Қатты денелердің сызықтық және көлемдік ұлғаюы

№17 сабақ

Тобы: Күні:

І. Сабақтың тақырыбы: Қатты денелердің сызықтық және көлемдік ұлғаюы.
ІІ. Сабақтың мақсаты:
а) білімділік: Оқушыларға қатты денелердің сызықтық және көлемдік ұлғаюы туралы түсінік беру.
б) ой-өрісін дамытушылық: Оқу материалын талдай білу дағдысын дамыту, бақылау, салыстыру, оқылған құбылыстар мен фактілерді салыстыра білу, қорытынды жасай білуге баулу. Жаңа білімді қолдану дағдысын дамыту, ақылға салу дағыдысын қалыптастыру.
в) тәрбиелік: Жауапкершілікті сезіне отырып жұмыс жасауға, өз жолдасының пікірін тыңдауға тәрбиелеу.

ІІІ. Сабақтың типі: құрама сабақ.

ІV. Сабақтың түрі: теориялық.

V.Сабақтың өткізілу әдістері: түсіндіру, жазбаша.
VІ. Сабақтың көрнекілігі: презентация, электрондық кітапша, оқулық.
Пән аралық және пән ішілік байланыс
Қамтамасыз ететін пән және тақырыбы:
Қамтамасыз етілетін пән және оның тақырыбы:
Сабақтың барысы:
1. Ұйымдастыру кезеңі: Оқушылардың сабаққа қатысуын тексеру, дәрісхананың тазалығы, сабаққа дайындығына назар аудару-5 минут.
2. Үй тапсырмасын сұрау өткен тақырып бойынша оқушылардың білімін тексеру-15 минут:
1. Есеп шығару: А.П.Рымкевичің «Физика есептерінің жинағы» № 605, 606, 611, 612-
3. Сабақтың жаңа тақырыбын хабарлау, мақсатын қою: Оқушыларға сабақтың тақырыбы мен мақсаты хабарланып, тақырып тақтаға жазылады.
4. Жаңа сабақта қаралатын сұрақтар:

• 
  Қатты денелердің сызықтық және көлемдік ұлғаюы.

• 
  Жылулық ұлғаюдың табиғаттағы және техникадағы алатын орны.

5. Жаңа сабақта қаралатын сұрақтардың қысқаша түсінігі - 40 минут

Тәжірибелердің көрсетуіне қарағанда абсолют нөлден алшақ тұрған температура аралығында көлемнің салыстырмалы өзгерісі температураның өзгерісіне пропорционал:
V=V-V-көлемдік ұлғаю коэффициенті, яғни 1 Кельвинге келетін көлемнің салыстырмалы өзгерісі. мұндағы ₀, бұнда V₀ – t₀=0⁰T=t-tC температураға сәйкес дененің көлемі және ₀=t деп алсақ, онда V=V₀=t). Дененің тығыздығы үшін осыған ұқсас (1+₀t).(1+

Көлемдік жылулық ұлғаю қатты денелер мен сұйықтарға бірдей қатысты болса, сызықтық жылулық ұлғаю тек қатты денелерге ғана тән.

Сызықтық жылулық ұлғаю берілген температуралық аралықта сызықтық ұлғаю коэффициентімен сипатталады: l=l₀t), мұндағы l(1+₀- дененің t₀=0⁰C температура кезіндегі ұзындығы, l-дененің t температурадағы ұзындығы шамасы 1 Кельвинге келетін ұзындықтың салыстырмалы өзгерісі.


6. Жаңа материалды бекіту – 10 минут


7. Сабақты қорытындылау-5 минут:

Оқушылардың жаңа сабақта алған білімдерін пысықтау, сабаққа белсенді қатысқан оқушыларды мадақтау.

8. Оқушылардың білімін және сабаққа белсенділігін бағалау-2 минут

9. Үй тапсырмасы-5 минут:

1. Оқушылардың өзіндік ізденіс жүмысы «Cүйек – қатты дене»