Еркін түсу үдеуін анықтау

Г.Галилей «Өлшеуге келетіндердің бәрін өлше және оған келмейтіндерді келтір».

Шығыс Қазақстан облысы әкімдігінің білім басқармасы "Геологиялық барлау колледжі" КМҚК

Еркін түсу үдеуін анықтау

Зертханалық жұмыс №9

Сабақтың оқу мақсаттары

• Математикалық маятниктің көмегімен Жердегі еркін түсу үдеуін анықтау, алынған мәнді нақты мәнімен - 9,8 м/с 2 салыстыру.
• Барлық есептеулерді жүргізіп, қорытынды жасау.

Бағалау критерийлері

Дескрипторлар студент:

Білу және түсіну

Балл

Сөйлемді аяқтаңыз. Тербеліс, циклдік жиілік, тербеліс жиілігі, электромагниттік тербелістер, механикалық тербелістер, резонанс, серіппелі маятник, автотербелістер анықтамасын айту. Серіппелі маятник жиілігі формуласын жазу

• Берілген сұрақтардың анықтамасын біледі
• Серіппелі маятник жиілігі– формуласын біледі.
• Математикалық маятниктің периоды қандай шамаларға тәуелді екенін айтады.

2)Тербеліс периоды, тербеліс жиілігі формуласы арқылы есепті ойша есептеп шығарады.

10 балл

• Тербеліс периодын формулаға қойып мәнін табады, өлшем бірлігін біледі.
• Тербеліс жиілігі неге тең екенін айтады, өлшем бірлігін біледі
• Тербелістің периодын анықтап, өлшем бірлігін айтады.

3) LearningApps

20 балл

  қосымшасынан тақырып бойынша сәйкес келетін жұптарды табу

• Формуланы және өлшем бірдіктерді сәйкесендіре біледі
• Периодтың өлшем бірлігін, тербеліс жиілігінің өлшем бірлігін біледі.

Қолдану

Жинақтау

• Маятник жібінің ұзындығын дұрыс өлшейді
• Маятниктің тербеліс уақытын дұрыс өлшейді
• Қажетті формуланы дұрыс қолданады
• Еркін түсу үдеуінің Жердегі мәнін дұрыс есептейді
• Математикалық маятник периодының формуласынан еркін түсу үдеуін анықтайды
• Формуласынан еркін түсу үдеуін анықтайды

10 балл

4) Зертханалық жұмысты орындау

50 балл

Тәжірибені жасап, еркін түсуді анықтау қорытынды жазу

• Алған нәтижесін түсіндіреді және қорытынды жасайды
• Еркін түсуге мысал келтіреді
• Математикалық маятник пен еркін түсу үдеуін өз мамандықтарымен байланыстырып мысал келтіреді

Еркін түсуге мысал келтір?

10 балл

Математикалық маятниктің және еркін түсу үдеуінің өз мамандықтарымен байланысы?

Талдау

10 балл

Білу, түсіну, еске түсіру Үй тапсырмасын тексеру Сөйлемді аяқтаңыз

• 1. Тербеліс периоды – бұл…

• 2. Тербеліс жиілігі – бұл…

• 3. Механикалық тербелістер .....

• 4. Серіппелі маятник жиілігі формуласы...

• 5. Математикалық маятниктің периоды қандай шамаларға тәуелді?

20 балл

Активити – ойша есептеу

•   1.Дененің тербеліс жиілігі 2000Гц. Тербеліс периоды неге тең?
• 2.Дененің тербеліс периоды 10 -2 с. Тербеліс жиілігі неге тең?
• 3. Серіппеде тербеліп тұрған жүк 8с ішінде 32 тербеліс жасады. Тербелістің периодын анықтаңдар

10 балл

Сәйкестендіру тесті

  https://learningapps.org/17564617

Зертханалық жұмыс кезіндегі қауіпсіздік ережесі туралы НҰСҚАУЛЫҚ.

• Сақ және тәртіпті болыңдар
• Жұмысты істер алдында, жұмыстың барысымен танысыңдар.
• Оқытушының рұқсатынсыз жұмысты бастамаңдар.
• Жұмыс үстеліндегі құрал-жабдықтарды оқытушының нұсқауына сай орналастырыңдар.

6. Жұмыс үстелінің үстінен зертханалық жұмысқа керексіз заттарды алып тастаңдар.

7. Құрал-жабдықтардың құлап немесе ауытқып кету қауіпінен сақ болыңдар.

Қолдану

ІІ. Қысқаша теориялық мағлұмат

• Ауа кедергісі болмағанда денелердің Жерге түсуін денелердің еркін түсу үдеуі деп айтады. XVI ғасырдың аяғында итальян ғалымы Г.Галилей тәжірибелік жолмен сол заманға сай уақыт дәлдігімен ауа болмағанда барлық денелер Жерге бірқалыпты үдемелі түсетінін және барлық денелердің үдеулері бірдей болатынын анықтады.

• Тұрақты үдеумен дененің еркін түсуі ауырлық күшінің әсерінен болады. Дененің еркін түсу үдеуін анықтау үшін, түсу биіктігімен түсу уақытын білсе болғаны

немесе дененің еркін түсу үдеуін математикалық маятниктің көмегімен де анықтауға болады. Ол үшін математикалық маятниктің тербеліс периодының формуласын пайдаланамыз

• Зертханалық жұмысты орындау.

1. Столдың шетіне тұрғы орнатыңдар

2. Жіпке ілінген жүктің ұзындығын, ауытқуын таңдап алыңыз.

3. Сызғыш көмегімен жіп ұзындығын өлшеңдер. l=......м

• Маятникті тепе-теңдік күйінен 5-8 см-ге ауытқытып,содан соң жіберіңдер.

5. Толық 20 тербеліс жасауға кеткен уақытты t өлшеңдер. t=.....с

6. Тәжірибені үш рет қайталаңыз.

7. Алынған мәліметтерді пайдаланып тербеліс периодын анықтаңыз.

8.Тәжірибе нәтижелері бойынша g еркін түсу үдеуінің мәнін есепте.

9. Еркін түсу үдеуінің практикалық тәжірибе бойынша алынған мәнін g теориялық мәнімен салыстырыңыз.

10. Алынған нәтижелерді кестеге жазыңдар.

50 балл

Тәжірибе реті

1

Тәжірибе реті

1

l, м

l, м

2

2

3

3

t орт, с

t орт, с

Т, с

Т, с

Т орт , с

Т орт , с

g, м/с 2

g, м/с 2

• Жинақтау

• Тәжірибені жасап, қорытынды жазу
• Еркін түсуге мысал келтір
• Математикалық маятниктің және еркін түсу үдеуінің өз мамандықтарымен байланысы?

Сабақты қорытындылау және рефлексия

https://jamboard.google.com/d/11Ynqb6XhYlktDzamA_lbbRfa64pNjNnjXxIXursexj4/viewer?f=0

• Қорытынды жасау.
• Үйге тапсырма.

• Есептер жинағынан №937, №938 есептерді шығарып келу

1. периодты қайталанып отыратын қозғалыс

2. бірлік уақыт ішіндегі тербелістер саны  

3. бірдей уақыт аралықтардан кейін дәл немесе жуықтап дәл қайталанатын денелердің қозғалысы  

4.  

5. Маятниктің ұзындығы l жіптің ұзындығы мен еркін түсу үдеуіне

Берілгені

  ν =2000 Гц

Табу керек: Т - ?

1

T=

2000

T=0,0005  с

Берілгені

Т=10 -2 с

Табу керек:  ν - ?

Берілгені:

t = 8 с, n=32

Табу керек: Т - ?