Мамандарды дайындаудағы өндірістік тәжірибенің рөлі

МАМАНДАРДЫ ДАЙЫНДАУДАҒЫ ӨНДІРІСТІК ТӘЖІРИБЕНІҢ РӨЛІ

Қазіргі қазақстандық қоғам өндірістік қызметті ұйымдастырудың сапалы жаңа қағидаттары қалыптасатын үдерісті бастан кешуде.

Бұл жағдайларда бірінші кезекте бұл кәсіпорындарда белгілі бір лауазымдарды атқаратын болашақ мамандарды даярлау, олардың кәсіби құзыреттілігі, бастамашылдығы, икемділігі және өндіріс процесіне бейімделу мүмкіндігі жатыр. Осы мәселелердің бәрін тек тиімді жұмыс істеу негізінде ғана шешуге болады, ол әлемдік дамудың барлық үрдістерін ескеретін, болашақ мамандарды даярлаудағы кәсіпорындардың көмегімен кешенде білім беру жүйесі.

Жоғары кәсіптік білім беретін білім беру мекемелерінде жас мамандарды даярлау сапасы Теориялық оқыту курсы барысында студенттердің алған білімдерінің тереңдігіне, өндірістік оқыту және өндірістік практика процесінде, оның ішінде кәсіпорындарда алған білімдерінің практикалық дағдыларын пысықтау және бекіту тікелей байланысты.Кәсіпорындар, өз кезегінде, маман-студенттерді даярлауда және тез бейімдеуде басты рөлдердің бірі ойнайды.

Қазіргі уақытта біз кәсіпорындар мен фирмаларда жетілдірілген білімі бар, бірақ, өкінішке орай, оларды тәжірибеде қолдана алмайтын жаңа оқитын студенттерге қарағанда жұмыс тәжірибесі бар қызметкерлерге артықшылық берілуде деген проблемамен көбірек бетпе-бет келістік.

Жыл сайын түлектерді жұмысқа орналастыру жас маман үшін де, колледж үшін де қиынға соғады. Негізгі проблема жұмыс берушілер кем дегенде 1 жылдан 3 жылға дейін жұмыс тәжірибесі бар мамандармен бос жұмыс орындарын жабады және диплом алған бітірушіні жұмысқа алуға мүдделі емес. Бұл мәселені шешу үшін колледж студентке жеке кесте бойынша немесе дуальды оқыту аясында практикалық дайындық арқылы оқу кезінде жұмыс тәжірибесін алуға көмектесуге тырысады. Дуальді оқыту қазіргі уақытта Студенттер үшін ең қолайлы нұсқа екенін атап өткен жөн.

Сондықтан, еңбек нарығында өз түлектерінің жоғары бәсекеге қабілеттілігін және олардың табысты кәсіби қызметін қамтамасыз ету үшін колледждер студенттерге өзінің болашақ кәсіби қызметі саласында кең ауқымды мәселелерді шешуде біліктер мен дағдыларды дарыту, сондай-ақ олардың жеке қасиеттерін дамыту қажет. Диплом алған маман, ең алдымен, өндірістік жұмысқа жақсы дайындалуы керек. Болашақ маманды дайындау мен қалыптастыруда маңызды нысан болашақ мамандардың практикалық жұмыс дағдыларын қалыптастыруды, колледжде алған теориялық білімдерін бекітуді қамтамасыз ететін оқу және өндірістік тәжірибе болып табылады. Студенттердің практикалық дайындығының элементтері барлық оқу кезеңінде қатысады: практикалық (семинарлық) сабақтар, зертханалық жұмыстар, студенттердің өзіндік жұмысы, курстық жобалау (курстық жұмыс), оқу-танысу практикалары және өндірістік практикалар.

Өндірістік практикадан өту-құзыретті маман даярлауды жеделдетудің негізгі құралдарының бірі. Теориялық білімді ұштастыру және оларды практикада қолдану жас қызметкерлерге өз ісін барынша толық білу мен анық түсінуге мүмкіндік береді.

Практикадан өту мүмкіндігі студенттерде үшінші курста пайда болады.Балалар кәсіпқойлар ортасына кірігіп, олардың тәжірибесін қабылдай бастайды, бұл болашақта жұмысқа орналасу кезінде оларға бірден жұмыс процесіне қосылуға мүмкіндік береді.

Үздіксіз өндірістік тәжірибе өзін білім алушылардың, ең алдымен тәрбиелеуші, оқытатын және дамытушы тұлғаның тұлғасына кешенді әсер ету факторы ретінде көрсетті.

Студенттерде өз мамандығы туралы нақты түсінік қалыптасты,оған деген құрмет пен барлығына қажетті жауапты міндеттерді шешуге қатыстылығы үшін мақтаныш артты.

Оқу зертханаларында ешқашан игерілмеген, олардың болашақ жұмысы үшін пайдалы көптеген іскерліктер мен дағдылар қалыптасты. Жауапкершілігі күшейтілді, және өсіп қызығушылық меңгеруге оқу пәндерінің орната отырып, ең жақсы дайындықты, кәсіби қызметтің үлгерімін арттыру.

Басқа да оң нәтижелер анықталды. Мекеменің өзінде білім беру процесі үздіксіз өндірістік практиканың ықпалымен жетілдіріледі. Сабақ өткізу кезінде теорияның практикамен байланысы артты. Студенттердің дәрістерінде, жауаптарында және сөз сөйлеулерінде өндірістік тәжірибе тәжірибесінен алынған мысалдар жиі қолданылады. Мұндай мысалдар семинарлар мен практикалық сабақтарда үлкен қызығушылықпен, терең және пәндермен талқыланады.

Практика базасын таңдау кезінде студенттердің тәжірибе базасы ретінде кәсіпорынның аса маңызды жақтарын бағалайтын объективті критерийлердің оңтайлы санын пайдаланған жөн.

Мұндай критерийлерге мыналарды жатқызуға болады: кәсіпорынның негізгі қызметі бейінінің студенттерді оқыту мамандығына сәйкестігі; практикантты техникум тарапынан да, кәсіпорын тарапынан да білікті басшылықпен қамтамасыз ету; кәсіпорынның қазіргі заманғы жабдықтармен жарақтандырылуы және прогрессивті технологиялық процестерді қолдану; мамандық бойынша жұмыс істеу дағдыларын алу және ұйымдастырушылық қабілетін арттыру үшін жағдайлардың болуы.

Кәсіпорын студенттердің мақсатты дайындығын, бірлескен ғылыми зерттеулер жүргізуді, филиалдардың, кафедралардың қызметі саласындағы ынтымақтастықты, оқу-материалдық базаны дамытуға бірлескен күрделі салымдарды және өзара қызығушылық тудыратын басқа да мәселелерді қарастыратын ынтымақтастық туралы арнайы келісім-шарттар болған кезде студенттерді практикаға белсенді түрде қабылдайды. Білім беру және өндірістік ұйымдар арасында ұзақ мерзімді шарттар жасасу өндірістік практикадан өту үшін студенттерді кәсіпорындар бойынша ұтымды бөлуді жүзеге асыруға мүмкіндік береді, онда практика орындарының тұрақтылығына кепілдік беріледі.

Колледжді бітірген студенттердің пікірінше, өндіріс кезеңіндегі өндірістік тәжірибе колледждегі тәжірибеге қарағанда көп болды. Олар мұны колледжде оларды анықтау маңызды болғанымен байланыстырады: осы мамандық сәйкес келеді немесе сәйкес келмейді; осы бағыт бойынша жоғары білім алу. Ең бастысы, маман ретінде жұмыс істеуге бірінші мүмкіндік берілді. Бірінші тәжірибе – ең маңызды және құнды.

Осы кезеңде өндірістік тәжірибе ең маңызды рөл атқарады. Ол кәсіби білімді нығайтып, болашақ жас маманға өзінің жеке мүмкіндіктерін мамандық талаптарымен нақты салыстыруға, мамандық таңдауын саналы етуге, мүмкін, маңызды мәселелердің бірін шешуге көмектеседі: "Мен қай салада жұмыс істегім келеді және істей аламын ба?", яғни кәсіби белсендіру мәселелерін шешеді (кәсіби бағдармен теңдестіру керек емес).

Осылайша, кәсіптік бастауыш білім беруде осы саладағы болашақ мамандарды бастапқы кәсіптік іріктеу (іріктеу) практиканың көмегімен жүргізіледі.

Жоғарыда айтылғандардың ішінен практиканы дұрыс ұйымдастыру біздің өміріміздің тұрақты және тез өзгеретін болмыстары жағдайында студентті кәсіби қызметке даярлаудың ең маңызды жолдарының бірі болып табылады, теориялық білімді тереңдетуге және кеңейтуге, нормативті, құқықтық, анықтамалық құжаттарды қолдана білуді қалыптастыруға ықпал етеді.

Студенттердің өзіндік белсенділігін, шығармашылық бастаманы, жауапкершілікті және ұйымшылдықты қалыптастыру және дамыту жүргізіледі.