Музыкальная терапия

Երաժշտական թերապիա

Երաժշտական թերապիայի կիրառումը լոգոպեդական աշխատանքում

Ի.Ռ. Թարխանովն իր ուսումնասիրություններով ցույց տվեց մարդկանց ուրախություն պարգևող երաժշտության դրական ազդեցությունը օրգանիզմի վրա: Այն կարող է դանդաղեցնել անոթազարկը, մեծացնել սրտի կծկումների ուժը, նպաստել անոթների լայնացմանը, կարգավորել զարկերակային ճնշումը, արյան շրջանառությունը, խթանել մարսողությունը, կարգավորել նյութափոխանակությունը, բացել ախորժակը:Երաժշտության միջոցով հեշտանում է մարդկանց հաղորդակցումը միմյանց հետ:

Երաժշտական թերապիան կամ երաժշտաբուժությունը առողջապահության ճյուղ է, որը նախատեսված է օժանդակելու ֆիզիկական և հուզական առողջությանը երաժշտության օգնությամբ՝ երաժշտություն լսելու, երգեր գրելու, կատարելու կամ երաժշտությանն առնչվող այլ գործունեության միջոցով։ Երաժշտությունը կարելի է հաջողությամբ կիրառել առողջության կարգավորման և սթրեսների հաղթահարման համար։ Դեռևս Հին Հունաստանում և այլ երկրներում էր հայտնի, որ երաժշտւթյունը կարող է փոխել մարդու հոգեկան և ֆիզիկական վիճակը: Երաժշտության միջոցով կարելի է հանել զայրույթն ու վիրավորանքը, բարձրացնել տրամադրությունը:

Բժիշկները պարզել են, որ երաժշտության հետևանքով առաջացած դրական հույզերը ուժեղացնում են հիշողությունը, դրդում կենտրոնական նյարդային համակարգի գործունեությունը: Գիտնականները նկատել են երաժշտության ընտրողական ազդեցությունը՝ կախված կատարվող ստեղծագործության բնույթից և գործիքից: Այսպես, օրինակ, կլարնետն ազդում է արյան շրջանառության վրա, ջութակն ու դաշնամուրը հանգստացնում են նյարդային համակարգը, ֆլեյտան ունի թուլացնող ազդեցություն:

Երաժշտաթերապիան՝ • Զարգացնում է սոցիալական հմտությունները • Սովորում են արտահայտել էմոցիաները • Երեխաները դառնում են ավելի ինքնավստահ • Զարգանում է մանր ու խոշոր մոտորիկան • Զարգանում է ուշադրությունն ու կենտրոնացումը • Ապահովում է ռելաքսացիա

Երաժշտաթերապիայի կիրառումը լոգոպեդիայում՝ լոգոռիթմիկա

Լոգոռիթմիկան ակտիվ թերապիա է, որն իրականացվում է համալիր մեթոդների ազդեցությամբ՝ հիմված ֆիզիկական վարժությունների համակարգի՝ խոսքի, երաժշտության և շարժումների վրա: Լոգոռիթմիկան ներառում է զարգացման տարբեր խանգարումներ և խոսքի խանգարումներ ունեցող անձանց բուժման, ուսուցման և դաստիարակության վերականգնողական մեթոդներ:

Լոգոռիթմիկայի օբյեկտը խոսքի խանգարումներ ունեցող անձանց խոսքի խանգարման կառուցվածքն է, խոսքի խանգարումները, ոչ խոսքային գործընթացները:

Լոգոռիթմիկայի առարկան հոգեշարժողական բազմակի խանգարումներն են խոսքի և երաժշտության համադրմամբ: Լոգոռիթմիկայի նպատակն է խոսքի և երաժշտության միջոցով խոսքի խանգարումների շտկումն է խոսքային և ոչ խոսքային գործընթացների զարգացումը, մարդու ադապտացիան ներքին և արտաքին միջավայրի պայմաններին:

Լոգոռիթմիկայի խնդիրներն են՝ 1. Առողջական՝ ոսկրամկանային համակարգի ամրապնդման, շնչառության, մոտորիկայի, զգայական գործառույթի, հավասարակշռության պահպանման զարգացումը, 2. Ուսուցողական- ճանաչողական՝ ձևավորել տարածական պատկերացումներ, շարժողական կարողություններ, ճկունություն, 3. Դաստիարակչական՝ զարգացնել խոսքի խանգարում ունեցող անձանց ռիթմի զգացողությունը, անձնային որակների,կանոններին հետևելու կարողության զարգացմանը, մտավոր, բարոյական, էսթետիկական և աշխատանքային դաստիարակությանը 4. Շտկողական՝ որոշակիկոնկրետ տարիքում որոշակի կոնկրետ խնդրի շտկում՝ հաշվի առնելով խոսքի խանգարման մեխանիզմը:

Խոսքային ո՞ր խանգարումների դեպքում կարելի է կիրառել լոգոռիթմիկա

Լոգոռիթմիկան կիրառում ենք ՝ . Կակազություն ունեցող կամ կակազության հանդեպժառանգական նախատրամադրվածություն ունեցող երեխաների հետ, . Չափազանց արագ կամդանդաղ խոսքի տեմպ ունեցող, ընդհատումներով խոսք ունեցող երեխաների հետ,

. Շարժողական ոլորտի խանգարումներ ունեցող երեխաների հետ, . Դիզարտրիայով երեխաների հետ,խոսքի զարգացման հապաղում ունեցող երեխաների հետ, . Հաճախ հիվանդացող և զգայուն երեխաների հետ, . Խոսքի ինտենսիվ զարգացման շրջանում (միջին հաշվով՝ 2,5-4 տարեկան հասակում):

Ռիթմոթերապիան նպաստում է ռիթմի և ժամանակի զգացողության զարգացմանը, որն էլ իր հերթին նպաստում է ընթերցանության, գրելու և կրթական այլ գործընթացներին: Դրանքթ նպաստում են նաև կարդալու և գրելու գործընթացին մասնակցող բոլոր զգայարանների համատեղ աշխատանքի իրականացմանը:

Նյարդային համակարգի գործունեությունը բարդ ռիթմիկ գործուննեություն է, որը ներառում է ուղեղի տարբեր ոլորտների միջև փոխազդեցությունը: Խանգարումունեցող երեխաների մոտ, որպես կանոն, ուղեղը ռիթմիկ չի աշխատում:

Որպես օրինակ, ներկայացնեմ երժշտական թերապիայի կիրառումը խոսքի տեմի և ռիթմի խանգարումների ժամանակ

Խոսքի տեմպիև ռիթմի ոչ ջղաձգային խանգարումներն են՝ . Բրադիլալիա (bradys-դանդաղ, lalio- խոսք) . Տախիլալիա (takhys-արագ , lalio-խոսք) . Պոլտերն . Բատտարիզմ

Տախիլալիան պաթոլոգիկ արագախոսությունն է՝ պայմանավորված գլխուղեղում գրգռման գործընթացների պաթոլոգիկ գերակշռմամբ: Տախիլալիայի ժամանակ նկատվում են խոսքիհնչյունային և շարահյուսական կողմի աղավաղումներ,խոսքային ուշադրության խանգարումներ,սայթաքումներ,կրկնություններ, բացթողումներ, բառերի վանկային կառույցի աղավաղումներ:

Տախիլալիայի դեպքում, լոգոռիթմիկական պարապմունքների ժամանակ ցանկալի արդյունք ստանալու համար կարևոր է կատարել բոլոր վարժությունները դանդաղ տեմպով:

1. Հերթով ծալում ենք մատները, որին զուգահեռ ասում ենք, օրինակ՝ շաբաթվա օրերը, մրգերի անվանումներ, կենդանիների անցվանումներ և այլն:

2. Շրջանաձև դանդաղ պտտվում ենք, և քայլերին զուգահեռ արտասանում ենք ամիսների անվանումները, քաղաքներիր,մրգերի անվանումներ և այլն:

Բառի իմաստին այնքան էլ ուշադրություն չենք դարձնում,կարևոր է, որ երեխան դանդաղ տեմպով ասի բառը:

3. Երեխան պետք է դանդաղ քայլի սենյակով, հավաքի սենյակում թաձթձված առարկաները, դանդաղ արտբերի դրանց անվանումները և դրանք գցի դույլի կամ զամբյուղի մեջ:

Բոլոր վարժությունները կրկնվում են 3-5 րոպե:

Երեխան պետք է խոսի դանդաղ տեմպով, լսի տեքստի ձայնագրություններ, ինչպես նաև դանդաղ պատմի լսածը, երգի դանդաղ տեմպով:

Վարժությունները կարելի է կատարել մի քանի անգամ օրվա ընթացքում:

Բրադիլաիան խոսքի պաթոլոգիկ դանդաղ տեմպն է՝ պայմանավորված գլխուղեղում արգելակման գործընթացների գերակշռմամբ: Բրադիլալիայի ժամանակ խոսքում դրսևորվում են դադարներ,հնչյունները,վանկերն ու բառերը իրար հաջորդումեն դանդաղ, խոսքը աղավաղված է, երբեմն՝ վանկատված, առակա է գրի ու ընթերցանության դանդֆաղ տեմպ, ձայնի միապաղաղություն:

Բրադիլալիայի հաղթահարմանն ուղղված լոգոպեդական միջամտությունը նպատակ ունի դաստիարակել ավելի արագ ու հստակ խոսքային շարժումներ, արագ խոսքային ռեակցիաներ, ներքին խոսք, գրավոր խոսք, նորմալացնել խոսքի պրոսոդիկական կողմը:

Խոսքային նյութը աշխատանքի մեջ ներգրավվում է շարժումների նորմալացմանը զուգահեռ: Կիրառվող միջոցներն են՝ 1. Տարբեր վանկերի, բառերի,կարճ նախադասությունների, շուտասելուկների արտասանությունը, սկզբնական շրջանում լոգոպեդի հետ զուգահեռ, ապա՝ ինքնուրույն: 2. Խոսքի ձայնագրումը, ունկնդրումը և քննարկումը: 3. Թելադրություններ գրելը: 4. Տարբեր պերսոնաժների ինտոնացիաներով ու տեմպոցվ երկխոսությունները: 5.Լոգոռիթմիկա՝ երաժշտության տակ շարժումների կատարում,դրանք համապատասխանեցնելով երաժշտության տեմպին: 6. Սյուժետային և ոչ սյուժետային շարժախաղերի անցկացումը: 7. Երաժշտական գործունությունը՝ արագ երգեր երգելը, նվագելը, թռչկոտելը, պարելու:

Աշխատանքներում կարևոր է այն կետը, որ երեխաները ճիշտ ընկալեն երաժշտության տեմպը, որը օգնում է հետագայում խոսքի նորմալ տեմպի վերականգնմանը: Խոսքի տեմպի կարգավորմանը նպաստում են պարզ առաջադրանքների իրականացումը` ծափերը, աշխատանքը հարվածային գործիքների հետ, ձեռքի շարժումները:

Առաջադրանքներ

. Ընթացքը . Առաջին փուլում երեխաները երաժշտության ներքո ազատ քայլում են դահլիճում: Երկրորդ փուլում նրանք պարում են, կատարելով տարբեր պարային շարժոիւմներ: Երրորդ ուլումնրանք թաքնվում են դաստիարակի կողմից պահվող մեծ ծածկի տակ: Աշխատանքի ընթացքում կիրառվող խոսքային նյութ. Թռչունը վախեցավ անձրևից, թռավ դեպի ծառը, մկնիկը վախեցավ անձրևից, նա պտույտ կատարեց: Գորտը անձրևից ուրախացավ, թռավ իր ընկերների մոտ և սկսեց ուրախ երգեր երգել: Ոզնին վախեցավ անձրևից ՝ թաքնվեց տերևների ետևում: Եվ միայն ելակին անձրևը չի վախեցնում,նա ուրախանում է, ժպտում: " width="640"

Անվանումը ՝ .

Ընթացքը . Առաջին փուլում երեխաները երաժշտության ներքո ազատ քայլում են դահլիճում: Երկրորդ փուլում նրանք պարում են, կատարելով տարբեր պարային շարժոիւմներ: Երրորդ ուլումնրանք թաքնվում են դաստիարակի կողմից պահվող մեծ ծածկի տակ: Աշխատանքի ընթացքում կիրառվող խոսքային նյութ. Թռչունը վախեցավ անձրևից, թռավ դեպի ծառը, մկնիկը վախեցավ անձրևից, նա պտույտ կատարեց: Գորտը անձրևից ուրախացավ, թռավ իր ընկերների մոտ և սկսեց ուրախ երգեր երգել: Ոզնին վախեցավ անձրևից ՝ թաքնվեց տերևների ետևում: Եվ միայն ելակին անձրևը չի վախեցնում,նա ուրախանում է, ժպտում:

Խաղ- առաջադրանք Ընթացք - Երեխայի առջև իրար հետևց դրված են 6 օղակներ, յուրաքանչյուր օղակի վրա գրված է որևէ բառկամ նկարված է նկար, հնչում է դանդաղ երաժշտություն, երաժշտության ներքո երեխան պետք է ցատկի օղակների վրայով, կարդա բառերը և անցնի առաջ: Երաժշտության տեմպը աստիճանաբար արագանում է : Առաջադրանք Ընթացք -Երեխաների առջև դրված են խորանարդիկներ, որոնք միմյանցից որոշակի հեռավորությունների վրա են , երեխաները պետք է անցնեն խորանարդիկների վրայով ` իրենց շարժումների տեմպը համապատասխանեցնելով երաժշտության տեմպին: Երկրորդ փուլ - Լոգոպեդը ասում է որևէ ձայնավոր հնչյուն, երեխաները պետք է հետևեն նրա ձեռքի շարժումներին և ըստ ձեռքի դիրքի , հնչյունը արտաբերեն բարձր կամ ցածր տոնով:

Լոգոռիթմիկական երաժշտություն. Շունիկը պարում է, Իր երկար պոչիկը շարժում է: Ձեռքերը վեր՝ ծափ-ծափ, Ձեռքերը վար՝ ծափ-ծափ, Ձեռքերը վեր-վար,վեր-վար, ծափ-ծափ: Մկնիկը պարում է, Աջ, ձախ, հոպ,հոպ, հոպ ցատկում է: Ծաղրածուն պարում է, մեծ ժպիտով ձեռքերը շարժում է: Բոլորս պարում ենք, արագ մեր մարմինը շարժում ենք:

Օգտագործված գրականության ցանկ

1. http://pedsovet.su/logoped/6447_logoritmicheskie_igry_dlya_doshkolnikov?fbclid=IwAR21MFckEqNosh1XXLCxYifOq6roY2e5VA7aX-_KXZxViV2qYMWwnF5pS34

2. https://vishiradugi.ru/narusheniya/nerechevye-narusheniya/tahilaliya-uskorennyj-temp-rechi/?fbclid=IwAR3KVDdSQR9rjqdv6ubHZOZ3E16HXzsbW0UNUPXnntpRrtXzG72943YVWzM

3. https://logoprav.ru/defekty/tahilaliya?fbclid=IwAR2j9Cbzv1lf1puXHMOxr42KYx-p4VmdlsSDRvR4CKCdr5rSJTTPixVL6H8

4. https://www.maam.ru/detskijsad/logoritmicheskie-uprazhnenija-531629.html?fbclid=IwAR1hG6vRfjnjtbzkX4zfpAC_PasS_Gf8pdoj_fa1k375K1ffK8pkAxSBQGs

5. https://students-library.com/library/read/55116-simptomatika-bradilalii-i-metodika-korrekcionnoj-raboty-po-ustraneniu-bradilalii?fbclid=IwAR2dHZFAW4mIfzRBvBe-MsreoJXJLvxusQo-d0qV5h1B872n3V8GqCczU3M

6. https://logomag.ru/blog/fizminutki/502/?fbclid=IwAR2TjSHzBNi0xv60VnO0ULweuGRPM7b1F68ayWUdF6zq9EHKaDVKG_U2Rug

7. https://nsportal.ru/detskiy-sad/raznoe/2013/10/03/programma-po-dopolnitelnomu-obrazovaniyu-logoritmika-dlya-detey

Շնորհակալություն)