Презентация на тему "Алкандар"

Сабақтың тақырыбы

• Қаныққан көмірсутектер

Сабақтың мақсаты:

• Алкандар,жалпы формуласы, гомологтық қатары, изомерлері, атаулары ,алкандарды алу және химиялық қасиеттері мен қолданылуы туралы жалпы түсінік беру
• Көмірсутектер туралы білімдерін нығайту және ойлау, есте сақтау дағдыларын дамыту
• Тапсырмаларды орындай отырып , ұқыптылыққа, жауапкершілікке тәрбиелеуге ұмтылу

Сабақтың жоспары:

I . Ұйымдастыру

II. Өткенді қайталау

III. Жаңа сабақ

• Қаныққан көмірсутектердің жалпы формуласы, анықтамасы.
• Гомологтық қатары.
• Изомерия түрлері.
• Атом құрылысы.

• Физикалық қасиеті.

• Алыну жолдары.
• Химиялық қасиеті.
• Қолданылуы.

IV. Сабақты бекіту

V. Қорытындылау

VI. Үйге тапсырма

Алкандар

Алкандар – көміртектің барлық атомдары дара (σ-) сигма байланыспен байланысқан жалпы формуласы мынандай көмірсутектер

C n H 2n+2

Метанның гомологтық қатары

Гомологтар – құрылысы мен қасиеті ұқсас, бір немесе

бірнеше СH 2 . тобына айырмасы бар жалпы формуласы

бірдей заттар

• СН 4 мет ан
• С 2 H 6 эт ан
• C 3 H 8 проп ан
• C 4 H 10 бут ан
• C 5 H 12 пент ан

• C 6 H 14 гекс ан
• C 7 H 16 гепт ан
• C 8 H 18 окт ан
• C 9 H 20 нон ан
• C 10 H 22 дек ан

Радикалдар – жұптаспаған электроны бар бөлшектер.

Саны

Сан атауы

1

Моно-

Радикалдың формуласы

2

Радикалдың атауы

-СН 3

Ди-

3

Три-

Метил

-С 2 Н 5

4

5

Тетра-

Этил

-С 3 Н 7

Пропил

Пента-

-С 4 Н 9

Бутил

-С 5 Н 11

Пентил

Алкандардың Изомериясы және номенклатурасы

Құрылымдық:

CH 3 – CH - CH 2 - CH 3

│

CH 3

Алгоритм.

• Негізгі тізбекті таңдап алу:

CH 3 – CH - CH 2 - CH 3

│

CH 3

Алкандардың Изомериясы және номенклатурасы

2 . Негізгі тізбектегі атомдарды нөмірлеу және радикалдың орнын анықтау

1 2 3 4

CH 3 – CH - CH 2 - CH 3

│

CH 3

Алкандардың Изомериясы және номенклатурасы

3 . атау:

1 2 3 4

CH 3 – CH - CH 2 - CH 3

│

CH 3

2 - метилбутан

Метанның құрылысы

• алкандарға sp ³- гибридтену тән;
• байланыс ұзындығы С-С = 0,154 нм
• орбиталдар арасындағы бұрыш= 109 ° 28´

сурет 3.

c

c

c

c

c

c

c

0,154 нм

сурет 1.

Гибридтелген орбиталь

+

s

р

109 °28´

. көміртегі және сутегі орбитальдарының қабысуы

Метан

сурет2.

Алкандардың құрылысы

Физикалық қасиеттері

СН 4 …C 4 Н 10 – газдар

T қайнау :

-161,6…-0,5 °C

T балқу :

-182,5…-138,3 °C

С16Н34…ары қарай қатты заттар

T қайнау:

287,5 °C

T балқу:

20 °C

С 5 Н 12 …C 15 Н 32 –сұйықтар

T қайнау :

36,1…270,5 °C

Tбалқу:

-129,8…10 °C

Салыстырмалы молекулалық массаларының өсу ретіне қарай қайнау, балқу температуралары артады

Алынуы

• Өнеркәсіпте

а) мұнай өнімдерін крекингілеу :

C 16 H 34 → C 8 H 18 + C 8 H 16

2) Зертханада :

а) карбидті гидролиздеу:

Al 4 C 3 +12 H 2 O = 3 CH 4 + 4 Al(OH) 3 ↓

б) Вюрц реакциясы :

C 2 H 5 Cl + 2Na → C 4 H 10 + 2NaCl

в) карбон қышқылының натрий тұздарын декарбоксилдеу

СН 3 СООNa + 2NaОН → СН 4 ↑ + Nа 2 СО 3

Метанды алу

Химиялық қасиеті 1. Орын басу реакциялары

Реакция радикалды механизм бойынша жүреді.

1) Галогендеу реакциясы

t

СН 4 + Сl 2 CH 3 Cl + HCl + Q

2) Нитрлеу ( Коновалов) :

б) Нитрование

Н

t

NO 2

+ H 2 O + Q

Н

+ НО NO 2

СН 3

С Н

Н

в) Сульфирование

3) сульфирлену:

Н

t

Н

SO 3 H

+ H 2 O + Q

С Н

+ НО SO 3 H

СН 3

Этан

Н

t, катализатор

СН 3 СН 2 СН 2 СН 2 СН 3

СН 3 СН СН 2 СН 3

СН 3

800 ° С

СН 4 + Н 2 О СО + 3Н 2

синтез-газ

1500 ° С

2СН 4 Н С ≡ С Н + 3Н 2 + Q

СН 3 СН 3 Н 2 С=СН 2 + Н 2 + Q

Қаныққан көмірсутектер оттегі жеткілікті болғанда

көмірленбей жанады )

3СО 2 + 4Н 2 О + Q

С 3 Н 8 + 5О 2

Катализаторт қатысында тотығады:

О

500 ° С, катализатор

СН 4 + О 2

+ Н 2 О + Q

Н С

Н

2СН 3 (СН 2 ) 34 СН 3 + 5О 2

4СН 3 (СН 2 ) 16 СООН +2Н 2 О + Q

6. Жану тотығу: CH 4 + 2O 2 → CO 2 + 2H 2 O + Q

Алкандардың қолданылуы

Отын ретінде, іштен жанатын двигательдердің отыны ретінде кеңінен қолданылады.

қолданылуы

1-3 – өндірісте күйе

(1 – картрижи;

2 – резина;

3 – типографиялықбояу)

4-7 – органикалық заттар

(4 – еріткіштер;

5 – тоңазытқыштарда;

6 – метанол;

7 - ацетилен)

Бекіту.Бағалау

• Гептанның барлық изомерлерін құрып ата.
• Пентанның екі жақын гомологын жазып ата.
• Ауа бойынша тығыздығы 2 –ге тең көмірсутекті анықта.

Қорытындылау

• «INSERT» кестесінің белгілерін қоя отырып сабақты қорытындылау .

V - ТАНЫС

+ ЖАҢА

? - БІЛГІМ КЕЛЕДІ.

- ОЙЛАҒАН ОЙҒА КЕРІ