Меню
Разработки
Разработки  /  Родной язык и литература  /  Мероприятия  /  4 класс  /  Игра «Келмрчин марһан»

Игра «Келмрчин марһан»

Методическая разработка (3-4 классов) на тему: Игра «Келмрчин марһан». Цель: развить интерес к устному народному творчеству калмыцкого народа
17.05.2020

Содержимое разработки

Внеклассное мероприятие в 3-4 классах

Игра «Келмрчин марһан»

Учитель начальных классов

МКОУ «Яшкульская многопрофильная гимназия им. Хаглышевой Е.К.»

Гониева Баирта Агаевна



Хальмг амн үгин зѳѳрт болн авъясмудт нерǝдсн «Келмрчин марһан»

Күсл: Яһҗ күүкд келǝн медҗ авсиг, келнǝ сǝǝхн кеермҗ үлгүр, тууль, тǝǝлвртǝ туульс , йѳрǝл дасч авсиг, ямаран хальмг авъясмуд меддгинь үзүлх.

Дѳңгцлмүд: Самбр деер «Келмрчин марһан» гиһǝд бичǝтǝ, ширǝ деер багин нерн бичǝтǝ карточкс бǝǝнǝ, урһа цецгүд зогсчана.


Наадна йовд.

Багш: Мендвт наадна орлцачнр, ирсн гиичнр!

Эндр бидн «Келмрчин марһан» гидг наад наадхмн. Мана ѳвкнр амн урн үгин зѳѳрǝн, авъясмудан, туужан ик кезǝнǝс нааран хадһлҗ, маднд үлдǝсн мѳн.

Бидн цуһар эврǝннь ээҗ-аавдан тевчǝд, эн зѳѳриг медҗ, дасч авад, эврǝннь күүкддǝн үлдǝх зѳвтǝвидн. Хальмг урн үгин зѳѳр – энтн уурхан саң. Ямаран гүн учр-утхта, үлгүрлǝд келсн үг.

Эн цуг тоотыг бидн дасч авч, келндǝн орулҗ, бийдǝн шиңгрүлҗ, медҗ авх зѳвтǝвидн. Тиигǝд эн марһан яһҗ тадн келǝн медҗ авсиг, келнǝ сǝǝхн кеермҗ-үлгүр, тууль, шаваш эн цугиг дасч авсиг эндр бидн хǝлǝхвидн. Тадниг үнлж хǝлǝхнь – эн мана күндта жюри.

Хальмг келн улсин авъясар эврǝннь нǝр-наадан йѳрǝлǝр эклхмн.

Наадн сǝн болтха,

Наснтн ут болтха,

Суусарн ѳнр болтн,

Бǝǝсǝрн байн болтн,

Дуутн айста болтха,

Биитн ниицү болтха,

Оньдин дѳрвн цагт

Наадҗ, җирһҗ йовтн!


Мана нааднд орҗах хойр багин нердүд «Богшургас» болн «Харадас».

Тостн эдниг!

Билгтǝ, эрдмтǝ,

Баатр кевǝр ноолддг

Бичкн бор Богшурһас!


Хортнас ǝǝдго,

Хооран цохрдго,

Хальмг келǝн меддг Харадас!


Ода мана багин орлцачнр нег-негǝн күндлǝд, чик-чилгр кевǝр наадх болҗ андһар ѳкǝр бǝǝнǝ.

Зурһан зүүлин хормад,

Зуһу угаһар багтый!

Ѳѳрд хальмг келǝн

Ѳѳдǝн ѳргҗ йовий!

Ямаран баг марһа эклхнь тоолад медхмн.

Би – аң, чи – аң,

Би – чон, чи – арат,

Би – ухата, чи – мектǝ,

Ухатань – үлддм,

Мектǝнь – һардмн.

1-гч марһан:

Баг болһнас нег күн һарад бичг таттн. Эн бичгт дала сурвурмуд бǝǝнǝ. Нег минутын дунд кедү суврт хǝрү ѳгнǝ, тедү темдг авх болҗана. Дарунь хойрдгч баг хǝрү ѳгнǝ.


1.Үвлин һурвн сар(бар, туула, лу)

1.Хаврин һурвн сар.(моһа, мѳрн, хѳн)

2.Хальмг күукд күн яһҗ сууна. (чѳклǝд)

2.Хальмг залу күн яһҗ сууна.(зǝмлǝд)

3.Ямаран җил орв? (хулһн җил)

3.Ямаран җил һарв? (һаха җил)

4.Хаврин зǝңгч.(харада)

4.Бамб цецг кезǝ цецгǝрнǝ? (мѳрн сар)

5.Хальмг улсин Шин җил.(Зул)

5.Хальмг улсин Хаврин байр. (Цаһан Сар)

6.Шаваш кезǝ келдв? (биилсн цагт)

6.Йѳрǝл кезǝ келдв? (цǝ уухла, нǝǝрт, шин хууцна, шин герин…)

7. Хальмг улсин дѳрвн зүсн мал.

7.Долан хонгин амрдг ѳдр?(нарн)

8. Бавһр ѳвгн – шовһр җидтǝ. (зара)

8. Ах-дү дѳрвн – нег махлата. (ширǝ)

9.Ишкǝ гер дотр залу күн альд сууна?(барун бийд)

10. Ишкǝ гер дотр күукд күн альд сууна?

(зүн бийд)

10.Орчлңгд һурвн юмн улан?

(Сǝн залуһин – һанзһ улан,

Бамб цецг – улан,

Сууҗ йовх – нарн улан)

11.Орчлңд һурвн юмн цацу?

(Хǝачин – үзр цацу,

Хойр – ээм цацу,

Хойр тотх - цацу)


11.Күн ахта, …..

12. Садта күн, …..


2-гч марһан: «Орчлңгин һурвнтс» - гидг марһан

3-гч марһан: «Келнǝ кеерүл - үлгүр» гидг марһан.

4-гч марһан:  «Тәәлвртә тууль медхлә, цецн болдг»- гидгмарһан.

5-гч марһан: «Йѳрǝлин ашнь - тосн» - гидг марһан.

6-гч марган: «Эрдмǝн үзүллһн» марһан.

Эн марһанд тадн ду дуулад, шүлг келǝд, биилǝд эрдмǝн үзүлҗ чадҗанат.


 Сурһульчнр:  Хальмг келн  –  мини келн

                          Зѳѳрəс даву зѳѳр,

                          Хальмг келн  –  мини келн

                          Зѳвəс даву зѳв,

                             Хальмг келн  –  мини келн

                          Хазнас даву хазн,

                          Хальмг келн  –  мини келн

                          Хааҗ  болшго нарн!

. Иигҗ хальмг келəн мана һазра бичəч Тачин Анҗа магтҗана.


(Дарина домбр, Саша шаваш, Аня шүлг, би биилх)

Багш: Ода жюрид үг ѳгчǝнǝвидн.

Багш: Мана «Келмрчин марһан» гидг надн тогсв. Йир соньн, сергмҗтǝ наадн болв. Эн марһан – нааднд диилвр___________ баг бǝрв. Эдниг ǝрүн седклǝсн йѳрǝжǝнǝвидн.

Наадк багд бас ик ханлтан ѳргҗǝнǝвидн. Хальмг улсин авъясар кесн кодлмшǝн йѳрǝлǝр тѳгсǝхмн:

Ут наста, бат кишгтǝ,

Сурһулян сǝǝнǝр сурч,

Хальмг келǝн дасч,

Эк-эцкдǝн эңкр үрн болҗ

Амулң менд ѳстн!

Приложение 1.


1.Үвлин һурвн сар

2.Хальмг күукд күн яһҗ сууна.

3.Ямаран җил орв?

4.Хаврин зǝңгч.

5.Хальмг улсин Шин җил.

6.Шаваш кезǝ келдв?

7. Хальмг улсин дѳрвн зүсн мал.

8. Бавһр ѳвгн – шовһр җидтǝ.

9.Ишкǝ гер дотр залу күн альд сууна?

10.Орчлңгд һурвн юмн улан?

11.Күн ахта, …..







1.Хаврин һурвн сар.(

2.Хальмг залу күн яһҗ сууна.(

3.Ямаран җил һарв? (

4.Бамб цецг кезǝ цецгǝрнǝ? (

5.Хальмг улсин Хаврин байр. (

6.Йѳрǝл кезǝ келдв? (

7.Долан хонгин амрдг ѳдр?(

8. Ах-дү дѳрвн – нег махлата.

10. Ишкǝ гер дотр күукд күн альд сууна?

11.Орчлңд һурвн юмн цацу?

12. Садта күн, …..



-75%
Курсы повышения квалификации

Занимательное искусствознание: как научить школьников понимать искусство

Продолжительность 72 часа
Документ: Удостоверение о повышении квалификации
4000 руб.
1000 руб.
Подробнее
Скачать разработку
Сохранить у себя:
Игра «Келмрчин марһан» (22.67 KB)

Комментарии 0

Чтобы добавить комментарий зарегистрируйтесь или на сайт