Инклюзивті оқыту жүйесі

Пәннің тақырыптық-күнтізбелік жоспары:

1. СӨЖ тапсырмаларын орындау және тапсыру кестесі:

11. ОСӨЖ өткізу жоспары:

12. Негізгі және қосымша әдебиеттер тізімі

1.  Негізгі әдебиеттер тізімі

1. Қазақстан Республикасында білім беруді дамытудың 2011-2020 жылдарға арналған мемлекеттік бағдарламасы, Астана, 2010 ж. 2. 21-ші ғасыр педагогикасы мектеп табалдырығында, ақпараттық-әдістемелік дайджест, Аламты,2009. 3. Мануал «12 жылдық мектептегі бастауыш білімнің құрылымдық-мазмұндық ерекшеліктері», Ж.Ш.Адамова, Д.А.Сүртібаева, МББҚБА және ҚД институты,2007 4. Мануалға қосымшалар, Ж.Ш.Адамова, Қарағанды,2008 5. 6.Методические рекомендации по оценке учебных достижений учащихся в организациях среднего общего образования, Астана-2008.

2. Абаева Г.А. Мүмкіндігі шектеулі балаларды еңбекке оқытудың коррекциялық бағыттылығы / Г. А. Абаева, Ж. Б. Утеулиева // Білім берудегі менеджмент - Менеджмент в образовании. - 2011. -№1. - 78 – 81 б.

3. Ахмедалиева Д.У. Мүмкіндіктері шектеулі балалармен жұмысты ұйымдастыру / Д. У. Ахмедалиева // Әлеуметтік педагог. - 2010.-№1. -15-17 б.

4. Бисенова Ж. Үйден оқытылатын балалар мен олардың ата-аналарын психологиялық-педагогикалық қолдауды ұйымдастыру ерекшеліктері / Ж. Бисенова // Бастауыш мектепте оқыту-Обучение в начальной школе. - 2011. - №6. - 4 – 5 б.

5. Дүйсенғали А. Қазақстанда мүгедектерді әлеуметтік қорғаудың мемлекеттік саясаты / А. Дүйсенғали // Әлеуметтік педагог-Социальный педагог. - 2011. -№3. - 35 – 38 б.

6. Әшеева Р. Мүгедек қайда барса да қиындыққа тіреледі оны жеңілдету үшін не істеуге болады? / Р. Әшеева // Алтын Орда. - 2011. - 7 - 13. - 6 – 7 б.

7. Инклюзивті білі берудің маңыздылығы қандай? // Мектептегі психология - Психология в

8. школе . - 2010. - №5. - 18-20 б.

9. Мәсімов К. Қазақстан Республикасы Үкіметінің 2005 жылғы 20 шілдедегі №750 қаулысына ґзгеріс енгізу туралы / К. Мәсімов // Егемен Қазақстан. - 2011. - 22 ақпан. - 8 б.

10. Мурзатаева А.К. Мүмкіндігі шектеулі балалардың клиникалық ерекшеліктері : оқу-әдістемелік құралы / А.Қ Мурзатаева, А. Е. Ахметова; ПМПИ). - Павлодар : ПМПИ, 2011. - 84 б.

11. Намазбаева Ж.Ы. Қазақстандағы арнайы орта білім берудің кейбір психология-педагогикалық мәселелері / Ж. Ы. Намазбаева // Открытая школа . - 2008.-№4. - 8-9 б.

12. Түймебаева А. Зерде бұзылыстары бар балалардың сґйлеу қабілеттерін ойын арқылы дамыту / А. Түймебаева // Дефектология. - 2011. - №3. - 8– 9 б.

13. Шамұратов М. Мүгедектің мұңы / М. Шамұратов // Жас қазақ. - 2011. - 14 қаңтар. - 6 б.

14. Ысқақова Р. Мүмкіндігі шектеулі балаларды әлеуметтік және медициналық-педагогикалық түзеу арқылы қолдау / Р. Ысқақова // Дефектология. - 2011. - №3. - 28 – 30 б.

15. Баринова Г.В. Проблема интеграции в системе социальной реабилитации детей с

16. ограниченными возможностями / Г. В. Баринова // Педагогическое образование и наука. - 2008. -№9. - С. 43-47.

17. Вагина Л.А. Педагогические основы обучения учащихся с ограниченными возможностями

18. развития / Л.А.Вагина // Профессиональное образование. - 2003. - №8. - С.17.

19. Гоженко К.Н. Использование психологического тренинга для формирования

20. коммуникативной компетентности у слепых и слабовидящих студентов / К.Н.Гоженко // Среднее профессиональное образование. - 2003. - №4. - С.22-24.

21. Голиков Н. Индивидуальная помощь ребенку-инвалиду в условиях обучения в массовом. Певзнер М.С. «Об отборе детей с временной задержкой темпа психического развития и стойкими церебрастеническими состояниями в специальные классы». // Дефектология, 2003, №6.

22. Руководящие принципы политики в области инклюзивного образования. Париж, ЮНЕСКО, 2009г

23. Выготский Л.С. Педагогическая психология. -М., 1991.

24. Немов Р.С. Психодиагностика. 2001, 4-е изд., 640с.

25. Казахстанская правда «научные технологий спешат на помощь» № 79-80 (27353-27354) 2.03.2013

26. Казахстанская правда «причины старения» № 79-80 (27353-27354) 2.03.2013.

Қосымша әдебиеттер:

1. http://www.youtube.com/watch?v=NkFpmmEmYAM

2. http://www.deti.rian.ru/spravki/20091102/200002358.html

3. http://gimnazi1.edusite.ru/p34aa1.html

4. http://community.centersot.org/index/groups/viewgroup/40-Методическое+сопровождение+дистанционного+обучения+детей+с+ограниченными+возможностями+здоровья.html

5. http://www.mou13school.narod.ru/inklyuziv_obr.html

13. Студенттердің білімін, икемін, дағдысын бағалау жүйесі

Ағымдағы бақылау (семестрдің 1-7 және 8-15 апталарында өткізіледі):

1. Студенттің әр дәріс сабағына қатысуы 100 балмен, қатыспауы 0 балмен бағаланады. Орташа арифметикалық өлшемі студенттің дәріс сабақтарына қатысу көрсеткіші болып табылады.

2. Практикалық (зертханалық, студиялық) сабақтағы белсенділігі мен тапсырмаларды орындау деңгейіне байланысты әр практикалық (зертханалық, студиялық) сабақ максималды 100 балмен бағаланады. Орташа арифметикалық өлшемі студенттің практикалық (зертханалық, студиялық) тапсырмаларды орындау көрсеткіші болып табылады.

3. Үй тапсырмасын орындау деңгейіне байланысты максималды 100 балл беріледі. Орташа арифметикалық өлшемі студенттің үй тапсырмаларын орындау көрсеткіші болып табылады. Үй тапсырмасының көлемін оқытушы анықтайды.

4. СӨЖ (оның ішінде ОСӨЖ) тапсырмаларын орындау максималды 100 балмен бағаланады. Орташа арифметикалық өлшемі студенттің СӨЖ (оның ішінде ОСӨЖ) тапсырмаларын орындау көрсеткіші болып табылады.

Ағымдық бақылау (АБ) бағасы келесі формуламен есептелінеді:

Межелік бақылау (семестрдің 7 және 15 апталарында өткізіледі):

Межелік бақылауда (МБ) студенттің білімі жазбаша жұмыс / ауызша жауап / компьютерлік тестілеу / норматив тапсыру / шығармашылық тапсырма орындау арқылы тексеріліп, максималды 100 балл қойылады.

Студенттің межедегі рейтингі (Р) келесі формуламен есептелінеді:

Студентті қорытынды бақылауға (емтиханға) жіберу рейтингі (Р_орташа) келесі формуламен анықталады:

Қорытынды бақылау (емтихан) (Е) емтихан сессиясы кезінде өткізіледі. Емтихан жазбаша түрде / компьютерлік тестілеу / норматив тапсыру / шығармашылық тапсырма орындау арқылы қабылданады, максималды 100 балл қойылады.

Қорытынды баға (ҚБ) келесі формула бойынша есептелінеді:

Білім алушылардың оқудағы жетістіктерін төрт балдық жүйе бойынша сандық эквивалентке сәйкес бағалаудың әріптік жүйесі

14. Межелік және қорытынды бақылау сұрақтары

І аралық бақылау сұрақтары

1. Инклюзивті оқыту түсінігі

2. Инклюзивті білім беру мәселелері

3. Инклюзивті білім беруді құрудың мағынасы

4. Инклюзивті білім берудегі интерактивті технологиялар

5. Заманауи мектептердегі инклюзивті білім беру

6. Қазақстан Республикасында арнайы педагогтарды дайындау

7. Инклюзивті білім беру мәселелері

8. Инклюзивті оқытудың негізгі принциптері

9. Инклюзивті білім беру принциптері

10. Инклюзивті білім берудегі қашықтан оқыту технологиялары

11. Инклюзивті білім берудің дидактикалық құралдары

12. Инклюзивті білім беруге арналған құралдар

13. Инклюзивті білім беру ерекшеліктері

14. Қашықтан оқыту технологияларының маңыздылығы

15. Мектептерді дамытуға қатысты инклюзивті ойлау түрлері

16. Бағалауды жүргізу құрылымы: өлшемдер мен бөлімдер

ІІ аралық бақылау сұрақтары

1. Мектептердерді дамыту мен бағалауға бағытталған құрылымдық жағдай

2. Білім беруге деген инклюзивті жағдай есебі

3. оқытуды демеуге бағытталған ресурстар

4. Мектеп өміріне толыққанды қатысу жолдары

5. Әртүрлі демеулер

6. Координациялық топтарды құру

7. Жұмыс істеуге деген инклюзивті жағдай

8. Басқа топтармен жұмыс істеуге дайындалу

9. білімді ақпараттандыру жүйесінің негізгі мақсаты

10. Электрондық оқу-әдістемелік кешен

11. Дамудың ерекше бағыттарын анықтау

12. қашықтан оқытудың артықшылықтары

13. Қашықтан оқыту моделдері.

14. Үйден оқитын оқушылар үшін қашықтықтан оқытудың мүмкіндіктері.

15. Қашықтан оқыту жүйесін құру қағидалары

16. Қашықтан оқыту мақсаттары.

17. Қашықтан оқытудың маңызы

18. Қашықтықтан білім беру технологиялары бойынша оқу процесін ұйымдастырудың ережесі

Емтихан сұрақтары

1. Инклюзивті оқыту түсінігі

2. Инклюзивті білім беру мәселелері

3. Инклюзивті білім беруді құрудың мағынасы

4. Инклюзивті білім берудегі интерактивті технологиялар

5. Заманауи мектептердегі инклюзивті білім беру

6. Қазақстан Республикасында арнайы педагогтарды дайындау

7. Инклюзивті білім беру мәселелері

8. Инклюзивті оқытудың негізгі принциптері

9. Инклюзивті білім беру принциптері

10. Инклюзивті білім берудегі қашықтан оқыту технологиялары

11. Инклюзивті білім берудің дидактикалық құралдары

12. Инклюзивті білім беруге арналған құралдар

13. Инклюзивті білім беру ерекшеліктері

14. Қашықтан оқыту технологияларының маңыздылығы

15. Мектептерді дамытуға қатысты инклюзивті ойлау түрлері

16. Бағалауды жүргізу құрылымы: өлшемдер мен бөлімдер

1. Мектептердерді дамыту мен бағалауға бағытталған құрылымдық жағдай

2. Білім беруге деген инклюзивті жағдай есебі

3. Оқытуды демеуге бағытталған ресурстар

4. Мектеп өміріне толыққанды қатысу жолдары

5. Әртүрлі демеулер

6. Координациялық топтарды құру

7. Жұмыс істеуге деген инклюзивті жағдай

8. Басқа топтармен жұмыс істеуге дайындалу

9. білімді ақпараттандыру жүйесінің негізгі мақсаты

10. Электрондық оқу-әдістемелік кешен

11. Дамудың ерекше бағыттарын анықтау

12. қашықтан оқытудың артықшылықтары

13. Қашықтан оқыту моделдері.

14. Үйден оқитын оқушылар үшін қашықтықтан оқытудың мүмкіндіктері.

15. Қашықтан оқыту жүйесін құру қағидалары

16. Қашықтан оқыту мақсаттары.

17. Қашықтан оқытудың маңызы

18. Қашықтықтан білім беру технологиялары бойынша оқу процесін ұйымдастырудың ережесі

Дәріс 1 Инклюзивті оқыту түсінігі

Жоспар.

1. Инклюзивті оқыту түсінігі.

2. Инклюзивті оқытудың негізгі принциптері

Инклюзивті (франц. inclusif – өзіне енгізетін, лат. include – ішіне аламын, енгіземін) немесе енгізілген білім беру – жалпы білім беру мектептерінде ерекше қажеттіліктері бар балаларды оқыту үрдісін сипаттау үшін пайдаланылатын термин. Инклюзивті білім берудің негізіне балалардың кез келген кемсітушілігін болдырмайтын, барлық адамдарға тең қарым-қатынасты қамтамасыз етиетін, бірақ ерекше білім алу қажеттіліктері бар балалар үшін ерекше жағдай жасайтын идеология жатады.

Инклюзивті білім беру – ерекше қажеттіліктері бар балаларға білім беруге қол жетерлігін қамтамасыз ететін барлық адамдардың әр түрлі қажеттіліктеріне бейімделуге қатысты барлығына білім берудің қол жетерлігін білдіретін жалпы білім берудің даму үрдісі.

Инклюзивті білім берудің сегіз принципі:

1. Адам құндылығы оның қабілеттері мен жетістіктеріне тәуелді емес;

2. Әр адам сезуге және ойлауға қабілетті;

3. Әр адам қарым-қатынас жасауға және өзін тыңдатуға құқығы бар;

4. Барлық адамдар бір-біріне керек;

5. Түпнұсқалы білім беру тек шынайы өзара қатынас контекстінде ғана жүзеге асырылуы мүмкін;

6. Барлық адамдар құрдастарының достығы мен қолдауын қажет етеді;

7. Барлық үйренушілер үшін прогрестің жетістіктері жасай алмайтындарына қарағанда жасай алатынында болуы мүмкін.

1. Сан алуандық адам өмірінің барлық жақтарын күшейтеді.

Инклюзивті білім беру жүйесіне орта, кәсіби және жоғары білім берудің оқу орындары кіреді. Мақсаты – мүмкіндіктері шектеулі адамдарды кәсіби даярлау мен оқытуда кедергісіз ортаны жасау.

Біздің елімізде инклюзивті білім беру жүйесінің дамуы туралы ресми дерек «ҚР білім беруді дамытудың 2011-2020 жылдарға арналған мемлекеттік бағдарламасында» көрсетілген: ҚР білім беру жүйесінің әлсіз жақтары ретінде инклюзивті білімнің нашар дамуы сипаттала отырып, оның жоспарлы дамуына әсер ететін қауіп-қатер ретінде елімізде мүмкіндігі шектеулі балалардың көбеюі атап көрсетілді.

«Мүгедектер құқықтары туралы» инклюзивті білім беру ережесі Біріккен Ұлттар Ұйымының бас Ассамблеясымен, мақұлданып, БҰҰ-ның Конвенциясына 2006 жылдың 13 желтоқсанында енгізілген. Көршілес Ресей мемлекетінде 1990 жылдан бастап, инклюзивті білім беру жүйесі құрыла бастады.

Психикалық дамуы тежелген балаларды жайсаң арнайы мектеп интернатында оқытып жатыр. Егер ата – анасы баласын арнайы мектеп интернатқа жібергісі келмесе, жергілікті жалпы мектеп кемтар баланың мүгедектігіне қарай, жеңілдетілген бағдарлама бойынша инклюзивті оқуға міндетті. Өз қатарластарымен 9 сыныпты бітірген соң, арнайы куәлік беріліп, профтехникалық лицейлерге жіберіледі.

Инклюзивті оқыту – ерекше мұқтаждықтары бар балалардың жалып білім беретін мектептердегі оқыту үрдісін сипаттауда қолданылады. Инклюзивті оқыту негізінде балалар құқығын кемсітпеу, барлық адамдарға деген теңдік қатынасты қамтамасыз ету, сонымен бірге ерекше оқыту қажеттілігі бар балаларға арнайы жағдай қалыптастыру идеологиясы жатыр. Тәжірибе көрсеткендей, қатаң білім беру жүйесінен балалардың бір бөлігі шығып қалады, өйткені қалыптасқан жүйе мұндай балалардың даралық қажеттілігін қанағаттандыра алмайды. Инклюзивті бағыт мұндай балаларды оқуда жетістікке жетуге ықпал етіп, жақсы өмір сүру мүмкіншілігін қалыптастырады.
Инклюзивті оқыту – барлық балаларға мектепке дейінгі оқу орындарында, мектепте және мектеп өміріне белсене қатысуға мүмкіндік береді.
Инклюзивті оқыту – оқушылардың тең құқығын анықтайды және ұжым іс – әрекетіне қатысуға мүмкіндік береді.

Инклюзивті оқыту – адамдармен қарым – қатынасына қажетті қабілеттілікті дамытуға мүмкіндік береді.

Инклюзивті оқытудың негізгі принциптері:

Адам құндылығы оның мүмкіндігіне қарай қабілеттілігімен, жеткен жетістіктерімен анықталады. Әрбір адам сезуге және ойлауға қабілетті. Әрбір адам қарым –қатынасқа құқылы. Барлық адам бір – біріне қажет. Білім шынайы қарым – қатынас шеңбернде жүзеге асады. Барлық адамдар құрбы – құрдастарының қолдауы мен достығын қажет етеді. Әрбір оқушы үшін жетістікке жету – өзінің мүмкіндігіне қарай орындай алатын әрекетін жүзеге асыру. Жан – жақтылық адам өмірінің даму аясын кеңейтеді.
Инклюзивті оқыту – барлық балалардың мұқтаждықтарын ескеретін, ерекше қажеттіліктері бар балалардың білім алуын қамтамасыз ететін жалып білім үрдісінің дамуы. Инклюзивті оқыту балаларды оқу үрдісіндегі қажеттіліктерін қанағаттандырып, оқыту мен сабақ берудің жаңа бағытын өңдеуге талпынады. Егер инклюзивті оқытудың оқыту мен сабақ беруге енгізілген өзгерістері тиімді болса, онда ерекше қажеттіліктері бар балалардың жағдайлары да өзгереді. Инклюзивті оқытудың ашқан мектептерде оқыған балалар адам құқығы туралы білім алуға мүмкіншілік алады, өйткені олар бір – бірімен қарым – қатынас жасауға, танып – білуге, қабылдауға үйренеді.

Инклюзивтік білім беру – барлық балаларды жалпы білім үрдісіне толық енгізу және әлеуметтік бейімдеуге, жынысына, шығу тегіне, дініне, жағдайына қарамай, балаларды айыратын кедергілерді жоюға, ата – аналарын белсенділікке шақыруға, баланың түзеу – педагогикалық және әлеуметтік қажеттіліктерін арнайы қолдау, қоршаған ортаның балаларды жас ерекшеліктеріне және білімдік қажеттіліктеріне бейімделулеріне жағдай қалыптастыру, яғни, жалпы білім беру сапасы сақталған тиімді оқытуға бағытталған мемлекеттік саясат .

Мемлекеттік бағдарламада инклюзивті білімді жетілдіру үшін белгіленген мақсаттар, 2015 жылға қарай мына міндеттерді шешу арқылы жүзеге асырылатыны анықталған:

- мүмкіндігі шектеулі балаларды біріктіріп оқытудың модульдік бағдарламалары жасалған;

- мүмкіндігі шектеулі балаларды жалпы білім беретін ортада біріктіріп оқыту ережесі әзірленеді, түрлі кемістігі бар балалар үшін бірігу нысандары анықталған;
- мүгедек балаларға қашықтан білім беруді ұйымдастыру қағидалары әзірленген;

Осылайша, Қазақстан Республикасында 2020 жылға қарай инклюзивті білім жүйесі енгізеледі; инклюзивті білім үшін жағдай жасайтын мектептердің үлесі мектептердің жалпы санынан 70 % - ға ұлғаяды; мүгедек балалар үшін «кедергісіз қол жеткізуді» жасайтын мектептердің үлесі мектептердің жалпы санынан – 20 %; инклюзивті біліммен қамтылған балалардың үлесі даму мүмкіндігі шектеулі балалардың жалпы санынан 50 % құрайтын болады

Дәріс 2-3 Инклюзивті білім беру мәселелері

Жоспар.

1. Инклюзивті білім беру мәсілелері.

Қазіргі уақытта ортамызда болып жатқан әлеуметтік жанұя мәселелері, экологиялық-эканомикалық дағдарыстар жүйке жүйелері бұзылған, психикалық аурулары бар, кемтар болып туылатын нәрестелердің саны жыл сайын өсіп отыр. Жалпы білім беретін мектептерде ондай балалар аз емес. Мектепте және үйде де ондай балалар жеке ықпал жасауды қажет етеді. Ол үшін баланың психологиялық қажеттіліктерін, оқу үлгерімін зерттеп, психологиялық түзеу жұмыстарын ұйымдастыру керек. Баланың психикалық дамуының тежелуінің негізгі себептері түрлі болуы мүмкін. Олар басынан өткен аурулар, негізгі әлеуметтік жағдайы, нашар көруі, құлақ ауруы тағы да басқа себептерден болуы мүмкін. Психикалық дамуының тежелуінің негізгі бұзылыстары интелектуалды деңгейі көбіне таным процестері: зейіні, логикалық есте сақтауы, ойлауы, кеңістікті бағдарлауы төмен болып келеді.
Дамуында артта қалудың екі негізгі түрін ажыратады: жүйке жүйесінің органикалық бұзылыстарымен байланысты және арнайы клиникалық-психологиялық немесе медициналық көмек пен зейінді талап ететін артта қалушылық, және психикалық дамуында уақытша артта қалушылық, дені сау балалардың дамуының жағымсыз сыртқы және ішкі жағдайларымен байланысты қалыптан тыс тәртібі.

Психикалық дамуы тежелген балалардың зейін ерекшеліктері тұрақсыздығымен, шашыраңқылығымен, шоғырлануының төмендігімен, ауысуының қиындылығымен сипатталады. Зейінді ұйымдастырудың жетіспеушілігі балалардың интелектуалдық белсенділігінің әлсіз дамуымен, өзін бақылау дағдысының жетілмеуімен, оқуға деген жауапкершілік сезімінің, қызығушылықтың төмен болуымен түсіндіріледі. Зейіннің төмендеуі қабылдау жылдамдығын тежейді. Табысты түрде білім мен дағдыларды меңгеру тек жоғарғы зейіннің дамуы кезінде ғана жүзеге асырылады. Осы кезде обьектісі санасы қалыптасады. Психикалық дамуы тежелген балалардың ынтасы тұрақсыздық алаңдаушылық сезімінің жоғарлауы арқылы сипатталады.

ПДТ балаларда зейін тұрақтылығының даму баяулығы мен бірқалыпсыздығы байқалады, сонымен қатар бұл қасиеттің жекедаралық пен жас ерекшелік айырмашылығының едәуір екені байқалады. Тапсырманы орындау барысында материалды қабылдау жылдамдығы жоғарылаған жағдайда, ұқсас тітіркендіргештері дифференциялдау қиындаған кезде талдау процесінің жетілмеуі анық көрінеді. Психикалық дауы тежелген балаларда зейінді бөлу деңгейі 3-ші сыныпта бірден жоғарылай түседі, ал ақыл-ойы кем балаларда келесі сыныпқа өткен сайын біртіндеп жоғарылайды. Көптеген зерттеушілер ырықты зейіннің жетіспеушілігін психикалық дамудың тежелуі кезіндегі таным іс-әрекетінің сипаты ретінде анықтайды /4/

Мектеп жасына дейінгілердің зейіні кейбір мақсаттың әсерінен туындауы мүмкін. Олар күрделі емес болып табылады. Күрделі зейінді дамыту белсенді тілді меңгеру мен қабылдауды ретке келтіру қабілетін жетілдіріп танымдық қызмет белсенділігінде міндетті түрде:

1. ойлау, қабылдау, еске сақтау, танымдық қабілеттерін түгелдей дерлік дамыту;

2. санасын ретке келтіру қабілетіне жаттықтыру (бір заттан екінші затқа көшуге машықтандыру).

Зейіннің тұрақсыздығы мен жұмыс қабілетінің төмендеуі жеке даралық
формаларға ие: кейбір балаларда тапсырманы орындаудың басында зейін мен жұмыс қабілеті жоғарғы деңгейде болады да, соңына қарай төмендейді; басқаларында зейін біраз уақыттан кейін шоғырланады, яғни ол балаларға іс-әрекетке ену үшін қосымша уақыт қажет; үшіншілерінде бүкіл тапсырманы орындау барысында зейіннің құбылуы мен жұмыс қабілетінің бірқалыпсыздығы байқалады. Зейін тұрақсыздығы әр балада түрлі көрініс табады. Осылайша кейбіреулерінде аса жоғары зейін қою және неғұрлым жоғары жұмыс қабілеті тапсырманы бастағанда байқалады да, оны орындау барысында төмендей береді; енді бірінде – зейіннің артуы жұмыстың біраз уақыты өткен соң басталады (яғни, оларға жұмысқа ену кезеңі қажет); ал тағы басқаларында зейін қоюы және жұмыс қабілеті біркелкі болмай, мезгіл-мезгіл толқып тұрады. ПДТ балалар зейінінің ерекшеліктері оның тұрақсыздығынан, бір обьектіге тұрақты көңіл бөле алмайтындығынан көрінеді [5].

Дәріс 4-5 Инклюзивті білім берудегі интерактивті технологиялары .

Жоспар.

1. Инклюзивті білім берудегі интерактивті технологиялары туралы.

2. Инклюзивті білім беру жүйесінде табысты ынтымақтастықтың ережесі

Инклюзивті білім беру негізіне баланы кез-келген дискриминациядан құтқаратын, барлық адамға бірдей қарым-қатынасты қамтамасыз ететін, бірақ ерекше білімділік қажеттілікті талап ететін балаларға арнайы жағдай жасайтын идеология салынған. Кез-келген қатыгез білімділік жүйеден балалардың белгілі бөлігінің шығып қалатынын тәжірибе көрсетіп отыр. Өйткені, жүйе бұндай балалардың жеке қажеттіліктерін қанағаттандыруға дайын емес.Бұл салыстыру мектептегі барлық балалар санының 15 % құрайды, шығып қалған балалар оқшауланып қалады. Инклюзивті тәсілдер бұндай балаларды оқыту мен жетістікке жеткізуде қолдау танытады, жақсы өмір сүру мүмкіндігін береді. Принциптері: 1.Адамның құндылығы оның қабілеті мен жетістігіне байланысты емес. 2.Әрбір адам сезінуге және ойлауға қабілетті. 3. Әрбір адам қатысымға құқылы. 4. Адамдар бір-біріне қажет. 5. Білім тек қана шынайы өзара қарым-қатынаста жүзеге асады. 6.Барлық адамдар бір-бірінің қолдауына және достастығына мұқтаж. 7. Әртүрлілік адам өмірінің барлық қырларын күшейтеді. Инклюзивті білім берудің артықшылығы: бұл білім кімге пайдалы? Артықшылықтың сипаттамалары. Әлемдік тәжірибеге шолу: АҚШ, Швеция,Франция, Италия елдеріндегі дамуында ауытқулары бар балаларды оқыту тәжірибесі. Ресейдегі инклюзивті білім берудің жәйі. Қазақстандағы инклюзивті білім беру жөнінде. Елімізде инклюзивті білім беруді дамыту қажеттілігін негіздеу.

Негізгі бағыттары. Инклюзивті білім берудің технологиясы Педагогтер мен мамандарға арналған ұсынымдар: даму мүмкіндігі шектеулі балалар бір-біріне ұқсамайды; диагноз -оқытудың дәлме-дәл рецептісіне немесе бала дамуының дәлме-дәл жорамалына негіз бола алмайды;ауытқудың себептерін анықтау - оқытудың дәлме-дәл әдісін таңдауға негіз бола алмайды. Естуінде, көруінде ауытқуы бар, дене кемістігі бар, оқу материалын меңгерумен байланысты ерекше қажеттілігі бар баламен, ерекше коммуникативті қажеттілігі бар баламен, психикалық дамуында кемістігі бар баламен жұмыс кезіндегі нақты стратегиялар. Түрлі бағыттағы мамандардың (психолог, логопед, дефектолог, әлеуметтік педагог, дәрігердің) ынтымақтастығы. Өзара кеңестер. Табысты ынтымақтастықтың ережесі. Сыныптағы табысты жұмыстың ортасын ұйымдастыру. 1.Әр баланы бірінші күннен бастап құшақ жайып қарсы ал. Оны сол қалпында қабылда. 2.Сыныптағы ортаны бейімде. 3.Әр баланың сыныптағы қоғамның мүшесі болуына қол жеткіз. Сынып бөлмесінің (тобының ) жиһазы: негізгі жиһаз және құрал-жабдықтар. Оқыту үдерісіне бейімделу: уақыт, комфорт, алаңдатушы факторлар, шу, жарық, материалдарды іріктеу. Дене кеңістігі және материалдар. Әдістемелік ұсынымдар: 1.Егер қажет болса, балаға ойыншықпен және материалдармен ойнауға көмектес. 2.Ойыншықты баланың қызығушылығы мен қалауы бойынша таңда. 3.Баланың жұмысбастылығын, ойынмен әуестенуін, танымдық белсенділігін қамтамасыз ететін ойыншықтар мен материалдарды таңдаңыз. 4.Ойыншықтар мен материалдарды зейінін, ойынмен әуестігін, жұмысбастылығын дамытатындай мақсатта бейімдеуге ұмтылыңыз. Балалардың жәйіне баға: байқау, тестілеу, топтастыру, диагностика, даму мониторингі.

Дәріс 6 Инклюзивті білім беру ерекшеліктері.

Жоспар.

1.Инклюзивті білім беру ерекшеліктері туралы қарастыру.

2.Дамудың негізгі шарттары

Бала тұлғасының психикалық дамуы мен қалыптасуы тек үлкендермен қарым–қатынасқа түскенде ғана мүмкін және ең алдымен, аталмыш іс-әрекетте, ол онтогенездің аталмыш кезеңінде жетекші болып саналатында жүзеге асады (мектепке дейінгі балалық шақта–ойын, бастауыш мектеп балалық шағында – оқу іс-әрекеті).

Дамудың негізгі шарттары болып келесілер табылады:

1. мүмкіндіктері шектеулі балалардың даму ерекшеліктерін ескере отырып, әр жас кезеңінің сензитивтігіне, жақын арадағы даму аймағына және т.б. сүйене отырып, педагог ұжымының оқушылармен жұмыс жасауда әр жастағы мүмкіндіктерін максималды жүзеге асыруы.

2. әр жас кезеңінің ішінде оқушылардың жеке ерекшеліктерін оқу-тәрбиелік үдерісінде дамыту – қызығушылық-тарын, өзіндік сана сезімін (өзін-өзі бағалау, жыныстық өзіндік санасы және т.б.), бағыттылығын, құндылық бағдарын, өмірлік жоспарларын және т.б.

3. арнайы білім беру мекемесінде мүмкіндіктері шектеулі балалардың дамуына жағымды психологиялық жағдайды туғызу, ол, ең алдымен, өнімді қарым-қатынаспен, бала мен мұғалім, бала мен құрдастарының өзара әрекеттесуімен белгіленеді.

Жағымды қатынас, мұғалімге сенімділік білдіру балада оқу іс-әрекетіне деген құштарлықты туғызады, оқудың танымдық ынтасының қалыптасуын қамтиды.

Ал, бастауыш сынып оқушыларын алсақ, олардың мұғалімге деген теріс қарым-қатынасы сирек кездеседі, ал белгісізі жиі кездеседі. Бұндай қатынаста мүмкіндіктері шектеулі балалардың танымдық мотивациясының қалыптасуы тежеледі, өйткені оларда мұғаліммен сенімдік қатынасқа түсу қажеттілігімен бірге оған деген сенімсіздік ұштасады, сондықтанда оның іс-әрекетіне де сенімсіздікпен қарайды, жеке жағдайларда – одан қорқады. Бұндай балалар тұйық, әсерленгіш немесе мұғалімнің нұсқауларына мән бермейтін, өз бетімен отыратын, қатыспайтын балалар. Мұғаліммен қатынасқа түскенде еріксізден бағынышты, бейімделуге ұмтылуды білдіретін балалар. Кейде балалар өздерінің уайымдарының, күйелектілігінің, ашуланғандығының себептерін саналы түсінбейді, кейде оны үлкендер де саналы түсінбейді. Бастауыш сынып оқушылары өмірлік тәжірибесінің жеткіліксіздігінен өздеріне елестеткен мұғалім қаталдығын көбейтіп жоқ нәрсені терең уайымдайды. Оқудың бастапқы кезеңінде аталмыш құбылыс мұғалімдермен ескерілмейді. Бірақ бұл маңызды:келесі сыныптарда теріс эмоциялар бекітіліп оқу іс-әрекетіне, мұғаліммен және құрдастарымен өзара әрекетесуіне ауыуы мүмкін. Нәтижесінде мүмкіндігі шектеулі оқушылардың психикалық және тұлғалық дамуында күрделі ауытқулар пайда болуы мүмкін.

Қорыта айтқанда, қазіргі таңда Қазақстан Республикасында мүмкіндігі шектеулі балаларды оқытудың келесі формалары белгілі: арнайы мектептер мен интернаттар, орта мектептердегі коррекциялық (түзету) сыныптар, үйде оқыту және қашықтықтан оқыту. Соңғы уақытта елімізде атқарылып жатқан келесі істер инклюзивті білім беру жүйесінің қалануына негіз болары анық. Жас нәрестенің дені сау болса, отбасына зор қуаныш пен бақыт әкеледі. Елімізде өркениетті қоғам құру үшін, тәрбиелі, дені сау азаматтар мен азаматшалар тәрбиелеу керек.

Дәріс 7-8 Қазақстан Республикасында арнайы педагогтарды дайындау.

Жоспар.

1. Қазақстан Республикасында арнайы педагогтарды дайындау.

1. Курстарды өткізудің басты мақсаты

 Қазақстандағы әлеуметтік-экономикалық жалпы өзгерістер, соның ішінде инклюзивті білім беру институтының пайда болуы және дамуы, педагогикалық жүйенің өзгеруіне әкеп, жалпы білім беру ортада мүмкіндігі шектеулі (МШ) балаларды сүйемелдеу мен оларға қолдау көрсету қажеттілігін туындатуда. Жалпы білім беру жүйесі МШ балаларға білім беруде жалпы білім беретін мектептерде қолайлы орта мен арнайы оқу құралдарының жоқтығы және басшылар мен ұстаздардың мұндай балалармен жұмыс жүргізуге дайын еместігі кедергі болып отыр.

Алайда мүгедек, мүмкіндігі шектеулі баланы түрғылықты жері бойынша жалпы білім беретін мектеп кеңістігіне кіріктіруге байланысты бірнеше мәселелер кездеседі:

- мүмкіндігі шектеулі балалармен жұмыс істеуге дайын жаңа тұрпатты педагогтар мен басшылар санының аздығы;

- мектептік ортада мүгедектікке деген көзқарастың теріс пікірінің дұрыс емес пікірдің болуы;

- педагогтардың, оқушылардың, ата-аналардың мүгедектік туралы және мүмкіндігі шектеулі құрдастарының мүмкіндіктері туралы ақпараттың жетіспеушілігі;

- тұрғылықты жері бойынша жалпы білім беретін мектеп жағдайында мүмкіндігі шектеулі баламен жұмыс жасау үшін материалдық-техникалық дайындық пен әдістемелерге сәйкес білімнің аздығы;

- түрлі бұзылыстары бар балалардың қалыпты дамыған қатарластарының ортасында білім алу құқығын дұрыс түсініп қабылдауда қоғам өкілдерінің дайын еместігі.

Сондықтан «Өрлеу» ҰБАО АҚ инклюзивті білім беруге байланысты мәселелер кешенінде бекіткен қажетті нормативтік – құқықтық базасы іріктелген және жүйеленген; инклюзивті білім беру шеңберінде мектепалды тәрбие, бастауыш мектеп және жалпы білім берудің өзара іс-қимыл тетігі әзірленген; мүмкіндігі шектеулі балаларды инклюзивті оқытудың модульдік бағдарламалары әзірленген.

Осы курстарды өткізудің басты мақсаты:

- ҚР білім беруді дамытудың 2011-2020 жылдарға арналған мемлекеттік бағдарламасын жүзеге асырудағы инклюзивті білім беру бағыттарымен таныстыру.

- Инклюзивті білім беру ұйымдарының инклюзивті іс-әрекетінің әдіс-тәсілдерімен таныстыру;

- Дамуында ауытқуы бар балаларды әлеуметтік-педагогикалық сүйемелдеудегі теориялық тұжырымдамасымен және міндеттерімен таныстыру;

- Құрылымында әртүрлі ауытқуы бар балалар мен жасөспірімдермен жұмыстағы заманауи әлеуметтік-педагогикалық технологиялармен және негізгі бағыттарымен таныстыру;

- Ата-аналардың, отбасының, мемлекеттік және қоғамдық ұйымдарының мүмкіндіктерін балалардың мүддесіне және әлеуметтік қорғауына пайдалана алу ұғымдарын кеңейту;

- МШ балалардың диагностикалау дағдыларын және оның әлеуметтік қарым-қатынасын қалыптастыруға көмек көрсету және тағы басқа да көкейтесті мәселелер.

Барлық курстарда оқыту әдістері және оқытудың әртүрлі формасын қолдану қарастырылған: проблемалық дәрістер, тренингтер, модульдердің тұсаукесерлері, конференциялар, жобалар, пікірталастар, дөңгелек үстелдер, іскерлік ойындар, топтық жүмыстар, жеке жұмыстар, психологиялық тренингтер және т.б.

2015 жылға қарай аталған міндетті шешу үшін:
      мүмкіндіктері шектеулі балаларды біріктіріп оқытудың модульдік бағдарламалары;
      мүмкіндіктері шектеулі балаларды жалпы білім беретін ортада біріктіріп оқыту ережесі әзірленеді, түрлі кемістігі бар балалар үшін бірігу нысандары анықталады;
      мүгедек балаларға қашықтықтан білім беруді ұйымдастыру қағидалары әзірленеді.
      2020 жылға қарай мектептерде мүгедек балалар үшін көтергіш жабдықтар, пандустар, санитарлық бөлмелерде арнайы құралдар орнату, тұтқалармен, арнайы парталармен, үстелдермен және басқа да арнайы компенсаторлық құралдармен жарақтандыру арқылы «кедергісіз аймақтар» құрылады.
      3030 мектепте мүмкіндіктері шектеулі балаларды оқытуға және тәрбиелеуге тең қол жеткізу үшін жағдайлар жасалады (мектептерде педагог-дефектологтардың, балаларды психологиялық-педагогикалық сүйемелдеудің, арнайы жеке техникалық және компенсаторлық құралдардың болуы).
      Үйде білім алатын мүгедек балалар жеке мүмкіндіктері мен қажеттіліктері ескеріле отырып, компьютерлік техникамен және компьютерлік қамтамасыз ету жинақтарымен қамтамасыз етіледі.
      Жоғарыда айтылған міндеттерден басқа өзге де бірқатар мәселелерді шешу қажет.

Қосымша білім беру мазмұны жетілдірілетін болады.
      Тұлғаның шығармашылық құзыретіндегі, үздіксіз білім беру мен тәрбиелеудегі, кәсіби өзін-өзі анықтаудағы бәсекелі артықшылықтарын қалыптастыру мақсатында негізгі бағыттар: шығармашылық-эстетикалық; ғылыми-техникалық; экологиялық-биологиялық; туристік-өлкетанушылық; әскери-патриоттық; әлеуметтік-педагогикалық; білім беру-сауықтыру және т.б. бойынша балаларға қосымша білім беру мазмұны жаңартылады.
      Қосымша білім беретін педагогтерді және аралас мамандықтардың педагог ұйымдастырушыларын даярлау бағдарламасы жетілдіріледі.
      2015 жылға қарай қосымша білім беру ұйымдарының желісі ұлғайып, 625-ке жетеді.
      Бұл балаларды қосымша біліммен қамтуды 23 %-ға дейін көбейтуге мүмкіндік береді.
      Мектептерде спорт секцияларын құру арқылы дене шынықтыруды ұйымдастырудың мектептен тыс нысандары жетілдірілетін болады.
      Құқық бұзушылықтар мен басқа да бейәлеуметтік құбылыстардың алдын алу бойынша әрбір білім алушыны жекелей психологиялық-педагогикалық сүйемелдеуді қамтамасыз ету жолымен қосымша білім беру конкурстары мен олимпиадаларының жүйесі арқылы оқушылардың қоғамдық және әлеуметтік белсенділігін қалыптастыратын балалар қоғамдық бірлестіктері дамиды.


 Модуль 2. Инклюзивті білім берудегі қашықтан оқыту технологиялары

Дәріс 9-10 Қашықтан оқыту технологиясы түсінігі

Жоспар

1. Қашықтан оқыту технологиясы түсінігі.

2. Қашықтан оқытудың мақсаты мен мазмұны

Адамзат баласы XXI ғасырға аяқ басқаннан ақпараттық технология мен телекоммуникация құралдарының жедел түрде дамып, әлемде ақпараттың жыл сайын еселеніп өсуі салдарынан білім және технологияның жаңа салалары қарқынды дами бастады. Жаңа ғасыр адамзаттан оның кәсіби қызметіндегі барлық өзгерістерді біліп, үнемі білім деңгейін жетілдіріп отыруды, қажет болса өз қызметіне жақын, тіпті жаңа мамандықты игеріп отыруды талап етеді. Осылайша кез келген саладағы мамандарға қойылатын талаптар да өзгереді.

Орта мектепте оқушылар білімдерінің негізі қаланатын болғандықтан, олар жан-жақты білімді болуы, әлемде болып жатқан өзгерістерден сырт қалмауы үшін, ауқымды желіге қосылу, қажетті ақпараттарды іздеп табуға дағдылануы, ақпараттарды қажеттілігіне қарай қолдана алуды үйренуі тиіс.

Бүгінгі күнде әлемнің қай түкпірінде болса да, ауқымды желі болған жағдайда өз бетінше білім алуға мүмкіндік беретін, ізденуіді қажет ететін ерекше жүйе «Қашықтан білім алу жүйесі», мүмкін болып отыр. «Қашықтан білім алу» әр адамның өзіндік қажеттілігін ұғынуына, өзіне қажетті білімді іздене отырып үйренуіне мүмкіндік береді. Оның тағы бір ерекшелігі жас ерекшелігіне қарамастан жұмыстан немесе оқудан қол үзбей білімді жетілдіру мүмкіндігін береді.

XXI ғасырдағы білім беру нарығының негізгі талабы – ол үздіксіз жаңа біліммен және икемділікпен қаруландыру болып табылады. Бұл жағдайда қашықтан оқыту мамандардың білімін өте қысқа мерзімде өздерінің таңдауы бойынша күндіз немесе сырттай көтеруіне мүмкіндік береді. Мұнда жеделдетіп оқыту процесі де жүзеге асырылады. Осы аталған процестер оқытудың “жеке траекториясы” жобасын жасақтауға келтіріп отыр.

Негізгі ұғымдар:

Қашықтан оқыту (қашықтан білім беру) - оқыту формаларының бірі ретінде электрондық және телекоммуникациялық құрылғыларды пайдалану арқылы оқу танымдық қызметтері әдістемелік тұрғыдан жан-жақты және жеке тұлғаны дамыту барысында алыстағы білім беру мекемелеріндегі ұйымдастырылған оқыту процесі. Бұндай оқыту оқу процесіндегі құралдар, әдістер мен формалар арқылы педагогикалық қарым-қатынас мұғалім мен үйренуші арасында жүргізілетінімен ерекшеленіледі.

Қашықтан оқытудың дидактикалық құралдары - оқу материалдары (электрондық және мультимедиа оқулықтар мен оқу құралдары,теле,видео-аудио дәрістер және т.б.), оқулықтың әдістері мен тәсілдері, оқу-танымдық қызметті ұйымдастырудың формалары.

Қашықтан оқытудың ақпараттық технологиялары - оқу материалдарын жасақтау, құру, беру және оларды сақтау, қашықтан оқу процесін ұйымдастыру мен оны жүргізу.

Қашықтан оқытудың педагогикалық технологиялары – дидактикалық құралдарды пайдаланудың тікелей және жанама қарым-қатынастарының педагогикалық технологиясы және қашықтан оқытудың ақпараттық технологиялары.

Қашықтан оқытудың оқытушысы - қашықтан оқытудың педагогикалық технологияларын білетін, белгілі бір пән бойынша білімді қадағалайтын, оқу процесін басқаратын және қашықтан оқытуды жүргізетін педагогикалық қызметкер.

Консультант-оқытушы - қашықтан оқытудың оқытушысының тапсырмасы мен жеке тапсырмалар беруді ұйымдастыратын, тапсырмалардың орындалуын және оқу материалдарын меңгерілу барысын қадағалайтын педагогикалық қызметкер.

Ақпараттық ресурстар - ақпарат тасымалдаушылар, ақпараттық жабдықтар түріндегі қашықтан оқытудың ғылыми білім беруді ұйымдастыру процесінің ақпараттық және телекомуникациялық жиынтығы[2].

Қашықтықтан оқыту жүйесін құрудың мақсаты ақпараттық компьютерлік
технологияларды қолдана отырып ҚР ғылымды және білім беру жүйесінің жұмыс істеу тиімділігін көтеру мақсатында географиялық, физикалық орыннан тәуелсіз халықты қашықтықтан оқытумен қамтамасыз ету.

Қашықтықтан оқыту жүйесін құру оқу үрдісінің белсенділігін қамтамасыз ететін қашықтықтан оқыту мәселелерін, мақсаттарын іске асырады, бұл білім алушының өз бетімен жұмыс істеу уақытының көлемі артуына және оқытушының үнемі оқу үрдісін қолдауына мүмкіндік береді. Салдар ретінде оқытушының кәсіпқорлығының сапасына жоғары талап қойылып, оның жұмысы кеңейеді, қиындайды, сабақ өту әдістемесі ақпараттық-байланыс технологияларын қолдану арқылы жетіледі. Қашықтықтан оқытуда негізгі ақпаратты тасушы оқытушы ғана емес, сонымен қатар оқу-әдістемелік құралдарының мазмұны маңызды роль атқарады. Білім алушылардың оқылатын пәнге деген қызығушылығы артып, ғылыми зерттеулерге бағыт алып, оқытушымен өзара белсенді әрекетте болуы керек.

Қашықтан оқыту мақсаттары.

Ғылыми жұмыс авторлары қашықтан оқытудың мынандай мақсаттарын бөліп көрсетеді:

1.Кадрларды кәсіби дайындау және қайта даярлау;

2. Белгілі мамандық бойынша педагогикалық кадрлардың квалификациясын көтеру;

3. Кейбір жеке оқу пәндерінен оқушыларды экстерн-емтихан тапсыруға дайындау;

4. Белгілі профил бойынша оқушыны жоғары оқуға түсуге дайындау;

5. Мектеп немесе мектептен тыс курс бағдарламысының бөлімін, кейбір жеке пәндер мен тақырыптарды тереңдете оқыту;

6. Мектепте кейбір жеке пәндер бойынша оқушы біліміндегі, білігіндегі, дағдысындағы жетіспеушіліктерді жою;

7.Түрлі себептермен мектепке мүлдем немесе белгілі бір уақыт аралығында келе алмайтын оқушыға мектептің базалық курсты оқыту;

8. Қызығушылығы бойынша қосымша білім алу.

Қашықтан оқытудың маңызы

Қазіргі уақытта Қазақстанда тек экономикалық және саяси процесте ғана емес, білім жүйесінде де жаңа ақпараттық технологиялар кеңінен қолданыла бастады. Ақпараттық технологияларды және компьютерлік желі арқылы жаңа білім әдістерін пайдалану кеңейтіліп келеді. Жаңа ақпараттық технологияларды білім жүйесінде қолданудың ең негізгі факторы негізгі қозғаушы күші - адам, сол себепті білімнің негізгі принциптері іске асырылуы тиіс. Осыған байланысты адамның шығармашылық потенциялын дамыту үшін қажетті жағдай жасалуы тиіс. “Білім саласындағы жаңа коммуникациялық технологиялар” түсінігі компьютерлік техника және электрондық анықтамалық жүйелері мен адамның әрдайым жаңа оқыту әдістерін ізденуінен пайда болады. Оны оқыту әдіс-тәсілі уақыт талабына сай өзгеруде. Қазіргі уақытта дидактикада инновациялық оқыту кеңінен қолданылуда.

Инновация – бұл жаңалықтардың таралуы және құрылуы. Қазіргі педгогиканың негізгі тенденцисы оқытуды өнеркәсіптік-технологиялық процеске айналдыру үшін дидактикалық жолын және құралын табу болды. Бұл ізденіс “педагогикалық технология” деген ұғымға әкелді. ХХІ ғасырда ақпарат жүйелерінің өркендеп, ғарыштап дамып келе жатқанын білеміз, өнеркәсіппен ортаның дамуының негізгі құралы болып ақпараттық ресурстар болып табылады. Сауатты өмір – дамудың жаңа фазасына енеді, бұл жаңа сауатты оқыту технологиясын құруға біртіндеп көшуді талап етеді. Оқытудың жаңа технологиясына көшу ұзақ уақыт алады. Компьютерлік технология білім ортасына ене отырып, оқыту процесін жақсарту үшін құралдар мен әдістерді қолдануға әкеліп соқтырады. Негізгі базалық білім беру аймағында қызмет көрсету жағынан да қашықтан оқыту мүмкіндіктері өкімет тарапынан қолдау тауып жатыр. Осы технологияны пайдалану ауылдық жерлерді де жылдам ақпараттандыруға көмектесуде. Оқыту процесінде қолданылатын жаңа әдістердің бірі қашықтан оқыту әдісі болып табылады [4].

Дәріс 11-12 Инклюзивті білім берудегі қашықтан оқыту технологиялары

Жоспар.

1. Инклюзивті білім берудегі қашықтан оқыту технологиялары

1. Қашықтан білім беру технологиялары бойынша оқу процесін ұйымдастырудың ережесі

Соңғы он-он бес жылдан астам уақыт ішінде Қазақстандағы білім беру жүйелерінің кұрылымдарында елеулі өзгерістер болып жатыр. Оқу мен білім технологиясы қаржы қорының байыбына жетіп түсінудің, нарықты өркендету жолында күресудің тиімді құралына айналып отыр. Осы ретте қазіргі замандағы технологиялық жетістіктерге негізделген қашықтықтан білім беру жетекші рөл атқарады. Дүние жүзі бойынша қашықтан білім беру жүйесін өркендетудің басты мақсаттарынын бірі — оқушылардың кез келген мектептердегі  оқу бағдарламалары бойынша оқып, білім алуларына жағдай туғызу болмақ. Қазақстан Республикасының кәсіптік жоғары, қосымша кәсіптік білім беретін білім беру ұйымдарында қашықтықтық нысаны бойынша оқытуды ұйымдастыру ережесі Қазақстан Республикасы Президентінің  2004 жылғы 11 қазандағы № 1459 Жарлығымен бекітілген. Қазақстан Республикасында білім беруді дамытудың  2005-2010 жылдарға мемлекеттік бағдарламасын іске асыру мақсатында «Білім туралы» Қазақстан Республикасының  Заңына сәйкес әзірленген.

Қашықтықтықтан оқыту (ҚО) — білім, білік дағдыларды алу үрдісі, бұл кезде оқыту процедураларының тұтас немесе белгілі бір бөлігі оқытушы мен оқушының  территориялық алшақтығына қарамастан жаңа ақпараттық және телекоммуникациялық технологиялардың көмегімен жүзеге асырылады.

  Бұл жүйені 2005 жылы «ФИЗИКОН» компаниясы ұсынды. 2006 жылдан бастап  ЮНЕСКО жобасының аясында жүзеге асырылуда.

 Оқу жүйесінің артықшылықтары:

1.  Программалық жабдық орталық серверге орнатылады. Оған мектептердегі сервер арқылы да, оқушылардың үйіндегі компьютерден де қатынасуға болады. Ата-аналардың  баланың сабақ үлгерімін  бақылауына мүмкіндігі  бар.

      2. Біріктірілген курстар жабық модульдер түрінде емес, әр түрлі форматтағы материалдардың жиынтығы түрінде беріледі: текст, иллюстрация, интерактивті модельдер, бейне роликтер. Оларды курсқа тәуелсіз пайдалануға да болады.

        3. Оқу процесін жоспарлау және бақылау құралдары, көрсеткіштерді талдау құралдары бір мектепте ғана емес, ауданда, қалада   оқу процестерін ұйымдастыруға мүмкіндік береді. Қашықтықтықтық олимпиада,  ҰБТ жұмыстары мен олардың мониторын дайындауға болады.

      4. Мұғалім оқу процесін сабақ кезінде, сонымен бірге сабақтан соң жүйе арқылы бақылай алады.

5. Мұғалімдер өз оқу материалдары арқылы жүйені толықтыра алады

Қашықтықтықтан оқыту технологиясының кейс және желілік технология деген түрлерін ерекшелеп көрсетуге болады.

Қашықтықтан оқыту технологиясынын дамуына Интернеттің әсерін бағалау қиын. Ол ара қашықтықтықты қысқартумен қатар, мұғалім мен оқушыға анағұрлым көп еркіндік береді. Енді мұғалім немесе оқушы тапсырмалар және тестпен өзіне ыңғайлы уақытта айналыса алады. Оқытушы материал мазмұньн жедел түрде өзгерте алады. Қашықтықтан оқыту технологиясының дамуы — біздің білім беру жүйесінің болашағы болып табылады.

Қашықтықтықтан оқытуды ұйымдастырудағы маңызды кезең виртуальдық (синхрондық немесе асинхрондық) өзара іс-қимыл. Синхрондық өзара іс-қимыл мұғалім мен оқушының  нақты уақыт режиміндегі қатынасты қарастырады. Бұл үшін  қашықтықтықтан оқыту жүйесінің чаттары немесе  бейне конференциялар қолданылуы мүмкін. Асинхрондық өзара іс-қимыл  мұғалім мен оқушы нақты уақытта қарым-қатынаста болмаған жағдайда жүзеге асырылады, бұл жағдайда қашықтықтықтан оқытудағы байланыстар жіберу тізімдерінің немесе телеконференциялардың көмегімен электрондық пошта бойынша хат алмасу арқылы ұйымдастырылады.

Оқытушының кеңесі (синхрондық немесе асинхрондық) – қашықтықтан оқытуды орындаудың міндетті шарттары.

Бұдан бұрынырақ көркем етіп қолмен жаза білудің өзі қартайғанша қам жемей тыныш өмір сүруге кепілдік бере алатын еді. Соңғы онжылдықта әр түрлі қызмет салаларында технологиялар мен білім түрлерінің жаңаруының жылдам үрдіс ала бастағаны байқалды. Мектептен, тіпті жоғары оку орнынан алған білімнің өзі ұзақ уақыт өмірге тірек бола алмайды.Менделеев атап өткендей "орта білімнің негізгі мақсаты оқушыларды жеке жетілдіру, олардың қоршаған ортаға деген дұрыс көзқарасын қалыптастыру және жеке қасиеттерін (байқампаздық, ой таластыра білу, еңбек сүйгіштік, т.б.) дамыту".

Компьютер балалардың шығармашылық белсенділігін дамытуға көмектеседі, әсіресе егер оған үйренуді емес, оны құрал ретінде пайдалануды игерсе, яғни ИКТ-ның техникалық жағына ғана қарастырмай, оның танымдық жағына көңіл бөлу керек. Мұндайда оны дұрыс пайдаланса, компьютер білімді жетілдіру құралы рөлін жақсы атқара алады.

Интеллектуальды ұлттық қорларды дамытудың басыңқы бағыттарына бағытталған бағдарламалар мен білім технологияларын жетілдіру — саяси маңызды стратегия.

Мұндай процестің маңыздылығы Әкономикалық ынтымақтасу және жетілдіру ұйымына кіретін көптеген елдердің осындай жоспарларды тиянақты түрде құрастыруынан көрінеді. Мысал ретінде "Тһе National Сгіd fог Lеаrning" (Ұлыбритания) және "Schulen und Netz" (Германия) жоспарларын көрсетуге болады, осындай жоспарларды АҚШ, Қытай, Индия, Индонезия, Оңтүстік Корея, Тайлан мемлекеттері де жүзеге асыруда. 2000 ж. аяғында АҚШ Білім министрлігі жасап шыққан Білім технологияларының ұлттық приоритет ретінде кадрастырылуы тиіс. Олар білім беру процесінін шет жағында қалмай, оның негізгі ядросы болып саналады.

  Қашықтықтан оқытуда өз бетінше жүргізілетін жұмысты сөзжұмбақтар, шарада немесе тапсырмалар арқылы ұйымдастыру, жаңа тақырыптарды меңгеру үшін өте ыңғайлы. Қашықтықтан оқытудың жетістігі — оқытушының өзінің қатысуынсыз оқушылар назарын өзінен тыс қалдырмауға қабілеттілігіне байланысты болады. Жаңа тақырып бойынша берілетін материал баспаға шығарылған түрде қашықтықтан оқыту курсында электрондық түрде немесе электрондық оқулық түрінде беріледі. Жаңа тақырыпты бұлай баяндау кезінде сабақтың басты элементі форум немесе чат болып табылады. Мұндай баяндаулар алдын ала жоспарланып, алдын ала даярланған сценарий бойынша жүргізіледі. Оқу үрдісіне тьютор белсенді қатысады. Қашықтықтан оқытуда жаңа материалды баяндаудың тағы бір нұсқасы виртуалды шебер. Әдетте оқу материалын баяндау және талқылау бір мезгілде жургізіледі.

Қашықтан білім беру жүйесінің құрылымдық ерекшелігі

Қашықтан оқытудың негізгі моделдері

Қашықтан білім беру жүйесінің негізгі ұғымдары

Қашықтан оқыту жүйесін құру қағидалары:

1.Оқытудың адамгершілік қағидасы.
Оның ішкі мазмұны оқытуға үндейтін және әлеуметтік жинақталған тәжірибені оқып үйренушілердің меңгеруі үшін жоғары қолайлы шарттарды туғызып,  білім беру үрдісіндегі бүтіндей адамға бағытталады.

2. ҚО жүйесінде білім беру үрдісін жобалау кезінде педагогикалық көзқарастың  басымдылығының қағидасы.
Бұл аталған қағиданың мәнісі, ҚОЖ -ін жүзеге асыруға болатын көріністердің дидактикалық үлгілерін құрайтын теориялық тұжырымдамаларды талдаудан бастау қажет екендігінен тұрады.
3. Педагогикалық мақсатқа лайықты жаңа ақпараттық  технологияларды қолдану қағидалары.

Ол жобалаудың әрбір қадамының тиімділігіне және ҚОЖ жасауға педагогикалық баға беруді талап етеді. Сондықтан да, ең бірінші жоспарға техниканы енгізуді емес, білім беруге қызмет ететін және оқу курстарының сәйкес мазмұнды толықтыруларын қою қажет.

1. Білім беру мазмұнын таңдау қағидалары.

2. ҚО жүйесінің білім мазмұны ҚР –ның Мемлекеттік  білім беру стандартымен сәйкес келуі тиіс.
   5. ҚОЖ –де таралатын ақпараттардың қауіпсіздігін қамтамасыз ету қағидалары.
   Ұйымдастырушылық және техникалық тәсілдердің қажеттілігі жағдайында керекті мәліметтерді қауіпсіз және құпиялы сақтауды, қолдану мен беруді қарастыру, оның қауіпсіздігін сақтау, беру мен қолдану кезінде қамтамасыз ету қажет.
   6. Білім беру деңгейінің бастапқы қағидасы.
   ҚОЖ-де тиімді оқыту білім, білік, дағдыларының нақты жиынтығын талап етеді.

7. Оқыту технологиясының сәйкестендіру қағидалары.  
Оқыту технологиясы Қашықтан оқыту үлгілерімен сәйкес болуы қажет.  Сонымен, дәстүрлі пәндік үлгіде оқытуда ұйымдастыру түрін оқыту ретінде дәрістер,іскерлік ойындар, зертханалық сабақтар, өзіндік жұмыстар білімдерінің меңгерілуін бақылау қолданылады. ҚО жүйесі қалыптасу барысында, қажет жағдайда оған қосуға болатын жаңа үлгілері пайда болуы мүмкін. Оқытудың ұйымдастырушы түрі қатарындағы осы үлгілерінде компьютерлік конференциялар, телеконференциялар, ақпараттық сеанстар, телеконсультациялар, жобалау жұмыстары және т.б. қолданылатын болады.
8. Оқытудың ұтымды қағидалары.

Қашықтықтан білім беру технологиялары бойынша оқу процесін ұйымдстыру Қазақстан Республикасы Білім және ғылым министрінің 2007 жылғы «24» желтоқсанда № 590 бұйрығымен бекітілген Қазақстан Республикасының Әділет министрлігінен 2007 жылы 24 желтоқсанда № 5054 тіркеуден өткен Қашықтықтан білім беру технологиялары бойынша оқу процесін ұйымдастырудың ЕРЕЖЕСІ

Жалпы ережелер

1. Осы ереже «Білім туралы» Қазақстан Республикасы Заңы 5-бабының 25 тармақшасына сәйкес әзірленген және қашықтықтан білім беру технологиялары бойынша оқу процесін ұйымдастырудың тәртібін анықтайды және жүзеге асырады.

2. Қашықтықтан білім беру технологиялары - білім алушының және педагог қызметкердің жанама (қашықтықтан) немесе толық емес жанама өзара іс-қимылы кезінде ақпараттық және телекоммуникациялық құралдарды қолданумен жүзеге асырылатын оқыту.

3. Осы Ережеде мынадай негізгі түсініктер мен анықтаулар қолданылады:

1) тьютор (Tutor) – білім алушылардың өзіндік жұмыстарына басшылықты, сондай-ақ олардың жеке оқу жоспарын орындауға және оқу материалын игеруге бақылау жасауды жүзеге асыратын қашықтықтан білім беру технологияларының оқытушы-консультанты;

2) контент – ақпараттық толтыру – мәтіндер, графика, мультимедиа және өзге де ақпараттық маңызды толтыру;

3) тьюторлық сынып – тұлғаны идентификациялау және тьютор тарапынан бақылау мақсатында өзіндік жұмыстар мен тестілеуді өткізуге арналған орын;

4) телеконференциялар – on-lain режимінде қатысушылардың екі және одан да көп топтардың арасындағы қатынасты ұйымдастыру үшін байланыстардың телекоммуникациялық арналарын пайдалану процесі;

5) аудиоконференция – конференцияларға қатысушылардың дауыстық коммутацияладан өту кезіндегі телеконференциялардың әртүрлілігі;

6) қашықтықтан білім беру технологиялары жүйесінің әкімшісі – серверде сервердің дұрыс қызмет көрсетуіне және бағдарламалық қамтамасыз етуді орнатуға жауап беретін тұлға;

7) бейнеконференция – бұл коммуникациялар және компьютерлік технологиялардың жүйесін пайдалану арқылы түрлі географиялық нүктелердегі бірнеше тұлғалар арасындағы аудио-визуалды ақпаратпен алмасу туындау кезіндегі телеконференциялардың әртүрлілігі;

8) кейстік технология – қағаз, электрондық және басқа да тасымалдағыштарда және білім алушылардың өзіндік білім алуы үшін жіберілетін мультимедиялық оқу-әдістемелік материалдардың жинақтауларын (кейстерді) толымдауға негізделеген технология;

9) on-line режимі – нақты уақытта жүзеге асырылатын оқудағы өзара әрекет ету процесі;

10) желілік технология – оқу-әдістемелік материалдармен қамтамасыз ететін білім алушылардың оқытушымен және бір-бірімен интерактивтік өзара әрекеттесу нысанын, сондай-ақ Интернет желісін пайдалану негізінде оқу процесіне әкімшілік етуді қамтитын технология;

11) форум – бұл «жауап-сұрақ» режиміндегі Интернет желісі бойынша қолданушыға оқу процесінің қатысушыларымен қатынасқа мүмкіндік беретін қашықтық технологиясы жүйесінің бөлшегі;

12) ТВ-технологиялар – бұл білім алушыларға оқу-әдістемелік материалдарды жеткізу, білім алушылардың оқытушылармен және өзара іс-әрекетін және білім алушылардың ақпараттық білім беру ресурстарына қол жеткізуін қамтамасыз ету үшін теледидардың, ғаламдық, локальдық желілерді пайдалануға негізделген жүйе;

13) электрондық оқу-әдістемелік кешен (ЭОӘК) – оқытуда, оқу процесін ұйымдастыру және білім беру қызметін реттейтін құралдардың жиынтығы;

4. Білім беру ұйымдары қашықтықтан білім беру технологияларын дербес пайдалану арқылы білім берудің оқу бағдарламаларын іске асырады.

5. Қашықтықтан білім беру технологиясын: оқытудың ақпараттық-коммуникациялық және қашықтықтан білім беру технологияларын іске асыру үшін материалдық-техникалық жағдайлар; электрондық тасымалдағыштарда мамандықтар бойынша білім беретін оқу бағдарламаларының мазмұны (контенті); білім беру процесі субъектілерінің виртуалдық өзара іс-әрекетіне даярланған кадрлық құрам болғанда білім беру қызметін жүргізуге лицензиясы бар білім беру ұйымдары жүзеге асырады.

6. Қашықтықтан оқыту технологиясы бойынша білім беру қызметі Қазақстан Республикасының Білім және ғылым министрлігінің рұқсаты негізінде жүзеге асырылады. Жоғары оқу орны Қазақстан Республикасының Білім және ғылым министрлігіне қашықтықтан оқыту технологиясы бойынша білім беруді ұйымдастыру жөнінде рұқсат алу үшін өтініш білдіреді. Өтінішке жоғары оқу орнының бірінші басшысының қолымен қорытынды негіздеме, ақпараттық және материалдық-техникалық қамтамасыз ету туралы анықтама, профессор-оқытушылар құрамы жөнінде мәлімет, оқыту-көмекші персонал және инженерлік-техникалық курстан білім жетілдіргендер, оқыту бағдарламасы, оқу жоспары тіркеу қажет. Қазақстан Республикасының Білім және ғылым министрлігінің жоғары оқу және жоғары оқу орнынан кейінгі білім беру департаменті бір ай ішінде келіп түскен материалдарды қарап, тексерістен өткізу арқылы қашықтықтан оқыту білім беру технологиясы бойынша оқу процесін ұйымдастыруға рұқсат беріледі немесе қайтарылады. Қайтарудың негізі қашықтықтан білім беру технологиясы бойынша біліктілігін талаптардың жетіспеуі болып табылады.

7.Қашықтықтан білім беру технологиялары мынадай үш негізгі технологиялар бойынша жүзеге асырылуы мүмкін:

1) желілік технология (автономды желілік курстар немесе виртуалды кафедралар, Интернетті пайдаланатын университеттер);

2) кейс-технологиялар негізінде қашықтықтан оқыту;

3) ТВ-технологиялар негізінде қашықтықтан оқыту.

8. Қашықтықтан білім беру технологиясының субъектілері білім алушылар мен білім беру ұйымдарының қызметкерлері болып табылады.

9. Білім беру беру ұйымдары мемлекеттік жалпыға міндетті білім беру стандарттарының талаптарына сәйкес білімнің сапасын қамтамасыз ететін оқытудың қашықтықтан білім беру технологиясының кез келгенін пайдалануға құқы бар.

10. Қашықтықтан білім беру технологияларын пайдаланумен оқу процесін ұйымдастырудың басты міндеттері:

1) оқытуды даралау;

2) оқытудың тиімділігін (сапасын) арттыру;

3) дәстүрлі оқыту нысаны қол жетімсіз болып табылатын адамдарға білім беру қызметін ұсыну болып табылады.

11. Білім беру ұйымдарымен қашықтықтан білім беру технологиясының дұрыс қызмет етуі үшін білім беру ұйымдарында мынадай функцияларды орындау қажет:

• оқу курстарын қолдау;

• білім алушыларға оқу материалдарын жеткізу;

• кеңестер беру;

• білім алушылармен кері байланысты ұйымдастыру;

• білім алушылардың білімдерін бақылау.

12. Қашықтықтан білім беру технологиясы бойынша оқу процесін ұйымдастыруға қажетті жағдайлар:

• білім алушылар үшін оқу-әдістемелік және оқу-әкімшілік ақпараттарынан тұратын беттері бар білім беру Интернет-порталының;

• телекоммуникациялық желіге шығатын (Интернет, спутниктік теледидар) жабдықтардың;

• әртүрлі терминалдардың: мультимедиалық сыныптардың, электрондық оқу залдарының;

• CD, DVD дискілеріне арналған оқу контентінің (жекеменшік немесе сатып алынған);

• желілік оқу мультимедиа контентінің (жекеменшік және сатып алынған);

• тиісті дайындықтан өткен профессорлық-оқытушылық, оқу-көмекші және техникалық персоналдардың;

• жекеменшік контентін (локальдық және желілік) құру үшін мультимедиа зертханаларының;

• желілік тестілеу кешендерінің;

• оқытуды басқарудың желілік жүйелерінің (Learning Management Systems - LMS);

• оқыту контентін басқару жүйелерінің (Learning Content Management Systems- LCMS) бар болуы қашықтықтан білім беру технологиясы бойынша оқу процесін ұйымдастырудың қажетті шарттары болып табылады.

13. Қашықтықтан білім беру технологиялары бойынша оқытатын білім беру ұйымдарында қашықтықтан білім беру технологияларын басшы басқаратын арнайы құрылымдары құрылады және өзінің құрамында мынадай міндетті қызметтер бар:

1. оқу процесін ұйымдастыру және басқару;

2. қашықтықтан оқытудың дидактикалық құралдарын әзірлеу;

3. ақпараттық-техникалық қамтамасыз ету.

14. Оқу процесін ұйымдастыру және басқару қызметі қашықтықтан білім беру технологиялары бойынша оқу процесін жоспарлайды және ұйымдастырады, қашықтықтан білім беру технологиясымен байланысты құжаттамаларды жүргізеді, қашықтықтан білім беру технологиялары орталықтарының қызметін бақылайды, оқытушылар мен тьюторлардың біліктілігін арттыру мен сертификаттауды ұйымдастырады.

15. Қашықтықтан білім беру технологиясының дидактикалық құралдарын әзірлеу қызметі қашықтықтан білім беру технологиясының электрондық оқулықтарын, мультимедиалық курстарын, әдістемелік құралдар мен басқа да әдістемелік құралдарды әзірлеуді, сатып алуды және игеруді жүзеге асырады, тестілеу жүйелері мен білімді бақылаудың басқа да құралдарын, қашықтықтан білім беру технологиясына арналған ақпараттық ресурстарды қолданудың әдістерін әзірлейді.

16. Ақпараттық-техникалық қамтамасыз ету қызметі қашықтықтан оқытудың бағдарламалық, ақпараттық және техникалық құралдарын әзірлейді, игереді және оларды пайдалануды қолдайды.

17. Білім беру ұйымдары қашықтықтан оқыту кезінде әрбір білім алушыға білім берудің оқу бағдарламасын тиісті игеру үшін қажетті оқу жұмыс жоспарының сағат жоспары негізінде ұйымдастырылады. Оқу жұмыс жоспары мемлекеттік жалпыға міндетті білім беру стандарттарының талаптарына сәйкес үлгілік оқу жоспарларының негізінде жасалады. Білім беру ұйымдары білім беру процесінде таңдаған қашықтықтан білім беру технологияларына сәйкес келетін оқу сабақтарын өткізу түрлерін пайдаланады.

18. Қашықтықтан білім беру технологиясы бойынша оқу процесі білім беру саласындағы өкілетті орган анықтаған мамандықтарды қоспағанда, мемлекеттік жалпыға міндетті білім беру көлемінде қашықтықтан оқытудың құралдарына немесе оның бөлігіне қол жеткізу мүмкіндігін қамтамасыз етеді.

19. Оқу процесі білім беру ұйымдарының басшысы бекіткен қашықтықтан білім беру технологиясының оқу жұмыс стандарттарына сәйкес барлық мамандықтар бойынша жүзеге асырылуы мүмкін.

20. Жеделдетілген мерзімде білім берудің оқу бағдарламасын толық көлемде игеру қашықтықтан білім беру технологиялары жоғары оқу орындарының басшысы бекіткен оқу жұмыс жоспарына сәйкес жүргізіледі.

21. Білім алушылардың жеке оқу жоспары білім алушылармен жасалады, білім беру ұйымдарында белгіленген тәртіппен қашықтықтан білім беру технологиясының басшысымен келісіледі және бекітіледі.

22. Қашықтықтан білім беру технологиясы бойынша білім алушы тұлғалар үшін оқу сабақтары басталғанға дейін білім беру ұйымдары технологиялармен және қашықтықтан оқыту жүйесімен таныстыру бойынша оқытудың кіріспе курсын өткізеді.

23. Білім беру ұйымдарында оқу жылы Білім және ғылым министрлігі белгілеген мерзімдерге сәйкес басталады және саны мен ұзақтығын жоғары оқу орны өз бетінше белгілейтін академиялық кезеңдерден тұрады.

24. Қашықтықтан білім беру технологиясы бойынша білім алушылар кәсіптік оқу бағдарламаларының мазмұнын мемлекеттік жалпыға міндетті білім беру стандарттарына сәйкес толық меңгеруі тиіс.

25. Тьюторлық сыныптың компьютерлік оқу жұмыс орнына өткізу мүмкіндігі кем дегенде 512 Кбит/сек болатын Интернеттің ғаламдық желісіне қосуды қамтамасыз ететін коммуникациялық байланыс арналары болуы керек.

26. Компьютерлердің саны мен оларды орналастыру санитарлық нормалар мен ережелерге сәйкес белгіленеді. Барлық компьютерлер локальдық желіге біріктірілуі керек. Компьютерлік жұмыс орнының конфигурациясы оқу қызметінің тиісті түрлерінің орындалуын қамтамасыз етуі тиіс. Оқытушыларға арналған жұмыс орнының саны нормадан тыс күніне 3 сағаттық жұмыс және 2 оқытушыға бір жұмыс орны нормасына сәйкес анықталады.

27. Қашықтықтан білім беру технологиясын іске асыратын білім беру ұйымдарында білім алушылардың мүмкіндіктерін есепке ала отырып, телекоммуникациялық құралдарды пайдаланумен бірге оқу процесіне қатысушылардың өзара іс-қимылы арқылы білім алушыларды ғылыми және әдістемелік көмекпен қамтамасыз етеді.

28. Сессиялар арасындағы кезеңде қашықтықтан білім беру технологиясы білім алушыларға теориялық материалдарды өз бетінше зерделеуді және тьюторлардан кеңестер алуды болжайды. Оқытушы–тьютордың жетекшілігімен жүргізілетін білім алушының өзіндік жұмысына барлық оқу пәндерінің материалдары бойынша интерактивтік консультация жатады (чат, форум арқылы).

29. Қашықтықтан білім беру технологияларын қолдана отырып білім беру оқу бағдарламаларын іске асыру кезіндегі консультациялар бірнеше нысанда жүргізіледі:

• жеке күндізгі (білім алушылардың бастамасы бойынша);

• жеке қашықтықтан (бақылау және аттестаттау жұмыстарына арналған рецензиялар, телефон бойынша, e-mail, чат, форум арқылы);

• топпен қашықтықтан (чат арқылы, Web-сайтында жиі қойылатын FAQ айдары, телеконференциялар түрінде).

30. Оқу сабақтары қашықтықтан оқыту кезінде

• бейне-лекциялар, теледидар лекциялары;

• радио-лекциялар;

• мультимедиалық лекциялар;

• бейнеконференциялар;

• телеконференциялар;

• электрондық оқу басылымдары бойынша (электрондық оқулықтар, мультимедиалық оқыту бағдарламалары, тренажерлар, ақпараттық-анықтамалық жүйелер) білім алушылардың өзіндік жұмыстары, виртуалды зертханалық практикумдар (имитациялық модельдер);

• компьютерлік тестілеу жүйелері;

• форумдар, чаттар мен электрондық пошта арқылы консультациялар нысанында жүргізіледі.

31. Телеконференциялар өткізу үшін жоғары оқу орнының жабдықталған студиясы мен тиісті бейне және проекторлық аппаратураларының жиынтығы болуы керек.

32. Қашықтықтан білім беру технологиясын іске асыратын білім беру ұйымдары қол жетімділікті шектейтін электрондық әдістерді қолдану, аумақтық аттестаттау комиссияларында көпшілік қорғау жұмыстарын тәуелсіз бағалау әдістері арқылы бұрмалауларға, жалғандыққа қарсы қорғалған ақпараттық жүйедегі білім алушылардың үлгеріміне ағымдық бақылауды, аралық аттестаттауды ұйымдастыруы тиіс. Бітірушілерді қорытынды аттестаттау, мемлекеттік емтихан, дипломдық жұмысты (жобаны) қорғау «Білім беру ұйымдарындағы білім алушылардың үлгеріміне ағымдық бақылауды, аралық және қорытынды аттестаттауды өткізудің ережесіне» сәйкес өткізіледі.

33. Білім беру ұйымдары білім алушыларды мемлекеттік жалпыға міндетті білім беру стандарттарында қарастырылған кәсіптік практиканың барлық түрлерінен өту мүмкіндігімен қамтамасыз етуге міндетті. Кәсіптік практика алыстатылған қол жеткізушіліктің зертханаларында немесе ІТ-компанияларда ұйымдастырылады.

34. Мемлекеттік жалпыға міндетті білім беру стандарттарының талаптарын толық орындаған және жеке оқу жоспарларына сәйкес таңдалған мамандықтар бойынша оқу бағдарламасын меңгерген, қорытынды аттестаттауды тапсырған білім алушыларға мемлекеттік үлгідегі білім туралы құжат беріледі.

35. Білім беру ұйымдары білім берудің компьютерлік ақпараттық жүйесінің көмегімен білім алушылардың біртума немесе лицензияланған, электрондық жеке істерін барлық білім алушылардың оқу процесінің нәтижелерін толық есепке алу мен мұрағаттық сақтауды жүргізеді.

36. Қашықтықтан білім беру технологиялары кезіндегі зертханалық практикум ұқсас үлгілердің мультимедиа-технологияларын, ГИС-технологияларын қолдану арқылы жүргізіледі.

37. Барлық оқыту қызметі орта арқылы жүзеге асырылады:

• электрондық байланыс арқылы оқытушының (тьютордың) білім алушымен педагогикалық қарым-қатынасы;

• электрондық құралды пайдалану;

• білім алушының оқыту құралдарымен өзіндік жұмысы арқылы жүзеге асырылады.

Байланыс уақытына кеңестермен қатар барлық бақылау іс-шаралары: сынақтар, емтихандар, зертханалық жұмыстар, рефераттар, эсселер, курстық, есептеу-кестелік жұмыстары, жобаларды қорғау, қорытынды мемлекеттік аттестаттау кіреді.

38. Қашықтықтан білім беру технологиясын ұйымдастырудағы маңызды кезең виртуальдық (синхрондық немесе асинхрондық) өзара іс-қимыл болып табылады. Синхрондық өзара іс-қимыл білім алушымен оқытушының нақты уақыт режиміндегі қатынасын қарастырады. Бұл үшін қашықтықтан білім беру технологиясы жүйелерінің чаттары немесе бейне конференциялар қолданылуы мүмкін.

39. Асинхрондық өзара іс-қимыл білім алушымен оқытушы нақты уақытта қарым-қатынаста болмаған жағдайда жүзеге асырылады. Бұл жағдайда қашықтықтан білім беру технологиясы кезіндегі байланыс, әдеттегідей, жіберу тізімдерінің немесе телеконференциялардың көмегімен электрондық пошта бойынша хат алмасу арқылы ұйымдастырылады. Оқытушының кеңесі (синхрондық немесе асинхрондық) – қашықтықтан білім беру технологиясын іске асырудың міндетті шарттары.

40. Білім алушыларды оқу-әдістемелік материалдармен қамтамасыз ету үшін қашықтықтан білім беру технологиясын қолданумен іске асырылатын білім беру оқу бағдарламаларының пәндері бойынша электрондық оқу-әдістемелік кешендер (ЭОӘК) болуы қажет.

41. Электрондық оқу-әдістемелік кешендерді дайындау үлгілік оқу бағдарламасына сәйкес әзірленген жұмыс оқу бағдарламалары бойынша жүзеге асырылады.

42. Әрбір пән бойынша электрондық оқу-әдістемелік кешен (ЭОӘК) міндетті және қосымша жиынтықтардан тұруы керек яғни міндетті жиынтық: оқу жұмыс бағдарламасынан; лекциялардың электрондық курсынан; практикалық және семинарлық материалдардан; зертханалық практикумнан (тапсырмалар, мысалдар, әдістемелік нұсқаулар); білім алушының өзіндік жұмысына және оқытушының басшылығымен білім алушының өзіндік жұмысына арналған тапсырмалардан; ағымдық бақылауды ұйымдастыру жөніндегі материалдардан (бақылау жұмыстары, тестілеу тапсырмалары, жеке тапсырмалар); мемлекеттік аралық бақылауды ұйымдастыру жөніндегі материалдардан (емтихандық тестілеу тапсырмалары, емтиханға арналған сұрақтар, билеттер, емтихандық бақылау жұмыстары) тұрады. Қосымша жиынтық курстық жұмыстарды орындау жөніндегі әдістемелік нұсқаулардан тұруы мүмкін; оқыту сипатындағы компьютерлік бағдарламалар, тренажерлар, репетиторлар, анықтамалық-әдістемелік материалдар, пәннің оқу материалдарын игеруге көмектесетін оқу және оқу-әдістемелік құралдарды және өзге де материалдарды орындаудың мультимедиалық нұсқалары. Оқу-әдістемелік қамтамасыз ету автономды және желілік өзіндік жұмыстар мен білім алушыларды аттестаттауға даярлау үшін жеткілікті болуы керек.

43. Қашықтықтан білім беру технологиясы (ҚБТ) бойынша оқыту білім алушылардың оқу курстарын оқытушы-консультанттың (тьютордың) басшылығымен оқу-әдістемелік құралдарды және оқытудың қазіргі заманғы құралдарын (компьютерлік, телекоммуникациялық және т.б.) пайдалана отырып, өзіндік зерделеуді ұсынады. Оқытудың теледидарлық құралдарына кабельдік немесе спутниктік теледидардың көмегімен ұжыммен немесе жеке қолданатын бейне лекциялар, сондай-ақ интерактивтік режимдегі теледидар сабақтары жатады. Оқытудың компьютерлік құралдарына электрондық оқулықтар, мультимедиялық курстар, кері байланысы бар тренингтік бағдарламалар (супертьюторлар), кәсіптік бағдарламалардағы оқу тапсырмалары (профтьюторлар), желілік іскер ойындар жатады. Оқытудың ойындық құралдарына іскер және операциялық ойындар түріндегі ұжымдық сабақтардың белсенді әдістері, дискуссиялар, коммуникативтік сабақтар, сондай-ақ виртуалды білім беретін ортада оқылатын проблемалық және пәнаралық лекциялар жатады.

44. Оқу процесін басқару және білім алушыларға дидактикалық материалдарды жеткізіп беру үшін көліктік және ақпараттық коммуникациялар, сондай-ақ автоматтандырылған құжат айналымы жүйесі кіретін мамандандырылған бағдарламалық қамтамасыз ету, білімнің электрондық банкілері және оқытудың интерактивтік мультимедиалық құралдары қолданылады.

45. Қашықтықтан білім беру технологиясын іске асыратын білім беру ұйымы телекоммуникациялық және спутниктік байланыс арналары бойынша жіберуге арналған оқу және басқа да дидактикалық материалдарды, ағымдық, мемлекеттік аралық және қорытынды аттестаттаудың материалдарын дайындау мен көбейтуді жүзеге асырады және олармен әрбір білім алушы қамтамасыз етеді.

46. Қашықтықтан оқытуды кадрлық қамтамасыз ету – қашықтықтан білім беру технологиялары бойынша оқытушылық, әдістемелік және әкімшілік қызметтерді жүзеге асыратын тұлғалар жиынтығы.

47. Қашықтықтан білім беру технологиялары бойынша оқу процесін ұйымдастыратын оқытушы қашықтықтан оқыту технологияларын қолдана отырып, білім беру оқу бағдарламаларын іске асыру үшін арнайы дайындалған болуы қажет және сол саладағы біліктілігін көтеру туралы құжаты болуы тиіс.

48. Қашықтықтан оқыту жүйесінде жұмыс істейтін оқытушы: қашықтықтан білім беру технологияларын оқыту мен қолдану әдістерін меңгеруі; Интернет арқылы кеңес беруді қоса алғанда, жекелеген білім беру ұйымдары кеңестерінің әдістері мен тәсілдерін игеруі; білім сапасын мониторингтеуді, тексеруді, рецензиялауды, курстық жұмыстарды (жобаларды), оның ішінде жобалық және зерттеу жұмыстарының жазылуын басқаруды ұйымдастыру саласындағы арнайы білім мен іскерлікті меңгеруі; ақпараттық-коммуникациялық технологияларды меңгеруі қажет.

49. Қашықтықтан оқытуды ұйымдастырудың негізгісі тьюторлардың жұмысты дұрыс қоя білуі мен оның сапасы орыдалуынан тұрады. оқытушы-тьютор: кіріспе және қорытынды сабақтарды өткізіп, электронды және оқу-әдістемелік кешенді құрастырады, білім алушылардың өздігінен жұмыс істеуіне көмегін тигізеді курстың оқу - әдістемелік сауатты қамтамасыз етілуіне, коммуникативті сабақ пен топтың консультация өткізуге, оқыту курстары бойынша білім алушылардың сұрақтарына жауап беруіне; менеджер-тьютор: білім алушылардың топтың құрылуына, оқу процесінің кестесін жасауға, топта сабақтың өткізілуіне, сабақ кестесінің орындалуын бақылауға; консультант-тьютор: білім алушылардың танымдық процесін үйлестіруге, коммуникативті мен топтың консультациясын сабақтар откізуге, білім алушылардың сол курс бойынша түрлі сұрақтарына жауап беруге, сабақтың отуін басқаруға, оқу процесінің кестесінің орындалуын бақылауға (аралық тестер, қорытынды тестер, емтихан).

50. Қашықтықтан білім беру технологиялары үшін қызметкерлердің саны кемінде 1:8 (бір оқытушыға кемінде 8 білім алушы) ара қатынасындағы олардың тәртіптік қамтамасыз етулерін есепке ала отырып, іске асырылатын бағдарламалардың әрбіреуі бойынша білім алушылардың санымен анықталады.

51. Оқытушылық құрамның педагогикалық жүктемесін жоспарлау оқу жұмысының түрлері бойынша уақыт нормасы негізінде жүзеге асырылады.

52. Ақпараттың қауіпсіздігіне қойылатын талаптар. Бағдарламалық қамтамасыз ету соңғы қолданушының шұғыл контентіне, ресурстары мен функцияларына қол жеткізуді ішінара шектеу мен басқарудың мүмкіндіктерін қарастыруы тиіс. Ақпаратты қорғау және қауіпсіз қол жетімділікті қамтамасыз ету үшін қашықтықтан оқыту кешені SSL, PKI сияқты Интернет-коммуникациялары қауіпсіздігі саласындағы өнеркәсіп стандарттарын, 128-1024 бит көлеміндегі кілттері бар күшті шифрлеу технологияларын, ақпаратқа қол жетімділікті авторландыру үшін сертификатты және қашықтықтан білім беру технологиясымен қорғалған өзара іс-қимылды қамтамасыз етуді қолдау қажет. Жүйенің инфрақұрылымы ішкі аудиттің дамыған құралдарын және жүйеде болып жатқан оқиғаларды хаттамалауды меңгеруі керек. Жүйенің инфроқұрылымы аппараттық және бағдарламалық деңгейдегі деректердің жоғалуынан және рұқсат етілмеген кіруден сенімді қорғалуы керек. Білім беру ұйымдарында білім алушылар туралы деректерді апаттық орнына келтіру мен резервтік көшірмесінің тетіктерін өңдеу қажет.

53. Тьюторлық сыныптарды қосқанда, барлық жұмыс орындары мен үй-жайлар мемлекеттік жалпыға міндетті білім беру стандарттарының талаптарына сәйкес келуі қажет.

54. Үй-жайдың ауданына қойылатын талаптар санитарлық нормалардан тыс белгіленеді. Тьюторлық сыныптар компьютерлермен және мемлекеттік жалпыға міндетті білім беру стандарттарында анықталған нормаларға сәйкес эргономика мен сәуле шығару деңгейі бойынша бейне мониторлармен жабдықталуы қажет [3].

Дәріс 13 Үйден оқитын оқушылар үшін қашықтықтан оқытудың мүмкіндіктері.

Жоспар.

1.Үйден оқитын оқушылар үшін қашықтықтан оқытудың мүмкіндіктері жайлы.

1. Үйден оқитын оқушылар қашықтықтан оқытудың қағидалары.

ҚО жүйесі жобасы қажетті әлеуметтік және экономикалық тиімділік шарты бойынша, егер  Бұл білім алушының оқып жүрген оқу орнында сәйкес қызмет көрсетулер болмаған жағдайда, қажетті бағыттағы өзінің білім беру бағдарламасын түзетуге немесе толықтыруға ықпал ететін ақпараттық жүйелерді және қашықтан оқыту үшін берілген білім базалары мен банктерін құруда жасалады.
9. Білім берудің ҚО қолданылатын түрлеріне қайшы емес қағидалары.
Егер жасалған және енгізілген ақпараттық технологиялар жоғары білім берудің дәстүрлі жүйесінде бөтен емес элемент болып, яғни оған біріктірілетін табиғи бейнеде болса, ҚО жобасы қажетті әлеуметтік және экономикалық тиімділігін бере алады.

10. Білім берудің алдына шығу қағидалары.
Бұл оқытудың қағидасы өткен ұрпақтан қалып жинақталған ғылыми және мәдени мұраларын кейінгі буындарға жеткізу ғана емес, сонымен қатар,  қазіргі ұрпақтың өзгеріп отыратын заманға  тез бейімделіп, оның сана –сезімі мен дүниетанымын қалыптастыруға көмек жасау болады. 

ҚО  жүйесінің құрылымы:

- Оқыту объектісі. ҚО білім беру қызметін пайдаланушылар білім алатын берілген түрінің объектісі болып табылады (тыңдаушылар, оқушылар және т.б.). ҚО тыңдаушылары білім алудың дәстүрлі түрі -оқушының өзгешелігі, ерекше қайсарлық, білімге деген құштарлық  көрсетіп, өз бетімен жұмыс істей білу, компьютермен жұмыс істей білу және телекоммуникациялық байланыс  құралдарымен  дағдысы болуын жетілдіру.
- Оқыту субъектісі. ҚО субъектісі оқытушылар болып  табылады. Оқытушы- ҚО білім беру үрдісінің жоғары тиімділігін қамтамасыз ететін басты буын. ҚО оқытушысы іс-әрекетіне тән бірқатар ерекшелік тьютор терминін енгізу қажеттілігін туғызды. Ол-кеңес беруші-оқытушы, информатика және телекоммуникация іргетасы негізін білетін болу керек, оның білімділігі алдыңғы озық сипатта болу керек.

Дәріс 14. Қашықтан оқыту технологиясының дидактикалық құралдары

Жоспар.

1. Қашықтан оқыту технологиясының дидактикалық құралдары туралы

Үйренушілерді қашықтықтан оқыту оқу-әдістемелік материалдармен қамтамасыз ету үшін, білім беру бағдарламалық пәндері бойынша электрондық оқу-әдістемелік кешендер болуы керек.

Электронды оқыту-әдістемелік кешендерді дайындау курсын әзірленушілердің бекітілген жұмыс оқу бағдарламасы бойынша, типтік оқу бағдарламасымен сәйкес әзірленуі керек.

Электрондық оқу-әдістемелік кешен міндетті және қосымша комплекттерден ендіру керек.

а) Міндетті комплект мыналардан тұрады:

• типтік оқу бағдарламасы;

• пәннің мазмұны; күнтізбелік-тақырыптық жоспар, қолданылатын әдебиеттер (негізігі және қосымша) тізімі, курсты модульдерге бөлу;

• қашықтан өткізілетін консультация кестесі жұмыс оқу бағдарламасы;

• лекцияның электрондық конспектісі;

• практикалық және семинар сабақтар материалдары;

• зертханалық практикум (тапсырмалар, мысалдар, әдістемелік нұсқаулар);

• студенттерге өзіндік жұмысына тапсырмалар және студенттердің оқытушы жетекшілік етумен өзіндік жұмысына тапсырмалар;

• аралық бақылау ұйымдастыруға материалдар (бақылау жұмыстары, тестілеу тапсырмалары, дара тапсырмалар және басқалар);

• қорытынды бақылау ұйымдастыруға материалдар (тестілеу емтихандық тапсырмалар, емтихан сұрақтары, билеттер, емтихандық бақылау жұмыстары).

ә) Қосымша комплект курстық жұмыстарды жасауға арналған әдістемелік кешендерден, үйрету сипатындағы компьютерлі бағдарламалардан, тренадерлардан, репетитордан, анықтама-әдістемелік құралдардың орындалуының мультимедиалық варианттары және пәннің оқу материалдарын игеруге көмектесетін басқа материалдардан тұрады. Оқу-әдістемелік қамтамасыздандыру жеке және жүйелі өздігінше жұмыс жасауға және білім алушылардың аттестаттауға дайындығына жеткілікті болуы керек.

Электрондық оқу-әдістемелік кешенінің қызметі мемлекеттік жалпыға міндетті білім беру стандартына сәйкес болуы тиіс.

Қашықтықтан оқуды жүзеге асырушы білім беру ұйымы оқу материалдарын, телекоммуникациялық және спутниктік байланыс арналарынан берілуге арналған материалдары, мемлекеттік аттестаттаудың қортындылық, аралық және ағымдық материалдарын дайындайды, көбейтеді және олармен әрбір білім алушыны қамтамасыз етеді [10].

Дәріс 15 Қашықтан оқыту жүйесінің артықшылықтары мен модельдері.

Жоспар.

1.Қашықтан оқыту жүйесінің артықшылықтары

1. Қашықтан оқыту жүйесінің модельдері

Қашықтықтан оқытудың мынадай артықшылықтары бар:

• Оқу үрдісінің дәстүрлі сырттай оқыту барысында 40 күннен екі сынақ-емтихандық сессиясын болжайды, жылына сіз жұмыста 80 күн болмауға тиістісіз, ал қашықтықтан оқыту технологиясында университет қабырғасында Сіз 15 күнде 1 рет қатыссаңыз жеткілікті;

• Сіз үшін ыңғайлы уақытта үйде немесе офисте курс материалдарын игеру үшін, уақытты ұтымды пайдалану үшін оқытудың еркін графигі бар;
  Оқуға деген ынта, жас ерекшелктері сияқты қандай да бір жеке шектеулер жоқ.
  Оқу орнына бару үшін уақытыңыз және жолға ақшаңыз кетпейді, сондай-ақ тұрғылықты жеріңізге байланысты емес.

• Қабілеттілігіңізге және жеке ерекшелігіңізге байланысты өзіңіз оқу қарқынын белгілейсіз. Курсты игеруге өзіңізге ыңғайлы аптаның күнін және уақытын белгілейсіз;

• Интерактивті тестер көмегімен курсты игеру қабілеттілігіңізді бақылауға мүмкіндігіңіз бар;

Игеруге арналған барлық материалдар ыңғайлы электронды түрде берілген;
Білімді ақпараттандырудың маңызды факторы – Интернетке шығу

Қоғамның дамуы ғылыми-техникалық прогрестің тез даму қарқынымен сипатталады. Қазіргі егемен елімізде ақпараттық-коммуникациялық технологияларды тиімді пайдалану арқылы білім сапасын арттыру – бүгінгі күннің басты мақсаты.

Ал білімді ақпараттандыру жүйесінің негізгі мақсаты – ақпараттық-коммуникациялық технологияның (АКТ) қазіргі заманға сай жетістіктерін пайдалана отырып, Қазақстан Республикасында білімнің сапасын арттыратын, болашақ кәсіби шеберлердің ақпараттық мәдениетін қалыптастыратын, мәдениаралық және тілдік коммуникацияның негізін жасауға бағытталған, бірыңғай танымдық орта жасау.

Қоғамның дамуымен қатар, ғылыми-техникалық прогрестің тез дамуы, сонымен бірге күнделікті тұрмыс тіршілікте кездесетін кейбір жағдайларға байланысты білім беру жүйесінде оқытудың жаңа жолдары мен түрлерін іздеуді талап етеді.

Осындай жолдардың бірі – дәстүрлі емес технологиялар бойынша оқыту болып табылады. Атап айтсақ, 1960-1980 жылдар аралығында дәстүрлі емес технологияларды пайдаланушы ЖОО саны 1900-1960 жылдар аралығымен салыстырғанда іс жүзінде 2,5 есе артқан. Бұл – білім берудің дәстүрлі емес түріне өтудің әлемдік бет алысын көрсетеді. Қашықтан оқыту қазіргі заманның талаптарына сай келеді. Қашықтан оқытуға деген қызығушылықтың жоғарылауы, бұл адамның барлық ғұмырында өз бетінше білім алуы үшін өте қажет.

Зерттеушілердің айтуынша, қашықтан оқытудың даусыз артықшылықтары мыналар:

1. Білім беру қызметінің арзандығына қарамай, кешкі немесе сырттай оқу түріне қарағанда әлдеқайда жоғары кәсіби дайындық ;

2. Оқу мерзімін қысқарту;

3. Қазақстан мен шет ел ЖОО-нда қатар оқу мүмкіндігі;

4. Студенттің ЖОО-ның географиялық орнына тәуелсіздігі.

Оқу курстарының сапасы мен құрылымы қашықтан оқыту мен дәстүрлі оқытуда бірдей немесе кейбір жағдайларда қашықтан оқыту сапасы жоғары болғанын тәжрибелер дәлелдеп отыр. Дәстүрлі оқыту орталарына қарағанда жаңа электрондық технология оқушыны оқу процесіне белсенді қатыстырып қана қоймайды, сонымен қатар осы процесті басқаруға рұқсат етеді. Дыбыстың, қиымылдың, образдың және мәтіннің интеграциясы жаңа, мүмкіндіктері мол, әдеттен тыс оқу ортасын қалыптастырады, оның дамуы барысында оқу процесіне қатысатын  оқушы саны  да арта береді. Қашықтан оқыту жүйесінде қоданылатын бағдарламалар мен ақпаратты жеткізу жүйесінің интерактивтік мүмкіндіктері, көптеген дәстүрлі оқу орталарында мүмкін болмайтын кері байланыс орнататын және икемдеп отырады, тұрақты көмек пен сұқбатты қамтамасыз етеді. Қазіргі заманғы компьютерлік телекоммуникация білім және түрлі оқулық ақпарат беруде, дәстүрлі оқу құралдарымен бірдей, ал кейде одан да әсерлі.

Қашықтан оқыту моделдері.

Қашықтықтан білім беру модулі: білім ақпаратын білім алушыға жеткізуін, сонымен қатар тыңдаушының оқу курсы бойынша меңгеретін білім тексеруін қамтамасыз ететін бағдарламалық-техникалық құралдар, әдістер және ұйымдастыру шаралар кешені;

Авторлар өз еңбектерінде, қашықтан оқытудың қазіргі мезетте бар ашық желісінде қордаланған келесі моделдерді қарастырады:

Бірінші модель – экстарнат түрінде оқыту. Қандайда бір себеппен күндізгі оқу орнында оқи алмайтын оқушылар мен студенттерге арналған, мектептің және ЖОО-ның (емтихандық) талабына ыңғайластырылған оқыту.

Екінші модель – бір университет базасында оқыту. Тұрақты түрде оқытылмайтын, оқу орынан қашықта орналсқан, сырттай (ашық форма) немесе қашықтан оқытатын, яғни компьютерлік телекоммуникациялы мен ақпараттық технологияны қамытыған, студенттерге арналған бүтіндей оқу жүйесі.  Мұндай бағдарламалар әртүрлі білім аттестаттарын алу үшін пайдаланылады.

Үшінші модель – бірнеше оқу орындарының бірігіп жұмыс істеуіне негізделген оқыту. Жетекші пәндерді (елдің немесе шет елдің кез-келеген аумағында) оқытуда бірнеше оқу орнының, сырттай қашықтан оқытудың бағадарламасын  бірігіп дайындауына негізделген. Қашықтан оқытудың бағдарламасын дайындағанда осылай бірігіп қызмет ету, оның сапасын арттырады және біршама арзандатады. Бағдарламаның келешек мақсаты – достас елдердің кез-келген азаматына, өз елінен немесе үйінен алысқа ұзамай ақ, осы елдердегі колледждер мен университеттер базасында кез-келген білім алуына мүмкіндік беру.

Төртінші модель – Студеттер мен оқышулар әр бағытта білім алатын, ашық немесе қашықтан оқытуға арнайы құрылған, тәуелсіз білім беру мекемесі. Олар мультимедиялық курстар жасауға маманданады. Оқу ақысы студенттер жұмыс істейтін ұймдар мен фирмалар арқылы төленеді. Осындай ең ірі мекеме Лондондағы Ашық университет болып табылады. Оның базасы негізінде соңғы жылдары Ұлыбританияның ғана емес Достастық елдерінің де көптеген студенттері қашықтан оқытылып жатыр.

Бесінші модель – тәуелсіз оқыту жүйесімен оқыту. Бұған ұқсас жүйелерде оқыту  толығымен теледидардағы бейнежазу немесе райдиобағдарлама, сонымен қатар баспа құралдары арқылы жүргізіледі. Қащықтан оқытудың бұндай түрінің мысалына америка – самоан тележобасын жатқызуға болады.

Мультимедиялық бағдарлама негізіндегі қалыпты тыс, интерактивті қашықтан оқыту. Мұндай бағдарламалар, өз уақытысында түрлі себептермен мектепте оқудын аяқтай алмай қалған үлкендерге арналған. Бұл жобалар арнаулы білім беру бағдарламаласының кірктірілген (мысалы, Колумбияда бар) бөлігі, немесе белгілі бір білім беру мақсатына икемделген (мысалы, Қазақстандағы Халықты компьютерлік сауаттылыққа оқыту, Британияның халық ағарту бағдарламасы) болуы, немесе денсаулықтың профилактикалық бағдарламасы  (мысалы СПИД-тен сақтау бағдарламасы) болуы, даушы елдерге арналған бағдарлама болуы мүмкін.

Тәжірибелік сабақтарды орындауға арналған әдістемелік нұсқаулық

Пән атауы: Инклюзивті білім беру жүйесінде қашықтан оқыту технологиясы

Тәжірибелік жұмыс №1-3. Инклюзив көрсеткіштері.

«Инклюзив көрсеткіштері» - бұл практикалық материалдардың жинағы, алыптастыруға бағытталған іс-әрекеттер бойынша, құру мұндай атмосфераның мектептерде мүмкіндік беретін осы қосу білім беру процесінің барлық қатысушыларына мектеп өмірін басқаша айтқанда, іс-әрекеттерді құру және дамыту бойынша мектепте "қамтитын", инклюзивті білім беру орта мектеп қоғамдастығының барлық мүшелерін.

Көрсеткіштері инклюзия етуі мүмкін елеулі көмек құрастыру және құру мұндай инклюзивті білім беру ортасын

кез-келген мектепте, бірақ, сонымен қатар, бұл өте икемді құрал айырылған кез келген назидательности және артық дидактичности. Ол көрсетеді, қандай бағытта жөн жылжыту үшін кез-келген мектепте әр бала мен ересек болды, осы қабылданған және ущемленным қарамастан, әлдебір әлеуметтік маркерлер. Ал бұл, біздің ойымызша, өте құнды.

Кіріспе

Инклюзию жиі соотносят оқушылармен мүгедектігі бар немесе сол бар, деп аталатын, ерекше білім алу қажеттілігі. Бала қарайды жолдарын енгізу білім беру үрдісіне барлық балаларды ғана емес, сонымен қатар мүгедектігі бар балалардың немесе ерекше білім беру қажеттіліктері бар. Жәрдемақы береді мектептерге мүмкіндігі әзірлеу өзінде осындай стратегиясын инклюзия бағытталатын тұрақты қолдау және дамыту барлық оқушылар мен ересектер – тәрбие беру. Бұл стратегия негізделетін болады сол көріністерде бар қатысты инклюзия барлық қызметкерлері, педагогтар, басшылар осы мектеп, оқушы, ата-аналарының немесе қамқоршыларының, сондай-ақ басқа да жергілікті қоғамдастық мүшелерінің және осы ұсыну Құралы ретінде анықтауға мүмкіндік береді. Нәтижесінде алынған осындай стратегия қосу мүмкіндігін береді егжей-тегжейлі қарастыру және түсіну, қандай тамырдан сол кедергілер тұр жолында, білім алу үшін кез-келген бала осы мектепте.

Жәрдемақы — бұл жай ғана сомасы әлдебір ұсыныстарын өткізу туралы мектепте қандай да бір қосымша іс-әрекеттер мен бастамаларды қатысты ерекше бала, ол ашылады тәсілдері оң өзгеріс бүкіл мектеп сәйкес инклюзивті құндылықтар. Бұл оң өзгеріс болып табылмайды балама арттыру академиялық көрсеткіштерін, олар құруға мүмкіндік береді мектепте шынайы қарым-қатынас ынтымақтастық ортасында оқушылар мен педагогтар. Қабылдау және жүруіне сформулированным оқу Құралында құндылықтар мен қағидаларға инклюзия қол жеткізуге мүмкіндік береді тұрақты. Мұндай білім ең маңызды болып табылады әдістері мен тәсілдерін, оқыту, олардың балалар мен жастар белсенді түрде қатысады білім беру процесі, білім алу негізделеді, ең алдымен, өз тәжірибесі.

Құрал төрт бөлімнен тұрады ( қараңыз, мазмұны). Құралы емес, предписывается әлдебір бірден-бір ықтимал тәсілі, оны қолдану. 2-бөлігінде сипатталады тек осындай тәсілдердің бірін. Бұл тәсіл көздейді, бұл процесс инклюзия басталатын және іске асырылуда, кейбір жекелеген мектептерде. Алайда, көптеген кім қолданды Жәрдемақы, тауып, бұл жұмыс үшін өте пайдалы көмек және қолдау кім жақсы таныс Құралы және үнемі пайдаланады, оны өз тәжірибесінде. Кейбір аймақтарда немесе іске асыратын мектептер. Мұндай жағдайдың өзі жағдай ықпал етеді, жалғастыру және осы бағыттағы жұмысқа. 2-бөлігінде, сондай-ақ деп күтілуде мақсатында материалдарды қолдану болып табылады бірлестігі сипатталған осы нұсқаулықта әдістерін енгізу бойынша барлық балаларды білім беру үдерісіне және мектеп өмірін бастап, қазірдің өзінде қолда бар әдістеме педагогикалық жоспарлау. Кейбір мектептер бастайды, аз ғана пайдалана отырып, сол немесе өзге де материалдарды тағайындау үшін хабардар болуын арттыру, педагогтардың және мамандардың білім басқармаларының туралы инклюзивны

Тәжірибелік жұмыс №4-6. Концепциялар кілттері. Инклюзив терминдері

Жоспар:

Негізгі тұжырымдамасы мынадай: "инклюзия", "оқыту жолындағы кедергілер, және толыққанды қатысуы мектеп өмірінде", "ресурстар қолдауға бағытталған оқыту және толыққанды қатысуы мектеп өмірінде" қолдау "әртүрлілік". Бұл тұжырымдама болып табылады негізгі терминдер кезінде қолданылатын инклюзивті педагогикалық жоспарлау.

Инклюзия

Көптеген тәсілдері бар, сонымен қатар қарауға соншалықты күрделі тұжырымдамасын, инклюзия. Қолданылатын Жәрдемақы "ось", "бөлімдер", "индикатор", "сұрақтар" мүмкіндік береді әзірлеу осы тұжырымдамасын егжей-тегжейлі. Кейін пайдалану осы материалдардың көпшілігі тауып, бұл тұжырымдама инклюзия айналады ішінде және одан астам анық.

Кейбір идеялар негізін құрайтын тұжырымдамасын инклюзия аударылды-сур. 1. Инклюзия білдіреді. Бұл непрекращающийся мен оқыту үдерісіне толыққанды қатысуы мектеп өмірінде барлық оқушы қатысты. Бұл идеал, оған ұмтылатын болады, бірақ оның болмайды толығымен қол жеткізуге болады. Дегенмен, нақты инклюзия пайда мектепте сол сәтте, ол қашан басталады-мен қамтамасыз ету процесін толыққанды қатысуы мектеп өмірінде сөзбе-сөз, оның барлық оқушы қатысты. Инклюзивті мектеп – бұл мектеп, ол үнемі қозғалыста болады.

• Инклюзия білім қамтиды:

• • Тану бірдей құндылықтар қоғам үшін, барлық оқушылар мен ұстаздар қатысты. Арттыру қатысу дәрежесі оқушылардың мәдени өмірінде жергілікті мектептер мен бір мезгілде азайту деңгейін изолированности бөлігін оқушылар жалпы мектептік өмір.

• • Қайта құрылымдау әдістемесі, мектепте осылайша, ол толығымен жауап беріп, алуан түрлі қажеттіліктеріне барлық оқушылар тұратын, мектеп жанында.

• • Избавление от жолындағы кедергілерді білім алу және толыққанды қатысуы мектеп өмірінде барлық оқу

• Талдау және зерттеу әрекеттерінің кедергілерді жеңу және қол жетімділігін жақсарту үшін мектептердің, оқушылардың жеке. Реформалар жүргізу және бағытталған өзгерістер игілігі үшін барлық оқушылар, жалпы мектеп.

• • Айырым оқушылар арасында — бұл ресурстар, ықпал ететін, педагогикалық процеске емес, кедергілер қажет еңсеруге.

• • Құқығын тану оқушы білім алуға, мектептерде орналасқан жері бойынша.

• • Жағдайды жақсарту, мектептерде, жалпы үшін де, оқушы үшін де, педагог.

Тану рөлін мектептер ғана емес, арттыру академиялық көрсеткіштерін, бұл оқушылардың дамуындағы қоғамдық құндылықтарды, жергілікті қоғамдастықтар,.

• Қарым-қатынасты дамыту және қолдау арасындағы және мектептер мен жергілікті қоғамдастықтар.

Екенін мойындау инклюзия білім беру — бұл аспектілерінің бірі инклюзивті қоғамда.

"Толыққанды қатысуы" тұжырымдамасын инклюзия — бұл оқыту бірге басқа оқушылармен олармен ынтымақтастық, сатып алу, жалпы тәжірибе. Ол білдіреді белсенді тарту оқыту үрдісіне әр баланың мүмкіндігі мен әрбір қатысушысы үшін ашық өз пікірін білдіруге, бұл процесінде. Сонымен қатар, ол дегеніміз оқушы қабылдайды және бағалайды, қандай да болса.

Дамыту инклюзивті мектепте білдіреді бас тарту практикасын әдістемелерді пайдалану болдырмауға бағытталған баланың білім беру процесін, немесе деп аталатын "жоққа шығаратын" әдістемесі.

Мысалы, бірінің осындай әдістемелер болып табылады "тәртіптік алып тастау" — уақытша немесе тұрақты шығарып тастау оқушы мектеп ережесін бұзғаны үшін мектептегі тәртіп. Мұндай тәртіптік алып тастау оқушының болады, дәл болып табылады нәтижесі теріс әсерін тарапынан әралуан қазіргі заманауи мектепте бұл ең "көмірсутек шикізатын

Мен инклюзия, ерекшелік — кең ұғым. Ол қатысы уақытша немесе тұрақты келеңсіз әсеріне "жол бермейтін" әдістемелерін қалыптастыратын жолындағы кедергілер толыққанды қатысуы сол немесе өзге де оқушының оқу үрдісінде және мектеп өмірі. Мұндай теріс қысым бағытталған ерекшелік оқушы оқыту және мектеп өміріне, салдарынан туындауы мүмкін қиындықтар пайда болған белгілеу кезінде, непонимании оқушымен қатар, неге оны үйретеді, сондай-ақ нәтижесінде сезім оқушы, оның ішінде жоғары бағалайды.

Инклюзия басталады деп танылады болуы арасындағы айырмашылықтарды оқушыларымен. Дамыту кезінде инклюзивті оқытуда мұндай айырмашылықтар уважаются негізі болып табылады білім беру процесі.

Бұл тәсіл мүмкін, сондай-ақ қажет болуы елеулі өзгеріс қатар, ол әдетте сыныптарда, кабинеттерде қызметкерлер, мектеп ауласында және қарым-қатынаста ата-аналары немесе қамқоршылары.

Үшін кез келген оқушы қосылған білім беру үдерісіне және мектеп өміріне қарастыру қажет барлық жағдайды тұтастай алғанда.

Бұл өте маңызды аспект болады байқамау, егер бағдарлай тек бір компонент инклюзия, мысалы, сияқты мүгедектік, немесе қажеттілігі үшін оқушы игеруі неродной тілі.

Инклюзия — бұл процесс бағытталған айналдыру, мектеп сияқты білім беру кеңістігінің ынталандырады және қолдайды, тек оқушы емес, өз қызметкерлерінің. Ол дамытуға бағытталған, қоғамдастықтар, қолдайтын және жоғары бағалайды жетістіктері оның әрбір мүшесі. Инклюзия — бұл сондай-ақ кеңейту және қолда бар қауымдастық. Мектептің ынтымақтасуы мүмкін басқа қызметтермен және қоғамдастықтар, жақсартуға ұмтыла отырып, білім беру және әлеуметтік шарттары, өздерінің аудандарында. Әлеуметтік модель мүгедектікті және оқытудағы қиындықтар Ұғымын пайдалану "оқыту жолындағы кедергілер, және толыққанды қатысуы мектеп өмірінде" орнына "ерекше білім алу қажеттіліктерін — бұл бөлігі әлеуметтік модельдері мүгедектік және қиындықтар оқыту. Бұл модель диаметрлі противоположна медициналық моделін байланыстыратын оқудағы қиындықтар кемшіліктері бар немесе мүгедек бала немесе жас адам Мүгедектік - — жолындағы кедергілер, толыққанды адамдардың денсаулығы бұзылған немесе созылмалы аурулары бар. Инвалидность өзара әрекеттесуінің нәтижесінде туындайды аурулары немесе созылмалы аурулары пайда болатын адамның, әлеуметтік ортамен немесе кемсітушілік іс-әрекетімен, қарым-қатынасымен, мәдениетімен, саясатымен немесе іс-әрекетінде қоғамда қатысты адамға. Бұзу денсаулығын анықтауға болады ретінде ұзақ мерзімді шектеу физикалық, интеллектуалдық немесе сенсорлық функциялары, дегенмен ұғымы зияткерлік бұзушылықтар болып табылады өте қарама-қайшы және болжауға мүмкін болуы, сондай-ақ жеке нарушений10. Мектеп не істей алады немногое еңсеру үшін мұндай бұзушылықтар, алайда, олар айтарлықтай төмендетуге мүгедектіктің деңгейі, вызванной келеді қатынасымен, іс-әрекеттерімен немесе институционалдық кедергілер.

Тәжірибелік жұмыс №7-9. Бағалауды жүргізу құрылымы: өлшемдер мен бөлімдер

Жоспар:

Құрылымдау бағытталған көзқарасты бағалау және дамыту мектептер ескере отырып, инклюзивті тәсіл білімі

Қамтитын және жоятын тәсілдер, білім беруде осы Оқулықта қаралады үш өзара байланысты аспектілері, немесе үш ось көрсететін ең маңызды бағыттары жағдайды жақсарту мектептерінде құру инклюзивті мәдениет, дамыту, инклюзивті саясат және енгізу, инклюзивті практика (қараңыз сур.). Біздің ойымызша, бұл осьтің қояды векторлары ойлау бағытталған реформалау мектептер ғана қатысты емес инклюзия, бірақ және кең мағынада.

Инклюзивті практиканың дамуы

1. | Оқу процесін басқару

Индикатор:

1.1. | оқу процесі барлық оқушылардың Учебный процесс планируется с учётом образовательных потребностей всех учеников

1.2. | сабақ барысында барлық оқушылардың оқу процесіне қатысуы

1.3. | Сабақтар көмектеседі дамытып, оқушылардың түсіну айырмашылығы бар.

1.4. | Оқушылар белсене оқыту.

1.5. | Оқушылар бірге оқиды және бір-біріне көмектеседі.

1.6. | Бағалау жақсартуға көмектеседі жетістіктер барлық оқушы қатысты.

1.7. | Сыныптағы тәртіптің негізделген өзара құрмет.

1.8. | Мұғалімдер әзірлейді, оқу жоспарлары, оқытады және бағалайды жетістіктері ынтымақтастық бір-бірімен.

1.9. | Мұғалімдердің ассистенттері қолдау көрсетеді оқыту және толыққанды қатысуына барлық оқушылар мектеп өміріне.

1.10. | Үй тапсырмасын оқуға жіберілді, барлық оқушылар.

1.11. | Барлық оқушылар қатысып, сыныптан тыс және мектептен тыс іс-шаралар.

2. | Ресурстарды жұмылдыру

Индикатор:

2.1. | Айырмашылықтар оқушылары арасында – бұл ресурс, ол оқыту процесінде

2.2. | Мұғалімдер тәжірибесі пайдаланылады.

2.3. | Мектеп қызметкерлері тауып, қосымша ресурстар үшін оқыту және толыққанды қатысуын, барлық балалардың мектеп өміріне.

2.4. | Ресурстар бөлек жергілікті қоғамдастық белгілі және жұмысына тартылады.

2.5. | Мектеп ресурстар бөлінеді дулат

Тәжірибелік жұмыс №10-12. Бағалауды жүргізу материалдары: индикаторлар мен сұрақтар

Жоспар:

Қамтамасыз ету егжей-тегжейлі шолу барлық аспектілерін мектеп өмірі мен көмек бағытын анықтауда ең маңызды өзгерістердің қажет мектеп құру үшін инклюзивті білім беру кеңістігін

Мәні әрбір индикатор түсіндіріледі көмегімен тиісті мәселелер. Сұрақтар келесі индикаторы, подсказывают, қалай егжей-тегжейлі пысықтау мәні осы индикаторды. Бұл мәселелерді ықпал етеді, терең қарастыру, сол проблеманы анықтайды, осы индикатор және анықтауға көмектеседі бұрыннан бар ғындағы білім және ұсыну қатысты осы саладағы. Оқу Құралында мүмкіндігі ескеріледі қосу өз сұрақ, олар үшін қалдырылды арнайы орын соңында әр топ сұрақтар. Болжам бойынша, бұл әр мектеп құрылады өзіндік нұсқасын Жәрдемақы, адаптируя өзгерте отырып, және сіздің қызмет көрсету тағамдар қосу меншікті мәселелері, сонымен қатар, олар бар Жәрдемақы. Кейбір сұрақтар мен индикаторлар тақырыбына жатады, олар үшін жауаптылық көтереді тек мектептер ғана емес, және жергілікті басқару, білім беру, мысалы, ол мүмкін сияқты тақырыптар қолжетімділігі мектеп үй-жайларды, ресми растау болған "ерекше білім алу қажеттіліктерін" немесе мектепке қабылдау ережесі.

Тапсырма 1. Пересмотр подхода к планированию (рекомендуемое время — 1 час).

Члены координационной группы могут использовать следующие вопросы, чтобы организовать пересмотр подхода к составлению плана развития школы.

Мектептің даму жоспары қалай жасалады?

Бұл жоспардың мазмұны қандай?

Ол қалай іске асады?

Какие предпринимаются дополнительные шаги по развитию школы?

Как они координируются?

Как можно улучшить процесс разработки плана и его содержание?

Тапсырма 2. Что такое инклюзия? (30 минут) Члены координационной группы должны поделиться своими представлениями об инклюзии:

В какой степени включающее образование (инклюзия) ассоциируется с детьми, имеющими особые образовательные потребности?

В какой степени инклюзия ассоциируется с детьми, чьё поведение

считается проблемным?

Мұнда назар аудару керек-сур., "Инклюзия білім беру". Идеялар баяндалған-сур. 1, негізін құрайды, инклюзивті тәсіл қолданылатын Жәрдемақы, және оның қысқаша кезек-кезек талқылау. Біздің тәжірибе көрсетіп, осы қызметтің керек аударатын тым көп уақыт. Талқылау инклюзия жиі анықтауға мүмкіндік береді тұрақты табыс ету туралы оған. Екіталай, бұл барлық қол жеткізілген келісім бойынша әрбір аспекті инклюзия, біз ұсынған бұл нұсқада Жәрдемақы. Көптеген қызметкерлер пайдаланатын Құралы, жиі байқайды, олардың түсіну инклюзия дамып, тереңдеген қарай онымен жұмыс.

Тапсырма 3. Барьеры и ресурсы (20 минут) Үйлестіруші топ қайталауға тиіс осьтердің сипаттамасы мен бөлімдерін, жоғарыда аталған сур. 4. Содан кейін, жауап бере отырып төменде келтірілген сұрақтар, осы тақырыптар үшін пайдаланылуы мүмкін ұйымдастыру туралы талқылаулар кедергілер мен ресурстар: Қандай жолындағы кедергілер, білім алу және толыққанды қатысуы мектеп өмірінде пайда болып, нәтижесінде қазіргі мектеп мәдениет, саясат және практика?

Кім тап осы кедергілерге?

Қандай ресурстары жұмылдырылуы мүмкін қолдау үшін оқыту және толыққанды қатысуы және одан әрі дамыту, мектеп, мәдениет, саясат және практика?

Тапсырма 4. Қандай қолдау қажет? (20 минут) Кеңінен анықтау, қолдау келтіріледі 1-Бөлігінде: "қолдау – бұл барлық қызмет түрлері, мүмкіндік беретін мектепте мүмкіндігі тиісті түрде әрекет етуге, алуан қажеттіліктерін барлық оқушыларды". Үйлестіру тобы қарастыру керек мынадай мәселелер:

Қандай қызмет түрлері мектеп есептелуі мүмкін қолдаумен?

Бұл білдіреді анықтау, қолдау, келтірілген, үйрену, қызметке қатысты қызметкерлер.

Тапсырма 5. Шолу барлық индикаторлар мен мәселелерді (1 сағат) Бұл міндет орындалуы мүмкін арасындағы үзілістерде кездесулер.

Мүшелері үйлестіру тобының жұмыс істейді жеке-жеке таныса отырып мәселелерімен және индикаторлары. Мақсаты болып табылады материалдарымен танысу, Жәрдемақы емес, жан-жақты зерттеу жағдай. Әрбір мүшесіне үйлестіру тобының жөн жауап беру әр сұрақ атай отырып, ерекшеліктері және, қажет болған жағдайда, сіздің қызмет көрсету тағамдар қосу.

Тәжірибелік жұмыс №13-15. Инклюзивті процесс.

Жоспар:

Қамтамасыз ету инклюзивтілік ең бағалау процесі, жоспарлау және өткізу бойынша өзгерістер мен реформаларды мектеп

Шолу парағы

Дамудың басым бағыттары

Қарама-қарсы белгі қойыңыз позиция атаулары, Сіз сұрақты қатысты мектеп:

мұғалім, ассистент педагога, другой сотрудник,

оқушы, родитель/опекун, попечитель (представитель вышестоящей организации), другое (опишите)

Төменде көрсетілген бөлімдерде белгілеңіз бір немесе екі ең маңызды көзқарастарыңыз басым бағыттарын дамыту. Сипаттау үшін таңдаған бөлімнен және растау көзқарастарыңыз пайдалануға болады индикаторлар индикаторлар жиынтығы, сұрақ немесе сұрақтар жиынтығы, немесе бір нәрсе емес делінген материалдарда Жәрдемақы. Сонымен қатар, қарауға, қандай өзгеріс бөлімдерінде бір осі әкеледі өзгерістерге басқа осьтер.

Жауап парағы 1

Индикаторлар

Поставьте галочку напротив наименования позиции, которую Вы занимаете по отношению к школе:

мұғалім, ассистент педагога, другой сотрудник,

оқушы, родитель/опекун, попечитель (представитель вышестоящей организации),

другое (опишите)

Поставьте галочку в клетке, которая наиболее точно отражает Ваше мнение

Нужна дополнительная информация

келіспеймін

келісемін

толығымен келісемін

ОСЬ А. Құру инклюзивті мәдениет

А. 1. Құру мектептегі қоғамдастық.

А. 1.1. Әрбір сезінеді, бұл оған мектеп қуаныштымыз және жатады

жақсы қарым-қатынаста болды.

А. 1.2. Оқушылар бір-біріне көмектеседі.

А. 1.3. Қызметкерлері жұмыс істеуде серіктестік бір-бірімен.

А. 1.4. Оқушылар мен мұғалімдер бір-біріне

құрметпен.

А. 1.5. Арасында ата-аналармен/қамқоршылармен –

әріптестік қарым-қатынас.

А. 1.6. Мектеп және жоғары тұрған ұйымдардың өкілдері

жұмыс істейді ынтымақтастық

А. 1.7. Барлық жергілікті қоғамдастық қызметіне тартылған.

А. 2. Қабылдау инклюзивті құндылықтарды

А. 2.1. Барлық мектеп күтуде жоғары

жетістіктері.

А. 2.2. Мектеп қызметкерлері, жоғары тұрған ұйымдарға,

оқушылар мен ата-аналар ортақ идеологиясын инклюзия.

А. 2.3. Барлық оқушылар бірдей бағалайды.

А. 2.4. Мұғалімдер мен оқушылар бір-біріне

адами тұрғыдан ғана емес, ойнауға, өз "рөлін".

А. 2.5. Мұғалімдер ұмтылады кедергілерді жоюға

оқыту және толыққанды қатысуы үшін барлық оқушыларды

барлық аспектілеріне мектеп өмірі.

А. 2.6. Мектеп азайтуға ұмтылады барлық

Жауап парағы 2

Адаптированные индикаторы (оқушылар және ата-аналар) Пожалуйста, укажите, сіз кімсіз:

оқушы, ата-ана

Поставьте галочку в клетке, которая наиболее точно отражает Ваше мнение.

Қосымша ақпарат қажет

келіспеймін

келісемін

толығымен келісемін

мәдениет

1. Мектепте барлық жатады жақсы қарым-қатынаста болды.

2. оқушылар бір-біріне көмек береді.

3. Мектеп қызметкерлері табысты өзара ынтымақтасады.

4. Оқушылар мен мектеп қызметкерлері құрметпен жатады досым

досқа.

5. Ата-аналар сезінеді, олар тартылған мектеп

өмір.

6. Мұғалімдердің және қамқоршылар (өкілдерінің

жоғары тұрған ұйымдардың) жүреді сәтті өтті.

7. Мұғалімдер бөледі тобының оқушысы

және противопоставляют олардың басқа.

8. Мұғалімдер тырысады әрбір адамға көмектесуге қол жеткізуге ең жақсы

сұраныс.

1. Мұғалімнің ойынша, барлық оқушылар мбқ�

2. саясат

10. Балаларға және жастарға-мүгедектігі бар адамдарға оңай бара

мектепке.

11. Келіп жұмыс істеушілерге мектепке алғаш көмектеседі устроиться

және бейімделуге.

12. Мұғалімдерге ұнайды жүргізуге кез келген сабақтар.

13. Мұғалімдер тырысады шешуге мінез-құлқын,

ниет бұл үшін балалар мен қарт.

14. Мұғалім жұмыс істейді мектеп болды сол

орны қайда деймін жүре.

15. "Шамшырақ" жоқ төбелескен,

қорлық көру мен қорқыту.

тәжірибе

16. Мұғалімдер тырысады үшін сабақтар бәріне түсінікті.

17. Оқушы үйретеді құрметтеуге тем, у кого басқа шығу тегі.

18. Оқушылар, әдетте, біледі, не туралы болады делінген

келесі сабақта.

19. Сабақ кезінде мұғалімнің қалайды оқушылар көмектесті

бір-біріне.

1. Әдетте, сабақ уақытында оқушылар мен мұғалімдер жақсы бір біріне жатады.

Қандай үш нәрсе Сіз өзгертті:

1.

2.

3.

4.

Жауап парағы 3

Бастауыш мектеп

мен қыз ұл

мен ________ сыныпта оқимын

1 Кейде мен орындаймын тапсырманы сыныпта бірге басқа/құрбысымен.

2. Кейде сынып топтарға бөледі тапсырмаларды орындау үшін.

3. Менің әкемнің достарына, оларда ештеңе жоқ.

4. Достар маған көмектесіп болған жоқ менде.

5. Менің жұмыс іледі стенділерде орналастырылады, олардың барлығына көрініп тұр.

6. Мұғалімге ұнайды әнді, менің айтуымның да деп ойлаймын.

7. Мұғалім маған көмектеседі тапсырмаларымен.

8. Ұнайды көмектесу мұғалімге, өзіне керек нәрсе жасау.

9. Менің ойымша, бұл мінез-құлық ережелері сабақтарында әділ.

10. Кейбір балалар менің сыныпта, мазақтайды да.

11. Кейде мені үрейлендірмейді/оскорбляют мектеп ойын алаңында.

12. Егер маған жаман мектеп, менің сұрай ересек көмек.

13. Егер балалар сыныпта аралығында жанжалдасып тұрады, мұғалім олардың әділ рассудить.

14. Меніңше, егер қоюға мақсаттары, онда менің үлгерімі жақсарып келеді.

15. Кейде мұғалімі мүмкіндік береді, маған ең шешіп, не істеу керек.

16. Егер мен орындаған болса, өзімді жақсы сезінемін.

17. Егер қойылып, үй тапсырмасы, онда, әдетте, түсінемін, не істеу керек.

18. Мұғалімге ұнайды, менің айтуымның туралы жасаймын.

19. Менің ата-анам деп мен учус

келіспеймін

келісемін

толығымен келісемін

Три вещи, которые мне нравятся в школе:

Три вещи, которые мне не нравятся в школе:

1.

2.

3.

Сіздің жауабығыңызға рахмет!

1.

2.

3.

Жауап парағы 4

Орта мектеп

Мен ұл қыз

Мен ______ сыныпта оқимын

1Сабақ барысында біз жиі келеміз жұптасып немесе топпен жұмыс.

2. Маған, негізінен, ұнайды сол сабақтар жүргізеді.

3. Егер шығаруға тапсырма берілген болса, мұғалім, мұғалімдер.

4. Білемін көп.

5. Достар маған көмектесіп, менің ештеңе шықпайды.

6. Қатысуы ассистент кейбір сабақтарында маған көмектеседі үйрену.

7. Сабақ кезінде мұғалімнің дайын тыңдап, менің пікірім.

8. Мұғалімдер сердятся, егер екенін көріп мен қателесемін, бірақ тырысамын.

9. Менің жұмыс стенділерде ілінеді.

10. Мектеп қызметкерлері дружественно қаз

11. Менің ойымша, мұғалімдер түседі әділ болған жазаламайды оқушы.

12. Мұғалімдер мақтайды оқушылардың әділдік.

13. Меніңше, кейбір оқушылар ұнайды мұғалімдерге артық қалған.

14. Қашан қояды задание на дом, мен түсінемін, не істеу керек.

15. Әдетте мен орындаймын барлық үй тапсырмасы.

16. Маған, әдетте, ұнайды мүмкін.

17. Я хотел пойти дәл осы мектепке кейін бастауыш мектеп.

18. Менің ойымша, бұл ең үздік мектебі.

19. Менің ата-анам деп санайды бұл мектеп жақсы.

20. Жақсы, бұл мектепте оқитын балалар әр түрлі алынған.

21. Оқушыларға мүгедектігі бар мектеп құрметпен.

22. Әрбір, кім бізбен бірге, бару мүмкін екен.

23. Егер жаман өзіне ведешь, сені үйіне жөнелтіледі.

24. Жіберуге бағынбайтын оқушылар үйлеріне дұрыс.

25. Менің мектепте жақсы достар.

26. Мен қорқамын, мені мектепте болады обзывать.

27. Мен қорқамын, мені ұрып және қорқыту.

28. Егер мені ұрады, мен айтамын мұғалімге.

29. Үзіліс кезінде, түскі кейде барамын сабақтар мектеп клубтар мен үйірмелер, немесе спортпен шұғылданамын.

30. Сабақтан кейін мен кейде барамын сабақтар мектеп клубтар мен үйірмелер, немесе спортпен шұғылданамын.

31. Мектепте орын бар, онда маған ыңғайлы болуы кезінде үзіліссіз.

32. Ұнайды біздің сынып жетекшісі.

33. Мен оған да ұнаймын ба.

34. Егер мен жіберіп істеу сабақ болса, онда сынып жетекшісі сұрайды, не болды.

Толығымен келісемін

Скорее согласен

Не согласен

Жауап парағы 4

Міне, үш нәрсе, менің өзгертуге мектеп:1.

2.

3.

Оқу-әдістемелік қамтамасыз етілу картасы

Өзін-өзі бағалауға арналған сұрақтар:

1. Инклюзивті оқыту түсінігі

2. Инклюзивті білім беру мәселелері

3. Инклюзивті білім беруді құрудың мағынасы

4. Инклюзивті білім берудегі интерактивті технологиялар

5. Заманауи мектептердегі инклюзивті білім беру

6. Қазақстан Республикасында арнайы педагогтарды дайындау

7. Инклюзивті білім беру мәселелері

8. Инклюзивті оқытудың негізгі принциптері

9. Инклюзивті білім беру принциптері

10. Инклюзивті білім берудегі қашықтан оқыту технологиялары

11. Инклюзивті білім берудің дидактикалық құралдары

12. Инклюзивті білім беруге арналған құралдар

13. Инклюзивті білім беру ерекшеліктері

14. Қашықтан оқыту технологияларының маңыздылығы

15. Мектептерді дамытуға қатысты инклюзивті ойлау түрлері

16. Бағалауды жүргізу құрылымы: өлшемдер мен бөлімдер

1. Мектептердерді дамыту мен бағалауға бағытталған құрылымдық жағдай

2. Білім беруге деген инклюзивті жағдай есебі

3. Оқытуды демеуге бағытталған ресурстар

4. Мектеп өміріне толыққанды қатысу жолдары

5. Әртүрлі демеулер

6. Координациялық топтарды құру

7. Жұмыс істеуге деген инклюзивті жағдай

8. Басқа топтармен жұмыс істеуге дайындалу

9. білімді ақпараттандыру жүйесінің негізгі мақсаты

10. Электрондық оқу-әдістемелік кешен

11. Дамудың ерекше бағыттарын анықтау

12. қашықтан оқытудың артықшылықтары

13. Қашықтан оқыту моделдері.

14. Үйден оқитын оқушылар үшін қашықтықтан оқытудың мүмкіндіктері.

15. Қашықтан оқыту жүйесін құру қағидалары

16. Қашықтан оқыту мақсаттары.

17. Қашықтан оқытудың маңызы

18. Қашықтықтан білім беру технологиялары бойынша оқу процесін ұйымдастырудың ережесі