ход игры:

• 1гейм - «Разминка». Для первого гейма положено за 5 минут ответить на 10 вопросов для каждой команды. Отвечает представитель команды, а команда соперников контролирует правильность ответов по образцу (образец готового ответа, подготовленный педагогом). Выигрывает та команда, которая правильно ответила на большее количество вопросов.

• 2 гейм – «Заморочки из бочки».

• Участники команды достают из бочонка шарики с номерами (от 1 до 4). Ведущий (педагог) читает на каждый номер загадку или вопрос. После обсуждения капитаны команд дают ответ. 1 вопрос – 3 минуты обсуждения.

• 3 гейм – «Тёмная лошадка».

• Побеждает та команда, которая быстрее ответит на вопрос ведущего. Если ответ готов, команда поднимает сигнальный флажок или руку. Время гейма – 6-8минут. 4-5 вопроса для данного гейма достаточно.

• 4 гейм – «Ты – мне, я -тебе».

• Команды друг другу по 2 вопроса (домашнее задание) – 4-5минут.

• 5 гейм – «Гонка за лидером».

• Отвечают на вопросы участники. Выигрывает та команда, которая дала большее количество правильных ответов. Те из ребят, которые ответили на большее количество вопросов (4-7), зарабатывают дополнительные очки команде, а себе оценку – 4-5 ответов – 4 балла – «4»; 6-7 ответов – 5 баллов – «5».

• В этой гейме задается не менее 10-12 вопросов каждой команде, время на обдумывание каждого – 1 минута. Общее время гейма – 25 минут.

• Итак, на обсуждение заданий 2,3,4,5 геймов дается по 1 минуте. Если ответ досрочный, то эту сэкономленную минуту команда может использовать в обсуждении другого вопроса. За каждый правильный ответ команда получает 1 балл или фишку (все фишки одного цвета).

• Вопросы для геймов могут применяться по всему пройденному материалу, то есть составлены преподавателем согласно учебному материалу темы «Еркегали Рахмадиев».

• Примерные вопросы для игры «Счастливый случай».

• 1-гейм. (По правилам игры должно быть по 10 вопросов для каждой команды, итого 20 неповторяющихся вопросов. Здесь приводится в пример лишь несколько вариантов вопросов для наглядности.)

  №	Вопросы для І команды	Ответ	№	Вопросы для ІІ команды	Ответ
  1	Композитордың туған жері	Семей облысы Шұбартау ауданы	1	Композитор қай жылы дүниеге келді	1932 жылы
  2	«Қамар сұлу» атты шығарманың жанры	опера	2	Рахмадиевтің тұңғыш симфониялық күйі	«Дайрабай»
  3	«Мұхтар аға» поэма-реквиемы қандай дәстүрлі жанрда жазылған	жоқтау	3	Ол қандай кантатаның авторы	«Аястан»

• И так далее, применя открытые, общие вопросы с определенными однозначными ответами.

• 2 –гейм. (по 4 вопроса на команду, итого – 8 вопросов)

  №	Вопросы для І команды	Ответ	№	Вопросы для ІІ команды	Ответ
  1	«Дайрабай» күйі қай операда орындалады	«Қамар сұлу»	1	Рахмадиев қандай кинофильмдерге музыка жазды	«Земля отцов», «Конец атамана», «Дорога к новой жизни»
  2	«На зов Абая» атты поэмасы қандай аспапқа арналған	Фортепиано	2	Композитор консерваторияда кімнен дәріс алды	Е.Брусиловскийден
  3	Рахмадиевтің әндерін атаңыз	Таң самалы, Жеңіс жыры, т.б.	3	Ол 20жыл бойы қандай мекемені басқарды	Қазақстанның композиторлар Одағын
  4	«Толғау» атты шығармасы қай жанрда жазылған	симфония	4	Скрипкаға арналған концертті кімге арнап жазды	А.Мусаходжаеваға

• Таким же образом составляются вопросы для последующих 3- 5 геймов.

• В целом для игры требуется составить около 40 вопросов.

• Музыкальная викторина: Соответственно, прослушиваем музыкальную викторину из произведений композитора. В течение 7-10 минут.

• Оценка: По групповой работе.

• Домашнее задание. (3-5 минут)