Атом энергиясын колдонуу. Атомдук реакторлор

ЯДРОЛУК ФИЗИКАНЫН НЕКИЗГИ Ɵ Н Ү Г ҮҮ ЭТАПТАРЫ

• Уран ядросунун б ө л ү н ү ш ү
• Атомдун т ү з ү л ү ш ү н ү н ядролук модели
• Ядролук уланма реакция.
• Атом ядросунун жасалма айлануусунда

α -жана β –ажыроо

• Радиоактивдуулук
• α –, β – и γ –б ө л ү кч ө л ө рд ү н ачылыштары
• Нейтрондун ачылышы.
• Атом ядросунун составы

=

1 кг уран

3 т таш к өмүр

таш

Оор элементтердин ядросун б ө л ү н үү с ү н ө эмне ү ч ү н окумуштуулардын кызыгуусу арткан?

1 кг ( ) уран элементинин изатобунун ядросу б өлүнүүсүнөн 1014 дж энергия болунуп чыгат , бул энергия 2000 т сууну кайнатканга 2,5 т нефт же 3 т таш к ө м ү р к ү йг ө нд өгү жылуулукка барабар .

ядронун б ө л ү н үүсундөгу энергияны колдонууга болобу деген суроо туулган.

1940-жылга чейин к ө пт ө г өн окумуштуулар, ядролук физика илимий гана кызыкчылыкка ээ бирок практикада колдонууга болбойт деген ойдо болгон

энергия жок болбойт жоктон бар болбойт,

бир т ү рд ө н экинчи т ү рг ө ө т ө т .

энергиянын айлануу жана сакталуу закону эске салабыз.

Бул ойго Эрнест Резерфорд да ишенген .

Бугунку тема

Атом энергиясын пайдалануу. Ядролук реактор.

Бугунку сабактын максаты: --ядролук реактордун т ү з ү л ү ш ү жана ишт өө принцибин менен таанышуу. -- ядролук энергиянын он жана терс сапаттарын билуу. --энергиянын келечегин анализд өө

1.01 Башкарылуучу ядролук реакция k = 1 Атом бомба Атомдук реактор " width="640"

Ядролук айланыштарда башкача айтканда радиактивтуу бөлүнүүлөрдө бөлүнүп чыгуучу энергия ядролук энергия деп аталат.

• Башкарылбоочу ядролук реакция
• k 1.01

• Башкарылуучу ядролук реакция
• k = 1

Атом бомба

Атомдук реактор

1.01 критикалык массаны алуу зарыл . Башкаруу системасын иштеп чыгуу талап кылынбайт – АЭСге салыштырмалуу арзан. Метод «пушки» Жонокой жардыргыч Ствол Уран «мишень» Уран «огу» критикалык массага чейинки эки уран бөлүкчөсү биригишип критикалыкка жогорулайт . . Ушундай типтеги бомба «малыш» Япониянын Хиросимага шаарына 06/08/45 8:15 ташталган (140 мин адам 6 ай ичинде өлгөн) " width="640"

Бомба. башкарылуучу ядролук реакциянын прициби .

k1.01 критикалык массаны алуу зарыл . Башкаруу системасын иштеп чыгуу талап кылынбайт – АЭСге салыштырмалуу арзан.

Метод «пушки»

Жонокой жардыргыч

Ствол

Уран «мишень»

Уран «огу»

критикалык массага чейинки эки уран бөлүкчөсү биригишип критикалыкка жогорулайт . .

Ушундай типтеги бомба «малыш» Япониянын Хиросимага шаарына 06/08/45 8:15 ташталган (140 мин адам 6 ай ичинде өлгөн)

жарылуу менен кысуу методу (Метод взрывного обжима)

Кысуучу кабыкча жана нейтрон чагылдыруучу

«Акырын » ВВ

«тездетуучу» ВВ

толкундун соккусу ядрону кысат

нейтрондун кобойуусу ( бериллий изотобу )

Ядро Pu

Ушундай типтеги атом бомбасы , Япониянын Нагасаки шаарына 09/08/45 11:02 ташталган (75 мин олгондор жана жарадарлар болгон ).

Ядролук реакторду тузулуу тарыхы

Курчатов Иван Василиевич. (1903-1960)

Энрико Ферми (1901-1954)

1946ж. Академик И.В.Курчатовтун жетекчилиги менен СССРде биринчи реактор ишке киргизилген

1942ж. Э.Ферми жетекчилиги астында США да биринчи ядролук реактор курулган.

Ядролук реактор- башкарылуучу реакцияны ишке ашыруучу т ү з ү лм ө. Башкарылуучу ядролук реакциянынын негизги шарты, радиактивдуу элементтен бөлүнгөн эркин нейтрондорду көбөйүүсүн жөнгө салып туруу. k=1.001 ( көбөйүү коэфиценти турактуу сактоо)

Видео тасмага көнул

бур…

АЭСтин иштоо схемасы

Видео тасмага көнул

бур…

Энергетикалык реакторлордун негизги түрлөрү

• Суу-суулуу реактор. Япония (Фукусима АЭС) (1-с ө з жылуулук алып журуучуну т ү ш ү нд ү р ө т, 2-с ө з акырындаткычты к ө рс ө т ө т)

• Суу-графит реактор. Россияда АЭСтеринде.

• Газ –графиттик реактор . Англияда ядролук энергетиканын негизи

• Суюкметалдуу жылуулук реактор. Космикалык аппараттардын реакторлору.

.

ядрлук реакторлор

РБМК – кайноочу реактор

ВВЭР (суу-суулу энергетикалык реактор)

РБМК ( чон кубаттулуктагы каналдуу реактор )

ВВЭР 120 атмосфера басым астындагы суу пайдаланылат.

АЭС (атомдук электро станциялардын) энергия өнд ү р үү классификациясы :

• Атомдук электро станция (АЭС), электроэнергиясын гана өндур Ɵ т

Атомдук жылуулук электроборбор( АЖЭБ), электроэнергиясы менен бирге жылууулук , энергияны иштеп чыгарат.

• Жылуулук менен камсыз кылуучу атомдук станциялар (АСТ), бир гана жылууулук иштеп чыгуучу.

Ядролук реакторлор

Атомдук кыймылдаткыч түзүлүштөрүндө колдонулат:

• “ Ленин” муз жаргычы курулган.

• Суу астында журуучу кайыктар алыска узак убакытка сүзүүгө мүмкүндүк пайда болду.

ЯДРОЛУК

ЭНЕРГИЯ

Келечек

урпактарга

КОРКУНУЧ АЛЫП КЕЛЕБИ

Же

АДАМЗАТ УЧУН ЗАРЫЛБЫ

АЭСтин кемчиликтери жана жетишкендиктери

МИНУС

ПЛЮС

- органикалык отундардын уномдолушу .

- Куйуучу заттын аз массадагы.

- АЭС аймагындагы айлана чойрону нурдантуу коркунучу.

- Бир реактордун кубаттулугу чон болушу.

-Реактордун ондоо озгочолугу.

- Энергиянын арзан бааланышы.

- Ядролук обектилерди жок кылуу кыйынга турат.

- Аба отмосферасы керектелбеши.

-жумушчулардын жогорку денгелдеги квалификацияга ээ болусу жана жоопкерчиликтуу кадрларды талап кылуу.

- Экологиялык тазалык .(туура пайдаланса)

- Террористер учун ото чон кырсыктарды алып келуу ынгайлуулугу.

- Радиактивдуу нурданттуучу чыгындыралды сактоо.

Ядролук энергиянын пайдаланунун зарылчылыгы

ишенимдуу изилденген маалыматтар боюнча кошумча «энергетикалык» пайдалуу казылмалар

• комур — чамалуу 350 жыл;
• нефт — чамалуу 40 жыл;
• газа — чамалуу 60 жыл.

жетиши мумкундугу далилденген.

Радиоактивдуу нурданууну биологиялык таасири

Нурдануунун тукум куучулукка кучтуу

Тасирин тийгизет , хромосомадагы генди бузат .

Радиоактивдуу нурдануунун биологиялык таасири.

клетканын озгоруусу:

- Хромосомдун бузулуусу

-Клетканын болунуу жондомдуулугун бузат

-Мембрананын кабыл алуу жондомдуулугу бузулат

- клет канын ядросунун ишип чоноюсу.

радиоактивдуу нурдануунунбиологиялык таасири

ядронун клеткасы нурданууга сезгич болушат

1.С өө к нервдеринин кандын

клеткаларды пайда кылуу

процессин бузулат (ак кан оорусу)

2) Тамак синируу

клеткаларынын иш

аракетин бузат.

Биологическое действие радиоактивных излучений

Последствия аварии на Чернобыльской АЭС

медицинада колдонуу

Биологическое действие радиоактивных излучений

на живые организмы

Катастрофа в Чернобыле показала человечеству, какую опасность хранит в себе атом.

Какой будет жизнь будущих поколений зависит от наших решений сейчас!