Էլեկտրաստատիկա,

Էբոնիտե ձող

• Էբոնիտե ձող- ֆիզիկական մարմին
• Էբոնիտը դա կաուչուկի և ծծմբի խառնուրդ է:
• Այն բրդով կամ մետաքսով շփելիս էլեկտրականանում է:
• Չլիցքավորված ձողը կարող է դեպի իրեն ձգել թղթի թերթիկներ:
• Էլեկտրականացնելիս ձողը լիցքավորվում է բացասականապես:
• Բրդի էլեկտրոնները միջուկի հետ ավելի թույլ են կապված ,քան ձողինը:
• Եթե չլիցքավորված ձողը մոտեցնենք էլեկտրացույցին ապա այն կլիցքավորվի:
• Էլեկտրականացման ժամանակ էլեկտրոնները բրդից անցնում են ձողին:
• Էբոնիտը դիէլեկտրիկ է, այսինքն այն չի տեղափոխում էլեկտրական լիցքեր:
• Երկու լիցքավորված էբոնիտե ձողեր իրար վանում են:

Ո ± վ է այս գիտնականը և ի ± նչ հայտնագործություն է կատարել նա էլեկտրականության բնագավառում:

Հետաքրքիր է իմանալ...

• ... XVIII դարում անց էին կացնում բարձրաստիճան հավաքներ,որտեղ էլեկտրականացնում էին մարդկանց, կենդանիններին, բույսեր ,էլեկտրական կայծի օգնությամբ վառում էին սպիրտը և այլն..

• Մարմինների էլեկտրականացումը մեզ հայտնի է կենցաղից: Դրա մեղքով գորգերը,կահույքը շատ արագ դեպի իրենց են հավաքում փոշին ,կպչում են սինթեթիկ հագուստին,արձակելով կայծեր :

• ...Էլեկտրականանում են բոլոր մարմինները մեծ և փոքր ,պինդ , հեղուկ և գազային:
• Սաթի խորհրդավոր հատկություններ հայտնաբերվել են դեռևս Հին Հունաստանում մ.թ.ա,որի հատկությունները առաջին անգամ հետազոտեց անգլիացի բժիշկ ֆիզիկոս Ուիլյամ Ջիլբերտը մոտ 2000 տարի հետո:

• Նա է էլեկտրականություն բառը ներմուծել գիտության մեջ:

• . 20-րդ դարի սկզբին ատոմի կառուցվածքը պարզելու համար հատուկ փորձեր է կատարել անգլիացի ֆիզիկոս Էռնեստ Ռեզերֆորդը:ըստ նրա ենթադրության ատոմը փոքրիկ արեգակնային համակարգ է.
• Էլեկտրոնները պտտվում են միջուկի շուրջը,ինչպես մոլորակները `Արեգակի:

• Եթե ատոմը մեծացնենք այնքան,որ միջուկը դառնա փոքր կոպեկի չափ,ապա միջուկի և էլեկտրոնների հեռավորությունը հավասար կլինի կիլոմետրի:

• Հոսանքի ազդեցությունը կենդանի օրգանիզմների վրա անվանում են ` բնախոսական:

Օրինակ `հոսանքն առաջացնում է մկանների կծկում:Խոսակցականում ասում են § հոսանքը հարվածեց ¦ :Հոսանքի այս ազդեցությունը օգտագործվում է բժշկության մեջ:Մեծանում է անոթներում արյան հոսքի արագությունը ,ուժեղանում է արյան մատակարարումը առանձին օրգաններին,արագանում է նյութափոխանակությունը հյուցվածքներում,վնասված օրգանների վերականգնումը և այլն…

18-րդ դարում ,երբ սկսեցին մարմինների էլեկտրական փոխազդեցության լուրջ հետազոտությունները, էլեկտրական լիցքերը դեռևս ստանում էին միայն տարբեր մարմինների շփման միջոցով:Հենց այդ ժամանակ էլ գիտնականները պայմանավորվել էին դրական հաարել այն լիցքը ,որն առաջանում է մետաքսով շփված ապակու վրա:Իցկ հետո գործում էր պարզ կանոն,եթե որևէ առարկա ձեռք է բերում անհայտ նշանի լիցք և ձգվում է մետաքսով կամ թղթով շփված ապակե ձողից, ապա առարկայի լիցքը բացասական է,իսկ եթե առարկան վանվում է ապակե ձողից,ապա նրա լիցքը դրական է,ինչպես ապակե ձողինը:

Էլեկտրական լիցք անվանումը և նշանակումը դրական է/+/ և բացասական /-/

նշաններով ֆիզիկա է ներմուծել ամերիկացի գիտնական

Բենջամին Ֆրանկլինը:

Ի ± նչ է էլեկտրանացումը:Կարելի ± է արդյոք էլեկտրականացած

Պ լասմասայե ձողով ձգել ջրի շիթը:

Էլեկտրականացման փորձեր

  Դիցուք մենք ունենք պլասմասաե ձող և բրդյա շոր:Վերցրու դրանք ձեռքդ և շփիր միմյանց:

Խնդրի ΄ր ընկերոջդ վերցնել ապակե ձող և մետաքսե շոր :

Զարմանալի է ,բայց այս փորձերից հետո այդ 2 ձողերը ձեռք կբերեն մի նոր հատկություն:

Ին ± չ ես կարծում ի ± նչ է դա:

ՉԷԼԵԿՏՐԱԿԱՆԱՑՎԱԾ ՄԱՐՄԻՆՆԵՐԻ ՀԱՏԿՈՒԹՅՈՒՆՆԵՐԸ

Նրանք կարող են դեպի իրենց ձգել թղթի մանր թերթիկներ:

Չէլեկտրականացված մարմինը կարող է նույնիսկ դեպի իրեն ձգել ջրի բարակ շիթը:

Քննարկենք մեր կատարած փորձերի արդյունքները:

Ի ± նչ մենք տեսանք: - - - - - -    - - - - - - -    -    - - - - - Ի ± նչպես կարելի է անվանել այդ երևույթը: - - - - - - - - - -    - - - - - - - - - - - -    - - - - - -

Ինչ բառեր պետք է լրացնել կետագծերի փոխարեն:

Ի ± նչ մենք տեսանք: Ձողերի շփումը շորով: Ի ± նչ կարելի է դա անվանել: Մեխանիկական աշխատանք:

Ի ± նչ մենք տեսանք: Փայտիկների կոողմից թղթի թերթիկների ձգում:

Ինչպե ± ս դա կարելի է անվանել:

Ուժի ազդեցություն:

Իսկ հիմա դիտենք մի փորձ,որտեղ կտեսնենք,թե ինչպես կարելի է կիսել

Է լեկտրական լիցքը:

Ինչպե ± ս է առաջանում կայծակը

Ամպի ամենավերին շերտերում ,որտեղ ջերմաստիճանը շատ ցածր է ,ջրի կաթիլները սառչելով վերածվում են սառցակտորների:Վերջիններս բախվելով իրար փշրվում են և լիցքավորվում:

Սառույցի փոքրիկ բեկորները,որոնց լիցքը դրական է մնում են ամպի վերևում:Իսկ ավելի մեծ բեկորները լիցքավորվում են բացասականորեն և ընկնում են ամպի ամենաստորին,համեմատաբար ավելի տաք շերտերում ,հալվում `վերածվելով բացասական լիցք ունեցող ջրի կա-

թիլների:

Ամպի լիցքավորված մասերն էլեկտրա-

կան դաշտի աղբյուրներ են:

Էլեկտրական դաշտ առաջանում է նաև ամպի և գետնի միջև:

1. Երեխաներ, իսկ դուք գիտեք ինչ պետք է անել ամպրոպի ու կայծակի ժամանակ:

2.Տեղանքի ո ± ր մասերում է սովորաբար գոյանում կայծակը:Ինչու:

3. Կ արելի ± է արդյոք ամպի և գետնի միջև առաջացած կայծակը անվանել էլեկտրական հոսանք:

Էլեկտրական հոսանք

• Էլեկտրական հոսանք չկա

• Էլեկտրական հոսանք կա

Էլեկտրական հոսանքը մետաղներում

Մետաղները պինդ վիճակում ունեն բյուրեղային կառուցվածք:Ազատ լիցքակիրների թիվը հաղորդչում հսկայականէ:Մետաղներում դրանք էլեկտրոններն են:Եթե հաղորդչում էլեկտրական դաշտը բացակայում է ,ապա ազատ լիցքակիրները կատարում են քաոսային շարժում:Սակայն ,երբ հաղորդչի ներսում ստեղծվում է էլեկտրական դաշտ,ապա ազատ լիցքակիրները ջերմային շարժման հետ կատարում են ուղղորդված շարժում:

Մետաղներում էլեկտրական հոսանքը ազատ էլեկտրոնների ուղղորդված շարժումն է:

I

Որպես հոսանքի ուղղություն պայմանականորեն ընտրվել է այն ուղղությունը,որով շարժվում են դրական լիցքավորված մասնիկները:

Էլեկտրական հոսանքը էլեկտրոլիտներում

Էլեկտրոնային լուծույթներ են աղերը,թթուները ,որոշ օրգանական միացություններ:     Ի ± նչ տեղի կունենա ,եթե էլեկտրոլիտի լուծույթում ստեղծենք էլեկտրական դաշտ: Դրական իոնները կտեղաշարժվեն դեպի բացասական լիցքավորված էլեկտրոդը` կատոդը, իսկ բացասական իոնները `դեպի դրականապես լիցքավորված էլեկտրոդը`անոդը: Շղթայում կառաջանա էլեկտրական հոսանք Այսպիսով`էլեկտրոլիտի լուծույթում էլեկտրական հոսանքը իոնների ուղղորդված շարժումն է:

ՀԱՅՏՆԻ ԵՆ ՀՈՍԱՆՔԻ ՀԵՏԵՎՅԱԼ ԱԶԴԵՑՈՒԹՅՈՒԹՅՈՒՆՆԵՐԸ

ջերմային,մագնիսական և քիմիական

Հոսանքի մագնիսական ազդեցություն

Մագնիսական ազդեցությունը կրելի է դիտել փորձով :Դիէլեկտրիկի շերտով պղնձե լարը փաթաթենք մեխին, Իսկ ծայրերը հոսանքի աղբյուրին. Երբ շղթան փակ է, մեխը մագնիսանում է և սկսում դեպի իրեն ձգել մետաղե իրեր մեխեր, մետաղի խարտուք: Շղթան բացելուց հետո մեխը ապամագնիսանում է:

Հոսանքի քիմիական ազդեցություն

Երկու մետաղե / կամ ածխե/ էլեկտրոդներ իջեցնենք պղնձարջասպի լուծույթի մեջ,իսկ նրանց սեղմակները հաղորդալարով միացնենք մարտկոցի բևեռներին

:Այդ շղթայի մեջ մտցնենք նաև էլեկտրալամպ և բանալի:Բանալին փակելուց հետո լամպը լուսարձակում է,այսինքն շղթայով հոսանք է հոսում:

Որոշ ժամանակ անց շղթան բացենք և էլեկտրոդները հանենք լուծույթից:Կնկատենք,որ բացասական էլեկտրոդը` կաթոդը պատված է պղնձի շերտով:Դա նշանակում է ,որ էլեկտրոլիտներով էլեկտրական հոսանքի անցումն ուղեկցվում է լուծույթում պարունակվող նյութերի անջատմամբ:.

Հոսանքի ջերմային ազդեցություն

  Հոսանքի ջերմային ազդեցությունը կարելի է դիտել ,եթե հոսանքի աղբյուրի սեղմակներին միացնենք պղնձե կամ նիկելե հաղորդալար: Հաղորդալարը տաքանում է և մի փոքր երկարում ,դրա համար էլ կախվում է:Իսկ օրինակ էլեկտրական լամպերում շիկանում է վոլֆրամե թելիկը, և լամպը լուսարձակում է: