Тіршілік үшін күрес және оның түрлері

Сабақ кезеңдері

Мұғалім іс-әрекеті

Оқушының іс-әрекеті

Ұйымдастыру

3 мин

Үй тапсырмасы: «Бірге ойланып, бірге талқылаймыз» әдісі

7 мин

1.Оқушылармен сәлемдесемін.

Шаттық шеңбер

Топқа бөлемін.

Әр топ парталарына өз атауларын қоямын.

Үй тапсырмасы: «Бірге ойланып, бірге талқылаймыз» әдісі,

І топ - Мутация

1.Мутация дегеніміз ?

2.Суретпен жұмыс.

3.Мутациялық өзгергіштікке мысал келтір.

ІІ топ – Өзгергіштік

1.Өзгергіштік пен тұқымқуалаушылық дегеніміз?

2.Суретпен жұмыс.

3.Модификациялық өзгергіштікке мысал келтір

ІІІ топ – Табиғи сұрыпталу

1.Табиғи сұрыпталу дегеніміз?

2. Суретпен жұмыс

3.Эволюциялық ілімнің негізін салушы ғалым туралы сипаттама бер.

Мұғаліммен сәлемдеседі.

Бір-біріне қуаныш сыйлайтын тілектер айту.

Оқушылар топпен бірігіп жұмыс жасайды

Сұрақ жауап жазады тексереді және суретті талқылап мәнін талдайды

Жаңа сабақтың

таныстырылымы

2 мин

Бейнебаян

3 мин

Жаңа сабақты қолдану

«Өзім ізденемін» әдісі

10 мин

«Биологиялық лото»

5 мин

«Сергіту сәті»

3 мин

« Сәйкесін тап » әдісі

3 мин

«Ойлан тап» әдісі

3 мин

«Мағынаны ажырату»

Көрсетілім: Тіршілік үшін күрес

«Өзім ізденемін» әдісі бойынша тапсырма: оқушылар жаңа тақырыпты өз топтарында талқылап, келесі топқа барып түсіндіреді..

І топ Түрішілік күрес

ІІ топ Түраралық күрес

ІІІ топ Сыртқы ортаның қолайсыз жағдайларымен күрес

«Биологиялық лото» ойыны

1. Ағаштары қалың болып өсетін ормандарда, басқа өсімдіктерге оралып, сүйеніп өсетін өсімдіктер;

2. Гүлдің тамыры,сабағы,жапырағы жіпке айналған, сондықтан гүлі ағаштың түбінде жатады;

3. Көктемде бір түрге жататын құстар,сүтқоректілер бір орынға таласады;

4. Қайыңдардың арасында бәсекелестік туады;

5. Алоэ, бозкілем өсімдіктері су қорын жапырағына жинайды;

6. Түйе май қорын өркешіне, қосаяқ құйырығына жинайды;

7. Бір қасқыр өлексе тапса, әбден тойғанша жеп, қалғанын басқалар тауып житіндей етіп иісті із қалдырады;

8. Жол жиегінде өскен мәдени өсімдіктерге оралып,өскіндерін қадап, сол өсімдіктің сөлімен қоректенеді;

9. Жұмақ құсы мен қырғауылдың аталықтарының әдемі ұзын қауырсындары ұшуына кедергі жасайды, әрі жауларына тез байқалады;

10. Биіктігі 20 метрге жететін кактустар сабағына 3000 литрге дейін су қоры жиналады, мұнда жапырағы қорғаныштық, сабағы фотосинтез қызметін атқарады.

Биологиядан логикалық есептер

1. 5 адамға 5 алманы бөлу керек, әр адам 1 алманы алса, 1 алма кәрзеңкеде қалу үшін қалай бөлеміз?

( Жауабы: 1 адам 1 алманы кәрзеңкесімен қосып алады)

2. Әрбір бұтаға 3 қарғадан қонғанда 1 қарға төбеде ұшып жүрді. Қарғалар қайта ұшып , бұтаққа төрттен қонғанда 1 қарға тағы ұшып жүрді. Бұтақ қанша,қарға қанша? ( Жауабы: 5 бұтақ, 16 қарға)

3.Сырғауылдың биіктігі 20 құлаш. Ұлу күндіз 5 құлаш жоғары шығып, ал түнде 4 құлаш төмен түседі. Ұлу неше күнде сырғауыл басына шығады? (Жауабы: 16 күнде)

Сәйкесін тап

Мына бәсекелестік мысалдарын тап

Суреттерді тіршілік үшін күрес түрінің қай түріне жататынын анықтау:

Оқушылар берілген суретті ажыратып

өз ойларын түсіндіру

Бейнебаяннан көргенін ойға түйіп жаңа тақырыпты ашуға мүмкіндік беру

Жаңа тақырып бойынша топтар өздеріне берілген тақырыпшаларын

бір –біріне түсіндіріу

Оқушылардың жаңа сабақ бойынша

қаншалықты түсінгенін жеке жұмыс арқылы білу

Оқушылардың қызығушылығын ояту

Оқушыларға берілген тапсырмаларды топпен талқылау

өз ойларын еркін айта білу

Бағалау:

Кері байланыс:

Бағалау критерийі

Толық ай – сабақты толық түсіндім;

Жарты ай - мен жартылай түсіндім;

- Жаңа ай – менің түсінбегенім басымдау болды.

Сабақ барысында берілген балдарды жинақтап топты жеке мұғалімге алып келіп саралайды бағалайды

Қорытынды:

Мен көрдім ұзын қайың құлағанын

Бас ұрып қара жерге сұлағанын

Жапырағы сарғайып, өлімсіреп

Байғұстың кім тыңдайды жылағанын?

Мен көрдім ойнап жүрген қызыл киік,

Кеудесіне мылтықтың оғы тиіп,

Қалжырап, қансыраған, қабақ түскен

Кімге батар ол байғұс тартқа күйік?

Мен көрдім сынық қанат көбелекті

О да білер өмірді іздемекті,

Күн шуаққа жылынар қалт – құлт етіп,

Одан ғибрат алар жан бір бөлекті.

В.А.Крылов Абай аудармасы

Үйге тапсырма: Тіршілік үшін күрес және оның түрлеріне

мысалдар келтіру

Күнделікке жазып алу