"Чын дуслык нинди була?"

Чын дуслык нинди була?

(Галимҗан Ибраһимовның “Алмачуар” хикәясе буенча)

Башкорт бае

Аяк чала, хәрәмләшә (гаделсезлек эшли)

Авырый (җәза ала)

Нәзер әйтә (хатасын таный)

Терелә (җәзасы үтә)

Закир белән Алмачуарның мөнәсәбәтен күрсәтә торган вакыйгалар

Закир

Алмачуарның яңа гына туган чагы

Алмачуар

Закир белән Алмачуарның мөнәсәбәтен күрсәтә торган вакыйгалар

Алмачуарның яңа гына туган чагы

Закир

Алмачуар

Иртән торуга, киенмәстән, битен юмастан, абзарга Алмачуарны карарга, аның исәнлеген белергә йөгерә.Төшләрендә күреп саташа.

Закир килеп күренүгә шатланып ук китә, өстен, ял, койрыгын тазартканда, йөзеннән сыйпаганда, бертуктаусыз иһи... иһи...дип, йомшак кына кешнәп, иркәләнеп тора.

Закир белән Алмачуарның мөнәсәбәтен күрсәтә торган вакыйгалар

Закир

“ Кырыкмыш” ясаган вакыт

Алмачуар

Закир белән Алмачуарның мөнәсәбәтен күрсәтә торган вакыйгалар

“ Кырыкмыш” ясаган вакыт

Закир

Алмачуар

Маңгай чәчен күзенә төшмәслек кенә ясап, тип-тигез кистерә, ялын да күперенеп тора торган итеп төзәттерә. Ул ялга ике яклап чуклар, тасмалар тага. Койрыкның да түбән ягын гына кистерә.

Закирның өметен аклый. Кунакка барырга ясанган бояр егете кебек чибәрләнә.

Закир белән Алмачуарның мөнәсәбәтен күрсәтә торган вакыйгалар

Закир

Алмачуарны ашату, тәрбияләү

Алмачуар

Закир белән Алмачуарның мөнәсәбәтен күрсәтә торган вакыйгалар

Алмачуарны ашату, тәрбияләү

Закир

Алмачуар

Печәннең корысын гына бирәләр, бүлеп-бүлеп солы салалар, аз- азлап апара суы эчерәләр.

Ансыз да асыл сөяк булган Алмачуар карап туйгысыз булып чибәрләнә. Эч, каеш белән тарттырган кебек, нечкәреп , тип-тигез булып эчкә керә.

Закир белән Алмачуарның мөнәсәбәтен күрсәтә торган вакыйгалар

Закир

Беренче сабанга кертү вакыты

Алмачуар

Закир белән Алмачуарның мөнәсәбәтен күрсәтә торган вакыйгалар

Беренче сабанга кертү вакыты

Закир

Алмачуар

Аты белән җир сөрергә рөхсәт итми. Әти-әнисен елап җиңә, үзсүзле.

Сабанга алып чыкмаыйлар, абзарда берүзе кала. Закирны күрүгә сөенә, кешнәп үк җибәрә.

Закир белән Алмачуарның мөнәсәбәтен күрсәтә торган вакыйгалар

Сабан туе бәйрәмендә

Закир

( чабыш вакытында)

Алмачуар

Закир белән Алмачуарның мөнәсәбәтен күрсәтә торган вакыйгалар

Сабан туе бәйрәмендә

Закир

Гайрәт белән бер тарта, камчы белән уңга-сулга җан ачуы белән суга.

( чабыш вакытында)

Алмачуар

Хуҗасына үпкәләми. “Эһ” дип суырып ала да, күз ачып йомганчы, Күк биянең алдына барып чыга.

Закир белән Алмачуарның мөнәсәбәтен күрсәтә торган вакыйгалар

Сабан туе бәйрәмендә

Закир

(мәйданда)

Алмачуар

Закир белән Алмачуарның мөнәсәбәтен күрсәтә торган вакыйгалар

Сабан туе бәйрәмендә

Закир

Чабып килгән атны туктата. Ә чабып килгән атны туктатырга ярамый, ат яначак. Ни эшләгәнен белми, камчы белән уратып-уратып старостаның йөзенә селти. Күк биядән чапанны тартып ала да читкә китә. Алмачуар турында бөтенләй оныта.

(мәйданда)

Алмачуар

Алмачуар сабыр гына көтеп тора, беркая да китми. Закирның өметен аклый, беренчелекне бирми.

Закир белән Алмачуарның мөнәсәбәтен күрсәтә торган вакыйгалар

Алмачуарның яңа гына туган чагы

Закир

Иртән торуга, киенмәстән, битен юмастан, абзарга Алмачуарны карарга, аның исәнлеген белергә йөгерә. Төшләрендә күреп саташа.

“ Кырыкмыш” ясаган вакыт

Алмачуар

Алмачуарны ашату, тәрбияләү

Маңгай чәчен күзенә төшмәслек кенә ясап, тип- тигез кистерә, ялын да күперенеп тора торган итеп төзәттерә. Ул ялга ике яклап чуклар, тасмалар тага. Койрыкның да түбән ягын гына кистерә.

Закир килеп күренүгә шатланып ук китә, өстен, ял, койрыгын тазартканда, йөзеннән сыйпаганда, бертуктаусыз иһи... иһи...дип, йомшак кына кешнәп, иркәләнеп тора.

Печәннең корысын гына бирәләр, бүлеп-бүлеп солы салалар, аз-азлап апара суы эчерәләр.

Беренче сабанга кертү вакыты

Закирның өметен аклый. Кунакка барырга ясанган бояр егете кебек чибәрләнә.

Сабан туе бәйрәмендә

Ансыз да асыл сөяк булган Алмачуар карап туйгысыз булып чибәрләнә. Эч, каеш белән тарттырган кебек, нечкәреп , тип-тигез булып эчкә керә.

Аты белән җир сөрергә рөхсәт итми. Әти-әнисен елап җиңә, үзсүзле.

Сабан туе бәйрәмендә

Гайрәт белән бер тарта, камчы белән уңга-сулга җан ачуы белән суга.

( чабыш вакытында)

Сабанга алып чыкмаыйлар, абзарда берүзе кала. Закирны күрүгә сөенә, кешнәп үк җибәрә.

(мәйданда)

Чабып килгән атны туктата. Ә чабып килгән атны туктатырга ярамый, ат яначак. Ни эшләгәнен белми, камчы белән уратып-уратып старостаның йөзенә селти. Күк биядән чапанны тартып ала да читкә китә.Алмачуар турында бөтенләй оныта.

Хуҗасына үпкәләми. “Эһ” дип суырып ала да, күз ачып йомганчы, Күк биянең алдына барып чыга.

Алмачуар сабыр гына көтеп тора, беркая да китми. Закирның өметен аклый, беренчелекне бирми.

Закир

Үзен артык яратты (начар сыйфат)

Гаделсезлек күрсәтте

Җәза алды

Яшәү ямен югалтты

Үзен артык яратты (начар сыйфат )

Закир

Башкорт бае

Аяк чала, хәрәмләшә (гаделсезлек эшли)

Җәза алды

Гаделсезлек күрсәтте

Нәзер әйтә (хатасын таный)

Авырый (җәза ала)

Яшәү ямен югалтты

Терелә (җәзасы үтә)

Өй эше

• “ Чын дуслык нинди була?” дигән темага сочинение язарга;
• Үзегез укыган матур әдәбият әсәреннән мисаллар китереп, “Чын дуслык нинди була?” дигән темага сочинение язарга;
• “ Мин чын дусмы?” дигән темага сочинение язарга.