5-синфларда "Аникловчи" мавзуси

Namangan tuman xalq ta'limi bo’limiga qarashli

11-umumiy o'rta ta'lim maktabining

Ona tili va adabiyot fani o'qituvchisi

XOLMIRZAYEVA NILUFARNING o’quvchilar bilimidagi aniqlangan bo’shliqlarni to’ldirish yuzasidan

Mavzu: "Aniqlovchi"

Ma’lumki, Xalq ta’limitizimida bir necha yillardan buyon maktab o’quvchilari o’rtasida Bilimlar bellashuvi o’tkazib kelinmoqda. Bilimlar bellshuvini o’tkazilishi o’quvchilar bilimida mavjud bo’lgan bo’shliqlarni aniqlashga va aniqlangan bo’shliqlarni to’ldirishga yordam bermoqda. Har o’quv yilida o’quvchilar o’rtasida o’tkazilgan bilimlar bellashuvining maktab, tuman, viloyat , Respublika bosqichlarida barcha fanlar kabi ona tili va adabiyoti fanidan ham bir qator mavzularda o’quvchilar bo’shliqqa yo’l qo’yganliklari aniqlangan.

5-sinfda ona tili fanidan Gapning ikkinchi darajalai bo’laklarini farqlashda qiynalganliklari aniqlangan.

Ushbu dars ishlanmasi o’quvchilar bilimida aniqlangan bo’shliqlarni to’ldirishda qo’shimcha manba sifatida foydalanish tavsiya etiladi.

5-sinf

Fan: Ona tili
Mavzu: Aniqlovchi

Dars texnologik loyihasi

Darsning maqsadi:

Ta’limiy maqsad:

o’quvchilarga aniqlovchi haqida bilim berish;

Tarbiyaviy maqsad:

kamtarlik xushmuomalalik, ona tabiatga ehtirom tuyg’ularini tarbiyalash;

Rivojlantiruvchi maqsad:

o’quvchilarni mantiqiy fikrlashga o’rgatish, og’zaki va yozma nutqini oshirish;

Darsning usuli:

savol-javob, chiroyli yozuv , tarqatma, rasmlar, “Aqliy hujum”,

Darsning jihozi:

darslik, jadval, slaydlar, rag’bat kartochkalari, “Sehrli daraxt” baholash plakati

Darsning shiori:

Nimaiki qilsang tilak,

Bariga o’qish kerak.

Darsning borishi:

Tashkiliy qism:

Darsda davomatni aniqlash bilan boshlanadi , (savol-javob).

Dars guruhlar o’zlarini nomlash bilan boshlanadi.

Sinf o’quvchilarini uch guruhga bo’lib olamiz.

1-guruh: “Zukkolar”

2-guruh: “Donolar”

3-guruh: “Bilimdonlar”

Darsni “So’z top!” o’yini (Domino) bilan boshlanadi.

Bu metod darsning kirish qismida o’tkaziladi.

O’qituvchi ona tili faniga oid so’z aytadi.

Qaysi harf bilan tugasa, o’quvchi shu harf bilan boshlangan so’zni aytishi kerak.

Ot -

to’ldiruvchi-

istak gap -

punktatsiya -

Guruhlar jamoasi quyidagicha rag’batlantirib boriladi.

R ag’batlantirish uchun kartochkalar

4

3

2

O’quvchilarga o’tilgan mavzularini savollar orqali berib baholanadi. Har bir guruhga to’rttadan test savol javob o’tkaziladi.

“Zukkolar” guruhiga :

1. Gap bo’laklari nechta ?

2. Egani qatnashtirib gap tuzing.

3. Hol qanday so’roqqa javob bo’ladi?

4. Istak gapni qatnashtirib gap tuzing.

“Donolar ” guruhiga:

1. Holni qatnashtirib gap tuzing.

2. Gapning ifoda maqsadiga ko’ra turini sanang.

3. Gapda so’zlarning bog’lanishi necha xil bo’ladi?

4. Ma’nodosh so’zlarga misol keltiring.

“Bilimdonlar” guruhiga

1. So’roq gapga bitta gap tuzing.

2. Uyga vazifa – 149-mashq asosida qanday to’ldiruvchidan foydalangansiz ?

3. To’ldiruvchi qanday so’roqqa javob bo’ladi?

4. Ot-kesimni qatnashtirib gap tuzing.

Predmetning belgisiman,

Katta-yu, kichik ko’rkam,

Men borman-ki, doim buyuk,

Keng, bepoyon, obod o’lkam.

Qanday? Qanaqa?, so’rog’im

Latofatga makon qalbim .

Yodda tutgil sen o’quvchi,

Kesimman ham aniqlovchi.

Demak bugungi mavzumiz aniqlovchi

O’qituvchi yangi mavzuni 1-topshiriq asosida slaydlar bilan boshlaydi.

1. R asmlar asosida so’z birikmalari tuzing.

2-Topshiriq

Nuqtalar o’rniga berilgan so’zlarga mos jumla qo’ying.

Chiroyli … , … muqovasi , …. xonasi

Hokim bo’lakdan anglashilgan narsaning qandayligi kimga yoki nimaga qarashli ekanligini bildirib qanday? , qanaqa?, qaysi?, qancha?, nechta?, kimning?, nimaning? kabi so’roqlarga javob bo’luvchi gap bo’lagi aniqlovchi deyiladi.

Aniqlovchilar ma’nosiga ko’ra 2 xil bo’ladi.

1. Sifatlovchi aniqlovchi

2. Qaratqich aniqlovchi

qanday? ,

qanaqa?,

qaysi?,

qancha?,

nechta?,

kimning?,

nimaning?

“Jumboq” sharti 150-mashq orqli bajariladi.

Mashq o’quvchilar tomonidan o’qiladi.

Qanoat va qanoatsizlik haqida maqol yoki hadis keltirish

150- mashqning 2-topshirig’i

Qanday ?, qancha?, nechta?, kimning? so’roqlariga javob bo’lgan otga bog’langan so’zlar va so’z birikmasi shaklida ko’chiring.

N

Qanoatli Ali

Bitta olma

151-mashq Yozuv taxtasiga guruhlardan bir nafardan o’quvchi chiqib mashqni bajaradilar.

152-mashq “Kuz fasli” rasmi asosida aniqlovchilarni qatnashtirib matn tuzish.

153-mashq klaster asosida bajariladi.

Namuna:

Elyor o’qiydi.

Elyor maktabda o’qiydi.

Elyor bizning maktabda o’qiydi.

HOL

ANIQLOVCHI

EGA

“Donolar” “Zukkolar” “Bilimdonlar

Aniqlovchi mavzusini mustahkamlash uchun “Sehrli bog’” daraxtiga murojaat etamiz.

“Sehrli bog’” daraxtiga mevalardagi savollarga javob topsagina daraxtga yopishtirladi.

1-guruh-olma 2-guruh-nok 3-guruh-shaftoli

kartochkasi orqasidagi savollarga javob berib daraxtga iladilar.

“Aql charxi”da bo’sh o’zlashtiruvchi o’quvchilarga osonroq test savollari beriladi.

Sardorlar bahsida aniqlovchili so’z birikmalarini kim ko’p tuzadi? sharti asosida bajariladi.

1


54 mashq . Sabr, odat, bilim, mehr so’zlari ishtirokida gap tuzing. Ularda aniqlovchilardan foydalaning.

Dars so’ngida guruhlarning olgan ballari jamlanadi va g’olib guruh e’lon qilinadi. Faol qatnashgan o’quvchilar rag’batlantiriladi.

Darsni yakunlashda “Esse” usulidan foydalanib yakunlash mumkin. Bu usul dars yakunida o’tkaziladi. U orqali har bir o’quvchi dars haqida fikr-mulohazasini yozma ravishda bayon etadi. “Esse” rasm chizish orqali bayon etilishi mumkin.

“Esse” so’z, bitta gap yoki bir nechta gap bilan ham yozilishi mumkin?