Химия пәнінен "Майлар" тақырыбына презентация

«МАЙЛАР»

Майлар - глицерин мен жо ғары карбон қышқылдарының күрделі эфирлері

CH 2 -O-CO-R 1

I

CH- О -CO-R 2

I

CH 2 -O-CO-R 3 ,

Мұндағы R 1 , R 2 және R 3 — радикалдар (кейде әртүрлі)

1854ж М .Бертло глицерин мен карбон қышқылын қыздырып, майларға ұқсас зат алды.

CH 2 -O Н НО -CO-R 1 CH 2 -O -CO-R 1

I I

CH- ОН + НО -CO-R 2 → CH- О -CO-R 2 + 3Н 2 О

I I

CH 2 -OН НО -CO-R 3 CH 2 -O -CO-R 3

Қаныққан карбон қышқылдары

С 15 Н 31 СООН

С 17 Н 35 СООН

Қанықпаған карбон қышқылдары

Пальмитин қышқылы

С 17 Н 33 СООН

Стеарин қышқылы

Олеин қышқылы

С 17 Н 31 СООН

Линол қышқылы

С 17 Н 29 СООН

Линолен қышқылы

Майлар классификациясы:

Жануар майлары:

сары май,

тоңмай,

балық майы.

Өсімдік майы :

зәйтүн, күнбағыс ,

жүгері,

соя, пальма майлары.

Алыну жолдары:

Майларды жануар мен өсімдіктерден алады. Тиімсіз болғандықтан, майлар синтездік жолмен алынбайды.

МАЙЛАРДЫҢ ФИЗИКАЛЫҚ ҚАСИЕТТЕРІ:

• Майлар суда ерімейді, судан жеңіл
• Қайнау температуралары төмен.
• Тығыздығы 0,9 – 0,95г/см 3

Агрегатты қ күйіне байланысты майлар сұйық және қатты болып бөлінеді. Өсімді майлары әдетте сұйық, ал жануар майлары қатты болады.

Майлардың жіктелуі

майлар

Тегі

Сұйық

Мысалдар

Қатты

Негізінен өсімдіктектес

Құрамындағы карбон қышқылының қалдығы

Күнбағыс, мақта, жүгері, зәйтүн, балық майы

Негізінен жануартектес

Негізінен қанықпаған

Қой, сиыр, шошқа, кит, түлен, кокос майы

Негізінен қаныққан

Сұйық майлар

Зәйтүн майы

Күнбағыс майы

Зығыр майы

Қатты майлар

сиыр майы

шошқа майы

қой майы

сары майы

МАЙЛАРДЫҢ ХИМИЯЛЫҚ ҚАСИЕТТЕРІ:

Майларды ң гидролизі:

МАЙЛАРДЫҢ ХИМИЯЛЫҚ ҚАСИЕТТЕРІ:

Сілті қатысында гидролизденгенде глицерин мен карбон қышқылының тұзы (сабын) түзіледі. Бұл реакция майдың сабындану реакциясы деп аталады:

МАЙЛАРДЫҢ ХИМИЯЛЫҚ ҚАСИЕТТЕРІ:

Майларды гидрлеу (гидрогендеу)

Қыздырылған май (150-160 º С температурада) және ұнтақталған никель катализаторы қоспасына сутек жібергенде май құрамындағы еселі байланыстар сутекпен қанығады. Нәтижесінде сұйық май қатты майға айналады. Ондай майды саломас немесе құрама май деп атайды:

МАЙЛАРДЫҢ ХИМИЯЛЫҚ ҚАСИЕТТЕРІ:

Ықшамдалып былай жазуға болады

Қолданылуы:

• Тамақ өнімдері
• Маргарин өндірісінде шикізат ретінде
• Медицинада
• Сабын өндірісінде
• Косметикада
• Техникада
• Лак және бояуларда.