Организмдердің жеке дамуының элементарлық түсінігі. Жасушалар дың бөлінуі, өсуі, жіктелуі, органо генез, даму, қартаю, даралардың өлуі. Ұрықтардың ұқсастығы.

Пән: Биология

Сынып: 9

Тақырыбы: Организмдердің жеке дамуының элементарлық түсінігі. Жасушалар дың бөлінуі, өсуі, жіктелуі, органо генез, даму, қартаю, даралардың өлуі. Ұрықтардың ұқсастығы.

Сабақтың мақсаты: Білімділігі: Оқушылардың организмдердің жеке дамуының элементарлық түсінігі. Жасушалар дың бөлінуі, өсуі, жіктелуі, органо генез, даму, қартаю, даралардың өлуі. Ұрықтардың ұқсастығы туралы білімдерін кеңейту.

Дамытушылығы: Оқушыларды тақырыпқа байланысты қызығушылығын ояту.

Тәрбиелігі: Табиғи – ғылымдық дүниетанымды ағзалардың жеке дамуы туралы білім негізінде қалыптастыру

Әдісі: интербелсенді баяндау , сұрақ –жауап

Түрі: аралас сипатта
Көрнекілігі: интерактивті тақта, слайд, сәйкестік тесті, биологиялық диктант,сурет.
Пәнаралық байланыс: математика,қ.тарих,әдебиет,химия,физика.биология.

Сабақтың барысы:
І. Ұйымдастыру

ІІ.Үйге тапсырмасы: Сәйкестік тест:

ІІІ. Жаңа сабақ

Онтогенез – ағзаның туғаннан бастап өлгенге дейінгі даму кезеңі . Ол екіге бөлінеді: Эмбриогенез (ұрықтың дамуы) және Постэмбриогенез (ағзаның жұмыртқа қабықшасын жарып шыққаннан кейін, ал ұрығы құрсақта дамитын сүтқоректілерде туа салысымен басталады)

Ұрықтың даму сатылары:

1.Бластула – бөлшектену нәтижесінде көпжасушалы ұрықтың түзілуі. Шар тәрізді, бір қабатты іші қуыс ұрық.

2. Гаструла – ұрық дамуының екінші сатысы, бластула қабырғасының ойыстанып, нәтижесінде қос қабатты ұрық пайда болады. Бұл екі қабат ұрық жапырақшалары деп те аталады. Сыртқы эктодерма, ішкі энтодерма қалыптасады. Содан соң үшінші – мезодерма қабаты пайда болады.

3. Ұрықтың гаструладан кейінгі сатысы нейрула деп аталады. Бұл кезеңде жүйке тақташасынан жүйке түтігі қалыптасады. Жүйке түтігінен ми мен жұлын дамиды.

1.1 жасқа дейін – нәресте

2. 1-3 жасқа дейін алғашқы сәби шақ.

3. 4-7 – бірінші балалық шақ.

4. 8-11-ересек шақ.

5. 12-16 жас – жасөспірім шақ.

6. 16-21-бойжеткен, бозбала

7. 21-60-кемелденген шақ.

8. 61-71-мосқал тартқан шақ.

9. 72-90 жас – кәрілік, қарттық.

10. 90 жоғары – ұзақ жасаушылар.

Постэмбриогенез : 1)Шала түрленіп даму:ағзаның бірден ересек түріне ұқсап тууы

2) Толық түрленіп даму – дернәсілдің пайда болуы. Дамудың бұл түрі омыртқасыздарға (қоңыздар, көбелектер) ал омыртқалылардан қосмекенділерге тән.

4. Қорытынды. Сәйкестік тест

Жауабы: 1-2; 2-1; 3-4; 4-5; 5-7; 6-8; 7- 6 8-3; 9-9;

Биологиялық диктант:

1. Ұрықтанған жыныс жасушасын ... деп атайды.

2. Зигота дамуының алғашқы сатысы ... деп аталады.

3. Нейрула сатысында ... қалыптасады

4. Адам ағзасы ... жасқа дейін өсе алады.

5. Көбелектер ... дамиды.

6. Сперматогенез дегеніміз - ... .

7. Овогенез дегеніміз - ... .

Бекіту

• Организмдердің жеке дамуының элементарлық түсінігі.

• Жасушалар дың бөлінуі, өсуі, жіктелуі, органо генез, даму, қартаю, даралардың өлуі.

• Ұрықтардың ұқсастығы.

Үйге тапсырма : §20 30-31 32-33 – сурет дәптерге салу, 90-92 бет. Конспект істеу дәптерге 89-92 бетке дейін . Баяндама «Органогенез»