Татар теле дәресләрендә тәнкыйди фикерләү технологиясенең кластер һәм инсерт алымнарын куллану

Татар теле дәресләрендә тәнкыйди фикерләү технологиясенең кластер һәм инсерт алымнарын куллану

( эш тәҗрибәсеннән )

Тимофеева Лена Павел кызы,

14 нче гимназиянең 1 нче категорияле

татар теле һәм әдәбияты укытучысы

Мастер – классның максаты :

Татар теле дәресләрендә тәнкыйди фикерләүне үстерү технологиясе булган кластер һәм инсерт алымнарын файдаланып укучыда туган телгә кызыксыну уяту, укучының танып-белү активлыгын арттыру.

Кластер төзү

Сүз төркеме

Кем?

Нәрсә?

ИСЕМ

предмет

к килеш

сан

ия

Икенчел кластер

Пр?

Предмет

С Кем?

Нәрсә?

төрләнә

Сүз төркеме

Исем

тартым

килеш

сан

сан

Җөмләдә

ия

Кем?

Нәрсә?

сүз ркеме тө

төрләнә

Мөстәкыйл ь сүз төркеме ь

сүз ркеме тө

була

килеш

сан

тартым

ялгызлык

уртаклык

исем

С Синтаксик роле (җөмләдә)

Иярчен кисәкләр

( тәмамлык, аергыч, хәл)

Эндәш сүзләр

Баш кисәкләр

(ия, хәбәр)

Инсерт алымы.

Инсерт (тамгалап уку) тәнкыйди фикерләү алымы, ул текстның яки яңа мәгълүматның уку һәм язу аша кабул ителүе. Методикада аны укуның эффектив алымы дип тә йөртәләр.

Бу ысулны куллануның уңышлы ягы шунда, укучы текстны пассив укымый, ә белергә, аңларга теләп, игътибар белән кат-кат укый.

“ !” - белә идем “+” – яңалык “?” - аңламадым

«!» - (белә идем)

«+» - яңалык

К, Г – тартык авазлар

К,Г – тартык авазлары калын һәм нечкә булала р.

К – саңгырау тартык.

Г – яңгырау тартык.

«?» (аңламадым)

[к] һәм [г] – тел арты тартыклары.

[къ] һәм [гъ] – кече тел тартыклары.

[къ] һәм [гъ] авазлары рус телендә юк.

[к] һәм [г] авазлары татарның үз сүзләрендә дә, алынмаларда да булалар

Мәкаль, игътибар сүзләренең язылышы

Мәсәлән, 5 нче сыйныфта «Балык тоту» текстын түбәндәгечә анализларга була. Инсерт алымы.

Тонкие ? (нечкә)

Толстые ? (калын)

• -Табигатьтә ял итү сезгә нәрсә бирә?
• - табигать кочагынд а ял итәргә я ратасызмы?
• - арагызда балыкчылар бармы?
• - табигатьтә нәрсә эшләргә яратасыз?
• - табигатьтә ял итүнең нәтиҗәсе нәрсәдә күренә?
• - табигатьтә ял иткәндә, үзеңне ничек тотарга кирәк?

• - Хикәядә сүз нәрсә турында бара?
• - көннең кайсы вакыты?
• - ни өчен бу вакытта балыкка килгәннәр?
• - нинди балыклар эләгә?
• - каян җил чыкты?
• - яшен нинди?
• - яңгыр ничек ява?

И гътибарыгыз өчен

рәхмәт !