Коваленттік химиялық байланыстың қасиеттері, механизмі. Иондық байланыс және иондық кристалдық торлар. Металдық байланыс және сутектік байланыстар

Сабақ жоспары № 3

Күні: Пән химия Тобы

Оқытушының Т.Ә.А. Кайырбекова И.А.

І. Сабақтың тақырыбы Коваленттік химиялық байланыстың қасиеттері, механизмі. Иондық байланыс және иондық кристалдық торлар. Металдық байланыс және сутектік байланыстар З.ж Молекула модельдерін жасау.

Сабақтың түрі және типі : білім мен дағдысын қалыптастыру сабағы

1. Мақсаты Қосылыстағы атомдардың бір-біріне әсері арқылы жүзеге асатын күш табиғатынының мәнін үсіндіру. Атомдар арасында химиялық байланыстың қалай түзілетінін анықтау. Молекуладағы байланыстың түзілуін шартты түрде жазып үйрету; Үштілдік компонеттерді еңгізе отырып, қажетті терминдермен таныстыру

2. Міндеттері

а) Білімділік: Химиялық байланыс жайлы ұғымды қалыптастыру. Жай және күрделі аттардан химиялық байланыстың түрін анықтай білу, әр түрлі байланыс түрі бар заттарға түзілу схемасын құра білу; ковалентті, иондық, металдық, сутектік байланыстардың түзілу механизмін түсіндіре білу.

ә) тәрбиелік Пәнге деген қызығушылығын арттыра отырып, еңбекке, білімге

құштарлыққа тәрбиелеу.

б) дамытушылық себеп - салдарды анықтап, соның негізінде қорытынды шығару, материалды жүйелеу, тұжырымдау сұрақтарын құрастыру. Үштілдік оқыту жүйесін дамыту.

ІІ. Күтілетін нәтиже.

а) оқушылар түсінуі тиіс химиялық қосылыстағы элементтердің арасындағы байланыстын типін анықтау;

ә) оқушылар құндылы бағдары болуы химиялық байланыстың түзілу механизмін, практикалық

құндылықты

б) оқушылар жасай біледі байланыстың механизмін, молекула моделін құрастыруды

Сабақ барысы:

І. Ұйымдастыру кезеңі Оқушылармен сәлемдесу. Оқушылардың сабаққа қатысуын қадағалау және тексеру.

ІІ. Білімді актуализациялау: Терминологиямен жұмыс. Сөздік дәптерге жазғызу.

Химиялық байланыстың типтері. Химиялық байланыс – бұл байланыс молекуладағы атомдардың арасында пайда болатын байланыс.

АВ молекуласындағы химиялық байланыстың түрлері

коваленттік иондық сутектік металдық

Химиялық байланыстың түрін, электрондардың ығысуын көрсету: SO₂,NCl₃, CCl_3, Br₂, N₂, CaCl₂, PH₃, OF₂, O₂, CaF₂, LiCl, H₂S, NH₃, MgCl2 , NO₂, CaSO₄, Ba(OH)₂, SO₂, Mn(OH)₂, HNO₃, NaCl, Fe₂(SO₄)₃, CaO, KNO₃, MgO, Fe₂O₃, Na₂SO₄, Ca₃(PO₄)₂, CuO, H₂SO₃, Na₂CO₃, KOH, H₂SO₄, Fe(OH)₃, NaOH, AgNO₃, HI, CuSO₄, HgCl₂

Заттар

кристалдық аморфты атомдар немесе иондар ретпен орналасқан атомдар немесе ретссіз Кристалдық торлардың түрлері.

иондық Атомдық Молекулалық

тор түйіндерінде ион тор түйінде атомв молекула

тем қайнау жоғ қатты оңай балқитын

иондық коваленттік молекулааралық

тұздар, оксидтер алмаз графит бейме

ІІІ. Бекіту: Зертханалық жұмыс орындау. Молекула модельдерін жасау

V. Қорытындылау

VІ. Бағалау

VІІ. Үй тапсырмасы: §2.1.- 2.4 №1-5

Зертханалық жұмыс № 1

Тақырыбы: Молекула модельдерін жасау

Жұмыстың мақсаты: молекулалардың шарөзекті және масштабты модельдерін құрастыру кезінде оқушылардың білімін, ойлау қабілетін датыму. Химиялық байланыс, оның түрі туралы түсінік қалыптастыру. Оқушылардың өздігінен жұмыс істеу белсенділігін арттыру. Химия кабинетінде жұмыс жасау кезінде өатаң түрде қауіпсіздік техника ережесін сақтау.

Қауіпсіздік техника ережесі:

Қажетті заттар: түрлі түсті пластилиндер, шырпы талдары немесе өзек сымдар.

Зертханалық жұмыстың орындалуы: модельдерді құрастыру үшін дайын жиындардың бөлшектерін немесе пластилин мен шырпы талдары немесе таяқшаларды пайдалыңыз. Әр түрлі атомдардан құралған модельдерді жасау үшін түрлі түсті пластилинді қолданыңыз. Төменде берілген заттадың молекулалық, құрылымдық формулаларын анықтап, модельдерді құрастыру.

Төменде берілген заттардың шарөзекті және масштабты модельдерін жинаңыз:

А) фторсутек

Б) Хлорсутек

В) су

Г) күкіртсутек

Оқушылар істеген жұмыстарын төмендегі келтірілген сызбанұсқаларға сәйкес қорытындылап жазу керек

Жұмыс соңында төмендегі сұрақтарға жауап беру:

1.Химиялық байланыс дегеніміз не? Сызбанұсқа арқылы химиялық байланыстың типтерін жазыңыз.

2. Химиялық байланыстың типтеріне мысалдар келтіру.

3. Кристалдық тор, оның типтері. Сызба нұсқа арқылы типтерді көрсету, мысал келтіріңіз.

Оқушылар істеген жұмыстарын төмендегі келтірілген сызбанұсқаларға сәйкес Жоспар:

1. Терісэлектрлік

2. Коваленттік байланыс

3. Иондық байланыс

4. Кристалдық торлардың түрлері.

1. Терісэлектрлік – қосылыстарда бір химиялық элементтен екінші химиялық элементке қарай электрондарды өзіне қарай тарту қабілеті.Бұл қабілетті сипаттау үшін салыстырмалы теріэлектрлік қолданамыз.ТЭ мәні жоғарғы болған сайын сол атом электронды өзіне қарай күштірек тартады. Периодта – сілтілік металдардан бастап галогендерге қарай ТЭ мәні артады.Топта жоғарыдан төмен қарай кемиді.Формулаларды құраған кезде бірінші болып ТЭ төмен элемент, екінші болып ТЭ үлкен элементтер тұрады.

2. Химиялық байланыс – бұл байланыс молекуладағы атомдардың арасында пайда болатын байланыс.

АВ молекуласындағы химиялық байланыстың түрлері

ТЭ бірдей ТЭ аз ажыратылатын эЭО отличается ТЭ айқын аж.

б-с ков.п-сті б-с ионная связь

2-бірдей Бейме 2-Бейме МЕ+Бейме

Коваленттік байланыс – электрондар жұптасқан кезде пайда болатын байланыс. ТЭ бірдеә бір элементтің атомдары арасында пайда болатын байланыс.

ТЭ аз ажыратылатын элементтер арасындағы химиялық байланысты ковалентті полюсті байланыс деп атаймыз. Мысалы: сутектің, судың пайда болуы.

3. Электростатикалық күш әсерінен иондардың арасында пайда болатын байланысты иондық байланыс деп атаймыз. Иондар дегеніміз – оң және теріс зарядталған бөлшектер. Мысалы: натрий хлорид молекуласының пайда болуы.

4.

Заттар

кристалдық аморфты атомдар немесе иондар ретпен орналасқан атомдар немесе ретссіз

Көптеген қатты заттар кристалды болып келеді.

Кристалдық торлардың түрлері.

иондық Атомдық Молекулалық

тор түйіндерінде ион тор түйінде атомв молекула

тем қайнау жоғ қатты оңай балқитын

иондық коваленттік молекулааралық

тұздар, оксидтер алмаз графит бейме

3. Білім және біліктерін бекіту: А) Химиялық байланыстың түрін, электрондардың ығысуын көрсету SO₂, NCl₃, CCl_3, Br₂, N₂, CaCl₂, PH₃, OF₂, O₂, CaF₂, LiCl, H₂S, NH₃, MgCl_.

Б)Формулаларын құрап, ығысуын көрсету: кальциямен сутек, литий мен азот, оттекпен фтор, көміртек пен күкірт, көміртек пен алюминий.

КГКП «БГТК»2016 Конфиденциально Страница 2 из 1