Бірмүшелерге амалдар қолдану

Қызылорда қаласындағы химия-биология бағытындағы Назарбаев Зияткерлік мектебі

Бірмүшелерге амалдар қолдану

Сабақтың оқыту мақсаттары:

7.2.1.6

бірмүшелерге амалдар орындай алады;

Үй жұмысын тексеру.

№ 172

1) (-8a m *x n+1 y n )(- 1/2a 2-m x n-1 y 2 )=4a 2 x 2n y n+2

2) (3x n y m ) 2 (-2x n y m ) 3 = - 72x 5m y 5m

3) 0.6a 2 b 3 c*25/16a 2 b 7 c 3 *(-0.25a 2 bc 4 )=-1/4a 6 b 11 c 8

4) ((2ab) 3 (a 4 b 2 c) 2 )/4a 2 b 3 c=8a 11 b 7 c 2 /4a 2 b 3 c=2a 9 b 4 c

№ 175

1) ((x 2 y 3 z 2 ) 4 (x 3 y) 3 )/(xy 2 z 4 ) 2 = x 17 y 15 z 8 / x 2 y 4 z 8 =x 15 y 11

Қайталау сұрағы:

Қандай өрнектерді бірмүше деп атайды?

Сандардан, айнымалылардан және олардың дәрежелерінен көбейту амалы арқылы құрастырылған өрнекті бірмүше деп атайды.

Бірмүшенің стандарт түрі қалай жазылады?

Яғни бірінші орында сан көбейткіш, ал оған жалғастыра айнымалылар мен олардың дәрежелері жазылған түрін стандарт түрі деп атайды.

Бірмүшенің дәрежесі қалай анықталады?

Бірмүше құрамындағы айнымалылардың дәреже көрсеткіштерінің қосындысы бірмүшенің дәрежесі деп аталды.

Стандарт түрдегі бірмүшенің коэффициенті деп нені айтады?

Кез келген бірмүшені стандарт түрге келтіруге болады. Бірмүшенің сан көбейткіші оның коэффициенті деп аталды.

4a

abc

3

4bc

1-мысал: -3a 2 b 3 c және 5a 3 bc 2 d бірмүшелерін көбейтейік.

-3a 2 b 3 c*5a 3 bc 2 d=(-3*5)(a 2 *a 3 )(b 3 *b)(c*c 2 )d= -15a 5 b 4 c 3 d.

Көбейткенде, олардың коэффициенттері көбейтіледі. Бірдей айнымалылардың дәреже көрсеткіштері қосылады, ал бір көбейткіш құрамына ғана енетін айнымалылар сол қалпында қалдырылады, сөйтіп шыққан нәтижелер бір-біріне көбейтіледі.

2-мысал: 2a 2 y 3 z бірмүшесін 4-ші дәрежеге шығару керек.

Шешуі: ( 2a 2 y 3 z) 4 =2 4 (a 2 ) 4 (y 3 ) 4 z 4 =16a 8 y 12 z 4 .

Бірмүшені дәрежеге шығару үшін әрбір көбейткішті осы дәрежеге шығарып нәтижелерін көбейтсе жеткілікті.

Топпен жұмыс.

a) Көбейтуді орындаңдар:

1) -11a 2 b*0.3a 2 b 2

2)

3) -0.6m 2 n*(-10mn 2 )

4) x 5 y*xy 3 z

5) -4ab*(-a 2 )*(-b 3 )

p 3 q 4 *5p 2 q 3

6) -

b) Дәрежеге шығарыңдар.

1) (3a 2 ) 3 2) (-2x 4 y 2 ) 3 3) (-m 2 nk 3 ) 5

4) (2ab 2 ) 2 5) (-3a 2 b) 4 6) (-a 3 b 3 c) 2

Жауабы:

Жеке жұмыс.

Бірмүшенің квадраты түрінде өрнектеңдер:

1) 144a 4 y 2 3)169 m 6 n 8

2) 0,25c 10 x 6 4) 0,49 a 4 b 6

Жауабы:

Бірмүшенің кубы түрінде өрнектеңдер:

1) -27х 6 у 9 ; 2)-a 3 b 6 ; 3) 1000x 3 y 6 ; 4) -0,008 b 15 c 12

Жауабы:

«Мені тап!»

a) 1) *(-6xy 2 )= -6x 3 y 7

2) (-3ab 5 )* =18a 3 b 8 c

3) *0.5m 3 n=0.5m 5 n 3

4) 8a 4 c* =16a 4 bc 6

b) 1) * =6a 7 b 2 c

2) * =20x 7 y 6 z 9

3) * =3L 6 k 5 w

m 11 n 11

4) * =

Рефлексия жазу.

Сабақты түсіндім

Сабақты түсінбедім

Сұрағым бар?

Үйге тапсырма:

№ 164

№ 171