Сауда және қалалар

Сабақтың тақырыбы: Сауда. Жәрмеңкелер

Сабақтың мақсаты:

• білімділік: Қазақстан территориясындағы сауда мен жәрмеңкенің тарихта алар орнын, мәдени байланыстарын, әлеуметтік-экономикалық жағдайға тигізген әсерін меңгерту
• тәрбиелік: Өз бетінше дербес жеке жұмыс жасауға, жауапкершілікті сезіне білуге, нәтижеге жетуге ұмтылу үшін білім бәсекесіне түсуіне, тарихи фактілерді жаттауға, ой қорыта алуға, сонымен қатар, тақырыпты меңгерте отырып, оқушыларды Отан сүйгіштікке, адамгершілікке, елжандылыққа тәрбиелеу.
• дамытушылык: әрбір оқушының тапсырмаларды біртіндеп орындауына жағдай жасау арқылы оның қабілетіне сәйкес жеке құзырлылығын дамыту

Күтілетін нәтиже: Тақрыпты түсіне отырып ойын жеткізе білу арқылы, тақырыпты дұрыс орындауға дағдыланады.

Қолданылатын ресурстар:

• Флипчарт
• Маркерлер
• Тақта
• Таратпа материалдары
• Тақта

Ұйымдастыру кезеңі:

• Сыныпты түгендеу,
• топқа бөлу.

Үй тапсырмасын сұрау.

БІЛУ:

1. Сәйкестендіру.

Ақтөбе 1824

Қостанай 1720

Көкшетау 1869

Семей 1718

Өскемен 1879

БІЛУ:

2. 1897 жылы Ресейде тұңғыш өткізілген халық санағына қарағанда, жекелеген ірілеу қоныстарда халық санын көрсетіңіз.

Орал Верный Семей Қостанай

Кіші қоныстар бойынша:

Атбасар Көкпекті Торғай

ТҮСІНУ: І топ.

• Тиісті сөздерді бос орынға қойып сөйлемдерді толықтыр

• Қазақтар қандай елдермен сауда – саттық байланыс жасады?
• Қазақтар қандай елдермен сауда – саттық байланыс жасады?

Жауабы: ............... , Қытай, ............. ..................... хандықтары.

• Қазақстанның ..................... , Қостанай, ....................... қалалары шаруалардың қоныс аударуы барысында пайда болды. Қазақтардың саудаға шығарған негізгі өнімі не?
• Қазақстанның ..................... , Қостанай, ....................... қалалары шаруалардың қоныс аударуы барысында пайда болды.
• Қазақтардың саудаға шығарған негізгі өнімі не?

Жауабы: .............. және .............. өнім

ТҮСІНУ: ІІ топ.

• Саған мына деректер таныс па?

• Саудадағы қазақтардың баламалы эквиваленті не болды?
• Саудадағы қазақтардың баламалы эквиваленті не болды?

Жауабы: .........................

• ХІХ ғасырдың екінші жартысынан бастап қазақ өлкесіндегі сауда – саттықтың қандай түрлері пайда болды?
• ХІХ ғасырдың екінші жартысынан бастап қазақ өлкесіндегі сауда – саттықтың қандай түрлері пайда болды?

Жауабы: ......... ............................. , тұрақты, ................................

• 1848 жылғы Қоянды жәрмеңкесінің негізін қалаушы кім?
• 1848 жылғы Қоянды жәрмеңкесінің негізін қалаушы кім?

Жауабы: Тобыл губерниясындағы ...................... қаласының тұрғыны, көпес – .....................

ТҮСІНУ: ІІІ топ.

• Кім жылдам әрі тез?
• 3.1. 1900 жылы қазақ өлкесінде ............. жәрмеңке болды.
• 3.2. ХІХ-ХХ ғасырлар шебінде Семей мен Тобыл арасында ............ қа жуық параход қатынас жасады.

ТҮСІНУ: ІҮ топ.

Бос орынға тиісті сөздер жазып, толықтыр

Жәрмеңкелік сауданың кеңінен өріс алу себебі

Қазақстанның негізгі халқы ................ және жартылай ................ өмір салтына көшуіне байланысты өз малдарын үлкен жәрмеңкелерде көптеп сатуы және ............................... пен айналысатын отырықшы халықтан азық-түлік өнімдерін молынан сатып алуы өте қолайлы болды .

Жәрмеңкелерде сауда –саттық жасалып қана қойған жоқ, себебі, жәрмеңке алуан түрлі ....... лар мен ..................... тардың өкілдері бас қосып, пікір алысатын, байланыс жасап тұратын және ..................... орынға айналды.

ТҮСІНУ: Ү топ.

• Тиісті сөздерді орындарына қойып, сөйлемдерді толықтыр
• Көпестер арасындағы танымал саудагерлер: .............................. , Жетікұлы, .............................. , Мақыпұлы
• Қытай аумағындағы ......... Шұғышақ, .................. , Үрімші, ................ қалаларында жүргізілді.
• Сиыр малын өсіретін негізгі айиақтар: .................... , Торғай, .................... , Орал облыстары
• 1890 жылы Қоянды жәрмеңкесінде 1 шіркеу, .............................., 42 тұрғын үй, ...................... болды.

ҚОЛДАНУ:

Жәрмеңкелерге әкелінетін тауарларды үш топқа бөліп жаз.

1.Қазақтардың тауарлары:

2. Ресейдің еуропалық бөлігінен:

3. Орта Азия саудагерлері:

ҚОЛДАНУ:

Ірі қалалардың бір жылдық сауда айналымы. Сәйкестіктерін тап.

• Петропавл 0,9 млн

• Омбы 3,5 млн

• Семей 4 млн

• Қостанай 1,5 млн

ТАЛДАУ:

Семантикалық карта. «+» белгісімен белгіле.

Жәрмеңкелер

Қоянды- Ботов

Павлодар

Константинов –Еленов

Атбасар

Петров

Семей

Уезд,

Ақмола

Ойыл

Қарқара

облыстар

Сырдария

Жаркент

Қарқаралы

Әулиеата

Орал

Шар

Верный

Темір

Тайыншакөл

ТАЛДАУ:

• Жәрмеңкенің тарихтағы маңызды орны

.................... орын

....................

жолдайтын орын

................................ орны

Жәрмеңке

..................... орны

.................. тамашалайтын орын

...................

өткізілетін орын

ЖИНАҚТАУ:

Сөзжұмбақ «Сауда»

• Орыс көпестері жылқыға қарағанда қай малға сұранысты күшейтті?
• 1890-1927жж есімі бүкіл қазаққа танымал болған әйгілі әнші
• ХІХ ғ. ІІ жарт. ірі сауда орталығының бірі
• Қай қалада консулдық мекемелер ашылды?
• Гурьев пен Астрахан арасындағы параходтар қай теңіз арқылы қатынап тұрды?

Қорытынды

ТАЛДАУ : Төмендегі схеманы толтыр. Сауда сипатының өзгеру себебі

Проблема

БАҒАЛАУ:

ХІХғ-ХХғ.бас. Қазақстанда көлік қатынасы жақсы дамыды. Сен қалай ойлайсың, су жолы Қазақстанда кең тарады ма?

РЕФЛЕКСИЯ