Դ. Վարուժանի բանաստեղծությունը

Դ.Վարուժանի «Ձոն» բանաստեղծության դասավանդման մեթոդիկա

Առարկա ՝ Գրականություն

Դասաան ՝ IX

Թեմա ՝ Դ.Վարուժանի « Ձոն » բանաստեղծությունը

Նպատակը ՝ Խորացնել Վարուժանի մասին սովորողների գիտելիքները , զարգացնել աշակերտների պատկերավոր մտածողությունը :

Ընկալել , ճանաչել «Ձոն»-ը ՝ իբրև մեր հայրենիքի փառավոր անցյալին,

ողբերգական ներկային և լուսեղեն ապագային նվիրված հայրենասիրական երգ :

Աշակերտներին մղել գիտակցելու ,որ իրենք են արևմտահայ լեզվի ժառանգները :

Դասի ընթացքը (ԽԻԿ համակարգ)

Գրատախտակին ամրացնում ենք 2 պաստառ ՝ Վարուժանի հետևյալ խոսքերով .

«1904-1907 շրջանն էր ,երբ հայությունը կըխեղդվեր ,ու ես չուզեցի տեղ տալ իմ անհատական ցավերուս , գրեթե լռեցուցի իմ սրտիս ու նախընտրցի երգել ցեղին սիրտը ,որոն բաբախումները կզգայի իմ մեջս,իմ սեփական արյունիս խորը : Հայութունը կուլա ու կըմռնչա մեջս …»

Դանիել Վարուժան

Այս շրջանում հայրենիքի նկատմամբ սերը դառնում է գերակշռող նրա պոեզիայում :

1909թ. Լույս է տեսնում «Ցեղին սիրտը» ժողովածուն : Աշակերտները կարճ ներկայացնում են ժողովածուի կառուցվածքը ,բնաբանը ՝«Ընդ եղեգան փող բոց ելաներ …»:

Անդրադառնալով երկրորդ պաստառին ՝ «Բաղձանքս է ապագայի մարդերուն նվիրել այնպիսի հզոր երգ մը ,որ հայրենիքը ինծի պես արարած մը ծնած ըլլալուն գոնե չզղջան …» ,աշակերտները նշում են , որ ահա հենց այդպիսի բանաստեղծություններից մեկն է «Ձոնը», որով սկսվում է «Ցեղին սիրտը» ժողովածուն:

Ձևավովում են աշխատանքային խմբեր :Ըստ նախասիրությունների ՝ դասարանը բաժանվում է 5 խմբի ՝համապատասխան բանստեղծության 5 տների :

Կիրառվում է «Երեք բանալի և մեկ կողպեք մեթոդը»:

Դուրս են գրվում բանալի բառերը ,կապ են ստեղծում այդ բառերի միջև ՝վերլուծելով բանաստեղծական տունը:

Գաղափարը ներկայացնում են նախադասությամբ :

1-ին խումբը ներկայացնում է հին հայրենիքի պատկերը .

«Երբ մեր եղեգնյա գրիչը մեր փառքն է երգում ,

Մեր եղեգան փողից լույս է ելնում »,

Իսկ փառք երգող գրիչը կտրել է «Սոսյաց անտառեն »

2)«Երբ մեր գրիչը կարոտ է երգում ,

Մեր եղեգան փողից ողբ է ելնում »,

Իսկ գրիչը տարհաշխարհիկ բույսի ծղոտ է :

3)«Երբ մեր գրիչը արյուն է երգում ,

Մեր եղեգան փողից սիրտն է ելնում »,

Իսկ արյուն երգելիս գրիչը զոհերի մոխիրների մեջ էր ծնվել :

4)Երբ գրիչը որբ տունն է երգում ,մեր եղեգան փողից ծուխ է ելնում ,

Որբ տունը երգելիս գրիչը կտրում է ցամքացաց աղբյուրեն :

5)Երբ մեր գրիչը վրեժ է երգում , մեր եղեգնյա փողից բոց է ելնում :

Իսկ գրիչը նման է անթրոցի ,որ մարտիկների սրտի կրակն է խառնում ,վրեժը բորբոքում :

Կշռադատման փուլում բացահայտում են այս բանալի բառերի իմաստային կապը :

Փառքկարոտարյունորբ տուն վրեժ

և այդ բոլոր բառերի կապը «բոց» բառի հետ:

Սա հայրենասիրության բոցն է , որ բոցկլտում է բոլորի սրտում և պայքարի մղում նրանց :

Օգտագործում ենք քառաբաժան մեթոդը

Ի ՞նչ տեսա Ի ՞նչ լսեցի

Ի ՞նչ զգացի Ի ՞նչ իմացա

Տնային հանձնարարություն.

Գրել շարադրություն «Ձոն հայրենիքին» թեմայով ,մեր սովորած արևմտահայերեն բառերը օգտագործել խոսքում ,գրել արևմտահյերեն 10 բառ ՝ դիմացը գրելով արևելահայերեն տարբերակները