Ашық сабақ жоспары Тақырыбы: «Идеал газ. Молекула кинетикалық теорияның негізгі теңдеуі» .

Ашық сабақ жоспары

Тақырыбы: «Идеал газ. Молекула кинетикалық теорияның

негізгі теңдеуі» .

Пән: Физика және астрономия

Курс:1

Тобы:141

Өткізген: Игібаева Т.Ө.

Уақыты: 22.11.2018

Ақтау қаласы

Сабақ жоспары

Тақырыбы:

«Идеал газ. Молекула кинетикалық теорияның негізгі теңдеуі» .

1. Білімділік мақсаты:

Оқушыларды идеал газ ұғымымен таныстыру, МКТ-ның негізгі теңдеуін түсіндіру. Ыдыс қабырғасына түсірілген газ қысымы қандай шамаларға тәуелді екендігін түсіну,білу

1. Дамытушылық мақсаты:

МКТ-ның негізгі теңдеуіне кіретін шамалардың газ қысымы өзгергенде қалай өзгеретіндігін көрсету. МКТ-ның негізгі теңдеуіне есеп шығара отырып,ойлау қабілеті мен ой-өрісін дамыту.

1. Тәрбиелік мақсаты:

Адамгершілікті, достықты, адалдықты қадір тұтатын, өзі мен өзгенің іс - әрекетін әділ бағалай білетін, өзін - өзі тәрбиелей алатын азамат болып қалыптасуға жағдай жасау.

Сабақ түрі: Аралас сабақ.

Сабақ әдісі: баяндау, сұрақ-жауап.

Сабақтың көрнекілігі: слайд, үлестірмелі таратпалар,кесте.

Сабақтың құрылымы:

1. Ұйымдастыру кезеңі – 3 мин

1. Үйге берілген тапсырманы тексеру – 10 мин

1. Жаңа сабақты түсіндіру – 10 мин

1. Жаңа сабақты бекіту – 20 мин

1. Қорытындылау 5 мин

1. Үйге тапсырма – 2мин

Сабақтың барысы

1. Ұйымдастыру кезеңі.

Сәлемдесу, түгендеу. «Билеттер арқылы» топқа бөлінеді. Мұғалімнен билеттер алып,

1,2,3,4 вагондарға бөлініп отырады. 1-топ: «Бақыт» вагоны, 2-топ: «Сүйіспеншілік» вагоны,

3-топ: «Жарқын өмір» вагоны, 4-топ «Болашақ» вагоны. Бағалау парақшалары топ

жетекшілеріне беріледі. Нақты бағалау мұғалімнің тексеруі арқылы журналға қойылады.

Бір-бірімізді тыңдаймыз десек 1 рет қол шапалақтаймыз!

Ұйымшыл боламыз десек 2 рет

Белсенділік танытамыз десек 3 рет шапалақтаймыз!

ІІ. Үйге берілген тапсырманы тексеру: «Миға шабуыл» әдісі арқылы сұрақ-жауап.

1. Температура дегеніміз не?

2. Температураны өлшейтін құралды қалай атаймыз?

3. Термодинамикалық процесс дегеніміз не ?

4. Термометрлердің негізгі неше түрлері бар?

5. Мына температураларды К-мен өрнектеңдер: 3⁰С,1⁰С, 5⁰С, 4⁰С.

6. Абсолют температуралар шкаласын тұңғыш жасаған физик кім?

7. Абсолют температура шкаласын қай жылы енгізген?

8. Жылулық тепе-теңдікте болатын кез-келген екі физикалық дененің қандай физикалық параметрлері бірдей болады?

9. Қандай шкалаларды білеміз?

10. Температураның белгіленуі?

ІІІ. Жаңа сабақты түсіндіру:

Идеал газ деп-молекулалар арасындағы тартылыс пен тебу күштері есепке алынбайтын олар тек серпімді соқтығысқанда ғана өзара әрекеттеседі деп саналатын ,ал молекулалардың өздері көлемі жоқ серпімді шар немесе материялық нүкте ретінде қабылданатын газ моделін айтамыз.

1. Барлық молекулалардың mo массасы бірдей

2. Ыдыста бір ғана зат бар, яғни молекулалары бір тектес.

3.Барлық молекулалардың жылдамдықтарының мәні бірдей

4. Газдағы барлық бағыттар тең құқылы және молекулалар тек өзара перпендикуляр үш бағыттың бойымен ғана қозғалады.

5. Кез келген уақыт мезетінде осы үш бағыттың әрқайсысының бойымен бір мезетте молекулалар қозғалатын болады.

Идеал газ деп молекулалардың өзара әсерлесуi ескерусiз аз шама болғанда айтады. Молекулалардың өзара әсерлесуi олардың соқтығысуы кезiнде серпiмдi ұрылуы түрiнде байқалады.Молекулалары шексіз аз көлем алатын серпімді шариктер болып табылатын және өзара әрекеттесуі тек олардың бір-бірімен тікелей немесе ыдыстың қабырғасымен соқтығысуы кезінде ғана білінетін газ , нақты газдардың қарапайым моделі - идеал газ.

Газ молекулалары барлық уақытта ретсiз жылулық қозғалыста болады, оның мөлшерлiк сипаттамасын молекуланың сызықты жылдамдығының орташа квадраты, дәлiрек айтқанда, кинетикалық энергиясының орта мәнi бередi. Идеал газ (модель)

1. Газ молекулаларын материалдық нүкте ретінде қарастыруға болатын

2. Молекулалар бір-бірінен үлкен арақашықтықта орналасады және хаосты қозғалады.

3. Молекулалар тек қана серпімді соқтығысуымен әсерлеседі , олардың бір -бірімен әсерлесуі жоқ.

4. Молекула жылдамдығы әртүрлі , бірақ белгілі бір температурада молекуланың орташа жылдамдығы тұрақты болып қалады .

Нақты (Реалды) газ

1. Нақты (Реалды ) газдың молекулаларының өлшемдері бар. молекула диаметрі молекуланың арақашықтығынан он есе кіші.

2. Молекулалар серпімді соқтығысуымен әсерлеспейді, бір-бірімен әсерлеседі.

Идеал газ қысымы тәуелді

1.молекула массасына

2. Молекула концентрациясына

3.орташа жылдамдығына

Бұл теңдеу МКТ-ның негізгі теңдеуі.

Сабаққа қатысты лексика мен терминология: газ-газ- gas; молекула-молекула- molecule; кинетика-кинетика- kinetics; теория-теория- theory; температура- температура- temperature; қысым-давление- pressure; идеал газ-идеальный газ- ideal gas.

IV. Жаңа сабақты бекіту

«Ойлан-жұптас-бөліс» әдісі бойынша

постер қорғау:1-топқа Идеал газ, 2- топқа МКТ-ның негізгі теңдеуі;

3,4-топқа есеп беріледі.

1-есеп.Жұлдызаралық газ молекулаларының концентрациясы орташа алғанда 1 м^-3-ке тең, газ молекулаларының орташа кинетикалық энергиясы 1,5*10^-21Дж. Жұлдызаралық газ қысымын анықтаңдар.

2-есеп. Ауаны бірдей молекулалардан тұратын газ деп есептеп, қалыпты жағдайдағы ауа молекулаларының жылулық қозғалысының жылдамдығын бағалаңдар.

«Интервью» әдісі бойынша топтар бір-біріне сұрақтар дайындап жауап береді.

Жеке жұмыс: Студенттердің барлығының білім деңгейі бірдей болмайды.Сондықтан

оқушылардың қажеттілігін анықтау мақсатында «Бір шешімге келеміз!» әдісі арқылы

төмендегідей тест тапсырмаларын беремін.

1. Дене пішінін сақтамайды, бірақ көлемін сақтайды.

А. Қатты дене . В. Сұйық . С. Газ Д. Дұрыс жауабы жоқ

1. Диффузия деген не?

А) Бір заттың бөлшектерінің екінші заттың молекулааралық кеңістігне ену құбылысы
В) заттардың бір-бірімен араласу кезіндегі құбылыс
С) заттар бір-бірімен өздері араласатын құбылыс
Д)  бөлшектер бір-бірімен араласпайтын құбылыс

1. Заттардағы молекула арасында…

А) өзара тартылу мен тебілу болады
В) тартылу да , тебілу де болмайды
С) тек тартылу болады
Д)  тек тебілу болады

1. Диффузия қатты, сұйық және газ тәрізді денелердің  қайсысына тез жүреді?

А) барлық денелерде бірдей
В) қатты денелерде
С) газдарда
Д) сұйық денелерде

1. Термометрлердің негізгі неше түрлері бар?

А) 2 В) 3 С) 4 Д) 5

1. Абсолют температура шкаласын қай жылы енгізген?

А) 1742ж В) 1848ж С) 1730ж Д) 1743ж

1. Төменде келтірілген кайсысы идеал газдың молекула кинетикалық  теорияның негізгі тендеуі
   
   А) B)
   
   

C)P=n/na

1. Идеал газ қысымы тәуелді

А) m,n,υ B) m, n C) m

V.Сабақты қорытындылау: Бағалау парақшаларын жинап алу, ой қорыту.

БББ кестесі

«Білім қоржыны» кері байланыс.

VI. Үйге тапсырма: §25,26 19-жаттығу (1,2)

Пайдаланылған әдебиеттер

Негізгі әдебиеттер:

1.Б. Кронгарт. В. Кем. Н. Қойшыбаев «Физика» 10-сынып. 2006.

2.В. С. Бабаев. А. В. Тарабанов «Физика весь курс» 2010

Қосымша әдебиеттер:

1. Ж. Ә. « Терлікбаев Т. С. Өскенбайқызы «Физикадан деңгейлік есептер»

Қолданылған ресурстар:

слайд, үлестірмелі таратпалар,кесте, стикерлер.

Дене мен температураны өлшейтін аспапты қалай атайды?а) термометр* ә) пирометр б) динометр2. Жылулық тепе-теңдікте болатын кез-келген екі физикалық дененің қандай физикалық параметрлері бірдей болады?а) көлем ә) температура* б) уақыт3. термометрлердің негізгі неше түрлері бар?а) 2 ә) 3 б) 4*4. Абсолют температуралар шкаласын тұңғыш жасаған физик кім?а) Томсон Уиляьм* ә) Реомюр б) Фаренгейт5.Абсолют температура шкаласын қай жылы енгізген?а) 1742ж ә) 1848ж * б) 1730ж6. Термодинамикалық процесс дегеніміз не ?а) Қандай да бір термопараметрдің өзгеру құбылысы немесе жүйенің бір күйден екінші күйге өтуі*ә) Денелердің температурамен өлшеуге пайдаланатын заттарды термометрлік денелер.б) Микроденелердің күйін сипаттайтын физикалық шама

1. Дене пішінін сақтамайды, бірақ көлемін сақтайды.

А. Қатты дене . В. Сұйық . С. Газ Д. Дұрыс жауабы жоқ

1. Диффузия деген не?

А) Бір заттың бөлшектерінің екінші заттың молекулааралық кеңістігне ену құбылысы
В) заттардың бір-бірімен араласу кезіндегі құбылыс
С) заттар бір-бірімен өздері араласатын құбылыс
Д)  бөлшектер бір-бірімен араласпайтын құбылыс

1. Заттардағы молекула арасында…

А) өзара тартылу мен тебілу болады
В) тартылу да , тебілу де болмайды
С) тек тартылу болады
Д)  тек тебілу болады

1. Диффузия қатты, сұйық және газ тәрізді денелердің  қайсысына тез жүреді?

А) барлық денелерде бірдей
В) қатты денелерде
С) газдарда
Д) сұйық денелерде

1. Термометрлердің негізгі неше түрлері бар?

А) 2 В) 3 С) 4 Д) 5

1. Абсолют температура шкаласын қай жылы енгізген?

А) 1742ж В) 1848ж С) 1730ж Д) 1743ж

1. Төменде келтірілген кайсысы идеал газдың молекула кинетикалық  теорияның негізгі тендеуі
   
   А) B) C) P=n/na

2. Идеал газ қысымы тәуелді

А) m,n,υ B) m, n C) m

Бағалау парақшасы

Бағалау парақшасы

1-есеп.Жұлдызаралық газ молекулаларының концентрациясы орташа алғанда 1 м^-3-ке тең, газ молекулаларының орташа кинетикалық энергиясы 1,5*10-21Дж. Жұлдызаралық газ қысымын анықтаңдар.

2-есеп. Ауаны бірдей молекулалардан тұратын газ деп есептеп, қалыпты жағдайдағы ауа молекулаларының жылулық қозғалысының жылдамдығын бағалаңдар.P=1.01*10⁵ПА, ρ_ауа=1.29кг/м³

Студенттің аты-жөні ___________________________________________________________

БББ кестесі

Студенттің аты-жөні ___________________________________________________________

БББ кестесі