Xxi кылымдын глобал көйгөйлөрү диний экстремизм жана терроризм

ХХI- кылымдын глобал койгойлору диний ЭКСТРЕМИЗМ жана ТЕРРОРИЗМ

5 – 9 –класстар окуучулары

Соц педагог: Жороева Гульзина

сабактын максаты: 1. ХХI кылымдын глобал койгойу диний ЭКСТРЕМИЗМ жана ТЕРРОРИЗМ жонундо маалымат алышат; 2.Атараптагы глобал койгойлордун негизги келиб чыгыш себептери жана анын курмандыктары тушунчого ээ болушат; 3. Дин бет кабы астында терроризмге ундоочу усулдардын кол салуусуз аткарылып жатканы жонундо эксперттер пикирин толук анык тушунушот; 4.Террор жана терроризмдин мыйзамсыз иштеринин жургузулушу жана анын коомго тийгизген таасирлери боюнча маалыматка ээ болушат жана толук тушунууго, аракет кулууга киришишет;

Инсан -дуйнонун эн жакшы неметтеринин бири. Инсандын маралдык қадыр кымбаты тар маанидеги тушунчо эместигин, тескерисинче татаал тушунчого ээ экендигин билебиз. Инсан - жаратуучу , ал баарына дуйнодо эн улугу, эн қудуреттуусу, эн парасатуусу, эн акл башкаруучусу. Заманыбызда адамдар бир-бирлерине суйончук, бир-бирлерине боорукер, бир-бирлерине койгойлорун тен болушуп жашап жатканы бизди кубандырат. бирок оз жанынын тынчтыгын коздоп, башкалар дилин оорутуп таш боорлорчо колуна курал кармаган замандаштарыбыздын арасында жек корууну ойготуп келишет. акыбетте , бутун дуйнодо, негизинен биздин ан сезимибиз да террор , терроризм, экстримизм, диний экстримизм создору менен болуп, ушул менен бирге коомдо жаштар арасында талаш тартышка себеп болуп келет. КЕЛин бугун биз дагы коомубузда азыркы убакта глобал маселе терроризм жонундо соз кылсак...

Бутун дуйнодо талаш - тартышууга себеп болгон кандай глобал койгойлорду билесиз?

Глобал меселелер

Глобаллдашуу

Дин жана глобаллдашуу

Бир нерсени глобал же дуйно жузундо жаратылышы же амалда (товарлар , адамдар же ойлоп табуулар )

Диний урп адаттардын озгорушу.

Терроризм

Зордук жолу менен ишке ашырылган озгоруулор.

Глобаллашуу жана миграция

Дуйно жузундо айлана – чойрону коргоо.

Калктын бир жайдан эккинчи жайга иш издеп кочушу .

Уулуу заттардын калдыктары айлана - чойрого зыян келтириши.

Глобаллдашуу

Бир нерсени глобал же дуйно жузундо жаратылышы же амалда колдонулушу(товарлар , адамдар же ойлоп табуулар)

Дуйно жузундо айлана – чойрону коргоо.

Уулу заттардын калдыктары айлана чойрого зыян келтириши.

Дин жана глобаллдашуу

Диний урп адаттардын озгорушу

Глобаллдашуу жана миграция

Калктын бир жайдан эккинчи жайга иш издеп кочушу.

Террорист ким жана террорчулук эмне?

Террорист ким жана террорчулук эмне?

Терроризм

Зордук жолу менен амалга ашырылган озгоруулор

Наркотеррорчилик: гиёҳвандлик моддалари,тмасалан героин ишлаб чиқариш ёки уни сотишдан тушган дароманднинг «террорчилик иглари»га сарфланиши

Кибертеррорчилик : бошқа одамлар ёки ташкилотларнинг компьютерларини бузиш ёки маълумотларни йўқ қилиш билан иқтисодиётига зарар етказиш мақсадида компьютерлардан фойдаланиш

Экотеррорчилик: табиат ва атроф муҳитга нисбатан хукумат ёки қайсидир ташкилотнинг сиёсатини ўзгартириш учун одамларининг террорчиликка боришга мажбур бўлиши

Давлат томонидан молиялаштирилган террорчилик : бошқа мамлакатлар фуқоролари ёки ташкилотларига қарши террорчилик ишларини олиб бориш учун ҳукумат томонидан айрим одамлар ёки грухларга молия ажратилиши

Терроризим нинг асосий турлари

эгер террорчулар мен тутунган динге сыйынышса, менин диним террорго жол койгон болобу?

Диний экстремизм – коом учун адат болгон салт болгон диний кадыр барктарды жок кылыш жана оз максаттарын кенешпей туруп зордук менен талап кылышы.

Дуйнодо Кандай террористик топторду билесиз?

Маалыматтар боюнча, дуйнодо 500 го жакын террористик топтор бар болуп, алардын 80% ислам бет кабы астында иш алып барышат. Алардын катарына

“ ал-Қоида”, “Мусулман-бир туугандарым”, “Ҳизбут-таҳрир”, “ал-Жиҳот ал-Исломий”, “ат-Тафкир вал-Ҳижра”, “Эркин Ачех”, “Аскер жиҳод”, “Қуралдуу исламий аракет”

Диний экстремистик топтордун негизги иш алып баруу жолдору кандай?

Диний экстремистик топтордун негизги иш алып баруу жолдору:

• экстремистик руҳдагы адабият, CD жана DVD товарларын таркатуу.
• жашыруун топтор тузуу жана ишти жолго койюшу.
• жашыруу диний «уйлордо» окуп жаткандарга дин, милдет тушунчолорун синдируу
• Ишкердик , саясий абалды кескин каралоо, мамлекет жана дин ишмерлеринин абройуна шек келтируу.
• террорчулук аракеттерин откоруу.

Ақидапарастык – кандайдыр бир ой же аткарууга катуу ишенич жана аны тастыктоо негизинде пайда болгон ойго жана тартиптерин шарият, тынчтык, убакытты эсепке албаган тартипте, кор короно колдоо жана аракет кылганды тушундурот. Диний ақидапарастык оз ақидасынын эч бир кумонсуз туурулугуна ишенип, башқа пикирге жана мазкаптарынан бутундой баш тарткан, тан албастык, дин негиздерин бузганда айыбдалган учур.

Сонку жылдарда террористик уюмдар пландарын таркатууга, корсотууго аракет кылышка каратылган веб-сайттардын саны бир нече барабарга ашган. Негизинен 10 жыл мурун мындай сайттардын сани 20 болгон болсо, бугунку кундо дуйнодо террористтер пайдаланатурган 7000 ден ашык интернет сайттары пайда болуп, аларга кызмат корсотуучу порталдардын сани артып баратат.

Интернет томондогулор менен террористтер учун женил эсептелет:

• Интернетке кируунун онойлугу;
• Пайдалануучулардын санынын коптугу;
• Байланыштын анонимдуулугу;
• Сырттан башкаруу таҳрир кылуу чектелгени;
• Маалыматтар кыска мезгилде кен мекенде тез таркалуусу;
• Ишке сарпталуучу каражаттарынын бир нече барабар аздыгы.

Террористтер интернеттен томондогу максадтарда пайдаланышат:

• Топтоо жана уюштуруу максатында маалымат таркатуу;
• Жаны мучолорун жалдоо (вербовка);
• Мучолук жана йиғиш ҳамда улардан фойдаланиш;
• Тармак жана штабдарын уюштуруу;
• Террористтерди окутуш, корсомолорду беруу;
• Разведка жана маалымат қыдыруу;
• Жаны террористик аракеттерди пландоо жана башкаруу.

Экстремистик жана террорчулук уюшмалары кандай таасир корсотот?

Эмне учун жаштар, бир гана кембагал уй булолордун перзенттерин гана эмес балки озуно ток бай бардар уй булонун перзенттерин да тартышып. башкалардын аларга кол салуусуна жана аларды дагы курман болушуна коз жумушат?

Интернет, социал тармак жана онлайн тармак оюндары аркылуу озуно конул бурдуруу.

• Ар кандай максаттагы форумдарды уюштуруу;

• Биринчи жолу кошулгандарды турдуу адабий кечелер, видеолекция, оздорунун одамдары менен турдуу иш семнарларда катышууга жалб кылышат.

Эл аралык сайттардагы , турдуу окуу курстардагы, коомдук маданий жайлардагы таанышуулар аркылуу жалб кылуу.

Экстремисттер жана террористтер негизинен кимдерди коп жалб эте алат :

• Жаш кыздар – жалгыз бой аялдардын кыздары;
• Жалгыз аялдар жана жалгыз энелер;
• Коомдо оз ордун таба олбай кыйналган аялдар.

алар террористтерге эмне учун керек? Себеби аялдар эркектерге караганда аз кумон ойготот.

Ири террористик уюшмаларда абдан кучтуу тажрыбага ээ кадырлар иштешет. Алар инсандарга рухий тараптан кучтуу таасир откозуучу анык максатты коздогон программаларга ээ болуб , адамдарга ачык келечекти, байлыкты убада кылышат.

Сырткы корунушу жана кийим кийинишинин озгорушу

жалпы маалымат кабарлар булактары аркылуу ар турдуу саясий жана социал мазмундагы абалдарды кобурту, жабыртып корсотуу аркылуу.

Эгер сизге экстремисттер тарабынан дене жана рухий басым жасалса же ушндай абалга кубоо болсонуз , эмне кылган болор элениз ?

ЭКСТРЕМИЗМ жана ТЕРРОРИЗМ –

ХХI кылымдын чумасы