Механикадағы импульс пен энергияның сақталу заңдары және олардың кеңістік пен уақыттың қасиеттерімен байланысы

Ұзақ мерзімді жоспар бөлімі:

Күні:

Мектеп:

Мұғалімнің аты –жөні:

Қатысқандар саны:

Қатыспағандар саны:

Сабақ тақырыбы

«Сақталу заңдары». Механикадағы импульс пен энергияның сақталу заңдары және олардың кеңістік пен уақыттың қасиеттерімен байланысы

Осы сабақта қол жеткізілетін оқу мақсаттары (оқу бағдарламасына сілтеме)

10.2.4.1 – сандық және эксперименттік есептер шығаруда сақталу заңдарын қолдану;

Сабақ мақсаттары

Импульс пен энергияның сақталу заңын қолдана отырып есептер шығару

Жетістік критерийлері

-импульстің сақталу заңын біледі

-есептер шығаруда импульстің сақталу заңын қолданады

-энергияның сақталу заңын біледі

-есептер шығаруда энергияның сақталу заңын қолданады

Тілдік мақсаттар

Оқушылар өздерінің түсініктерін көрсететін жаңа сөздерді пайдаланулары керек. Олар терминдерді түсіну және қолдану керек.

Арнайы пәндік лексика мен терминология:

Сөздік

Құндылықтарды дарыту

• Оқушыларды академиялық адалдыққа тәрбиелеу (тапсырмаларды орындау барысында өз бетімен жұмыстануға үйрету)

• Оқушыларың бойында жауапты азаматтық ұстанымды қалыптастыру.

• Өмір бойы білім алу құндылығын сыни тұрғыдан ойлау арқылы білімге деген құштарлығын қалыптастыру

• Оқушылар арасында ынтымақтастық ортаны қалыптастыру.

Пәнаралық байланыстар

Математика

АКТ қолдану дағдылары

Ресурстар презентация түрінде ұсыну

Бастапқы білім

Энергия, масса, жылдамдық

Сабақ барысы

Сабақтың жоспарланған кезеңдері

Сабақтағы жоспарланған іс-әрекет

Ресурстар

Ой шақыру

3 мин

Оқушылармен амандасу, түгендеу, топтау

Еске түсіру:

Демонстрация:

Оқушылар демонстрация барысында байқағандарын әңгімелеп түсіндіруге тырысады.

Ньютон шарлары

https://www.youtube.com/watch?v=GUGr2kaZdqA

Оқушылар хабарламасы

Ойлану/

Ақпарат

20 мин

Мағынаны тану:

Қозғалыстағы денені оның массасы мен жылдамдығына байланысты болатын бір шамамен сипаттау керек. Мұндай физикалық шама дене импульсі (грекше impulsus-соққы дегенді білдіреді) немесе қозғалыс мөлшері деп аталады.

Дене импульсі мен күш импульсі арасындағы байланысты Ньютоның екінші заңы арқылы өрнектейміз.

Табиғатта барлық денелер бір-бірімен әрекеттеседі. Көп жағдайларда екі немесе одан да көп денелердің қозғалысы қарастырылады. Сондықтан физикада денелердің тұйық жүйесі деп аталатын ұғым енгізіледі. Тұйық жүйе деп сыртқы күштер әрекет етпеген жағдайда жүйеге енетін денелер бір-бірімен ішкі күштер арқылы ғана әрекеттесетін жүйені айтады. Негізгі сақталу заңдарының бірі импульстің сақталу заңын қарастырамыз.

жүйедегі дене массалары,   әсерлескенге дейінгі денелер жылдамдығы,   әсерлескеннен дейінгі денелердің жылдамды

Импульстің сақталу заңы техникада реактивті қозғалысты пайдалануда қолданылады. Реактивті қозғалыстың қарапайым мысалына үрленген ауа шарының қозғалысы жатады. Үрленген шардың ішіндегі қысым сыртқы атмосфералық қысымнан едәуір артық, ал бос қоя берілген шардың ішіңдегі біраз ауаның төменгі саңылау арқылы сыртқа шығуы шардың жоғары қарай көтерілуін тудырады.

Дененің бір бөлігі одан қандай да бір жылдамдықпен бөлініп шыққан кездегі қозғалысы реактивті қозғалыс деп аталады. Қазіргі заманғы Жердің жасанды серіктерінің, планетааралық саяхат жасайтын зымырандардың қозғалысы реактивті қозғалысқа негізделген.

https://itest.kz/kz/ent/fizika/lekciya_impuls

Ауа шары

Практикум

8 мин

7 мин

Бекіту: импульстің сақталу заңын демонстрация жүзінде түсіндіру

1-топ:

2-топ:

3-топ:

Есептер шығару – бағалау

3 оқушы тақтаға қатарынан шығып төмендегі есептерді шығарады. Қалған оқушылар орындарынан дәптерге орындайды. Есеп жауаптары тексеріледі. Егер тақтадағы есеп жауабы мен сынп оқушыларының жауаптары сәйкес келсе жасыл карточканы, ал сәйкес емес болса қызыл карточка көтеріледі. Қызыл карточка көтерілген жағдайда мұғалім сол оқушыға жақындап тақтадағы жауап пен оқушының жауабы салыстырылып, қай жауаптың дұрыстығы тексеріліп кері байланыс жасалынады.

Тапсырма:

1. Массасы  10 кг дененің импульсі   40кг∗м/с болса, оның жылдамдығы қандай?

1. Массалары 400 г  және    600г екі дене бір-біріне  қарама-қарсы қозғалып келе жатып, соқтығысып тоқтады. Егер бірінші дене   3 м/с  жылдамдықпен қозғалған болса, екінші дененің жылдамдығы қандай?

2. 6 м/с жылдамдықпен жүгіріп келе жатқан салмағы 60 кг адам, 3 м/с жылдамдықпен жүріп бара жатқан массасы 40 кг арбаны қуып жетіп, оған секіріп мінді. Арбаның адам мінгеннен кейінгі жылдамдығы қандай?

Арбашалар мен жүктер немесе денелердің әрекеттесуін көрсететін суреттер таратылады

Карточкалық есептер,

Қызыл және жасыл бағалау карточкалары

Рефлексия

2 мин

Рефлексия паракшаларымен жұмыс

Рефлексия паракшалары

Саралау – оқушыларға қалай көбірек қолдау көрсетуді жоспарлайсыз? Қабілеті жоғары оқушыларға қандай міндет қоюды жоспарлап отырсыз?

Бағалау – оқушылардың материалды меңгеру деңгейін қалай тексеруді жоспарлайсыз?

Денсаулық және қауіпсіздік техникасының сақталуы

Барлық оқушылар:

Оқушылардың көпшілігі:

Кейбір оқушылар:

Тексеру парақтары

Шапалақтау

Бағалау парақтары

Сабақ барысында қолдау, қолпаштау көрсету жетістік критерийлері арқылы

Интерактивті тақтаны сабақ барысында қолдану уақытын 10 минуттан асырмау

Көз жаттығуларын орындау

Кабинетті желдету

Кабинетте приборлармен жұмыс жасау барысында қауіпсіздік ережесін сақтау (су қолмен жұмыс жасамау) жарықты қажет емес кезінде өшіру

Сабақ бойынша рефлексия

Сабақ мақсаттары/оқу мақсаттары дұрыс қойылған ба?

Оқушылардың барлығы ОМ қол жеткізді ме?

Жеткізбесе, неліктен?

Сабақта саралау дұрыс жүргізілді ме?

Сабақтың уақыттық кезеңдері сақталды ма?

Сабақ жоспарынан қандай ауытқулар болды, неліктен?

Жалпы баға

Сабақтың жақсы өткен екі аспектісі (оқыту туралы да, оқу туралы да ойланыңыз)?

1:

2:

Сабақты жақсартуға не ықпал ете алады (оқыту туралы да, оқу туралы да ойланыңыз)?

1:

2:

Сабақ барысында сынып туралы немесе жекелеген оқушылардың жетістік/қиындықтары туралы нені білдім, келесі сабақтарда неге көңіл бөлу қажет?