Физика сабағында ойын элементтерін қолданудың тиімділігі

Баяндаманың тақырыбы:

Физика сабағында ойын элементтерін қолданудың тиімділігі.

Білім беру – оқыту мен тәрбиелеудің үздіксіз процесі. Қазіргі кездегі білім берудегі мақсат – жан-жақты, білімді, өмір сүруге бейім, өзіндік ой-талғамы бар, қабілетті жеке тұлғаны қалыптастыру. Оқушылардың дүниетанымын кеңейту, істеген ісіне тұжырым жасап, қорытындыға келу, ой өрістерін кеңейтіп, ой еркіндігіне жол ашу.

Мектеп пәндерінің ішінде физиканың алатың орны ерекше. Физика оқушыларға ғылыми әлемді суреттейді. Физика әлемде болып жатқан түрлі құбылыстарды, жаңалықтарды дұрыс қабылдап, түсінуге көмектеседі. Ғылыми техникалық прогресстің негізі бола тұрып, физика оқушылардың шығармашылық қабілеттілігің қалыптастырады, әлемге деген көзқарасын кеңейтеді, әлемге деген қызығушылығын оятады. Білім беру-оқыту мен тәрбиелеудің үздіксіз процесі. Қазіргі кездегі білім берудегі мақсат-оқушы құзіреттілігін дамыту, яғни жан-жақты, білімді, өмір сүруге бейім, өзіндік ой толғамы бар, қабілетті жеке тұлғаны қалыптастыру.

Оқушыларды ғылымға қызықтырудың көптеген жолдарының бірі сабақта ойындар ұйымдастыру. Оқу, ойын және еңбек - адамның негізгі қасиеттерінің түрлері. Ойын оқу мен еңбек бола тұрып, оқушыларды оқуға, еңбектенуге бейімдейді. Ойын процесінде оқушы пән туралы және қоршаған әлемнің таңғажайып құбылыстары туралы әр түрлі білім алады. Ойын баланың бақылампаздығын дамытады. Сонымен ойын оқушылардың ойын қозғай отырып, олардың жетіле дамуына, шығармашылық қиялдарының дамуына көмектеседі.

Ойында оқушыны алдымен берілген есептің немесе мысалдың күрделілігі қызықтырады, өйткені оны шешуге болады, содан соң оқушы жаңалықты ашып және қойылған кедергіден өте алғанына қуанады. Дәл осы себепті адамдардың барлығын жасына қарамастан ойын қызықтырады.

Көбінесе 7-8 сыныптарда пайдаланып жүрген ойындар оқушылардың ой-өрісін дамыту мақсатында, пәнге деген қызығушылығын арттыру барысында өткізіледі. 9-11 сыныптарда пайдаланатын ойындар оқушылардың ізденіс, логикалық ойлау қабілеттерін дамытуға арналады. Ойын элементтерін пайдаланғанда оқушы білімнің сапасына көп көңіл бөлеміз. Себебі әр оқушы берген жауаптарының нақтылығы, дұрыстығы арқылы ғана жеңіске жетері анық.

Ойындар сабақ

мазмұнына сәйкес

алынып, жеке және топтық

жұмыстар жүргізуде алға

қойған мақсатқа жеткізіп,

нақты қорытынды

алуға көмектеседі

Ойындар – балалардың танымдық қызығушылықтарын арттырумен қатар жаңа игерілген түсініктері мен іскерліктерін бекітуге арналған оқыту әдісі

ОЙЫН

Ойын арқылы бала

адамгершілік құндылықтар

жөнінде тәжірибе

жинақтайды

Ойын арқылы балалар

өздерінің

құрбы – құрдастарымен қарым –

қатынас жасауға үйренеді

«Физикалық лото» ойыны

3

2

1

4

6

5

«Доп лақтыру» ойыны

“ Мағынасын тап” ойыны.

Физикалық диктант.

Шарты: Нүктелердің орнына тиісті сөздерін қойып, жазу.

1. Табиғаттағы өзгерістерді ..... деп атайды.

2. Тарихта « екінші ұстаз» аталған  ғалым ....

3. Бірнеше атомдардың өзара байланысуынан .... түзіледі.

4. ХХ ғасырдың қол жеткен ең ірі табыстарының бірі ....

5. .... күнді айналып жүрген тоғыз планетелардың бірі:

7. Айға адамзат ұрпағының табаны ...... тиді.

8. Аспан  денелерінің пайда болуын , дамуын зерттейтін ғылым .... деп аталады.

9. ...... астрономиялық бақылау үшін қолданылатын аспап.

10. Молекулалардың ретсіз қозғалыста болатындығын дәлелдеген ғалым ......

«Крестиктер мен нөлдіктер»

Шарты: Бұл ойынды 2 оқушы немесе 2 топ ойнайды. Ойынды сабақ кезінде немесе үйірме сабақтарында жүргізуге болады.

«Крестиктер мен нөлдіктер» ойыны үшін тор сызылады немесе беріледі. Әр бір торда тапсырмасы бар карточка жатады (карточка тапсырмамен төмен аударылған). Тапсырмалар әр түрлі формада болуы мүмкін: формула, сұрақтар, есептің мәтіндері т.с.с.. Торға « × немесе 0 » – ді қойғысы келген оқушы карточкада жасырылған тапсырманы орындауы тиіс. Егер оқушы немесе топ тапсырманы дұрыс орындаса, онда таңдалған торға « × » -ті, ал қателескен болса, онда « 0 » –ді қояды.

10

20

10

20

30

10

20

30

30

«Құралдар атаулары»

Шарты: Берілген қалалардың аттарын бас әріптері қандай да бір құралға сәйкес келетіндей етіп орналастырып, оған анықтама беру керек.

Мысалы: Мәскеу, Павлодар, Риддер, Астана, Ереван, Минск, Есік, Тараз, Рудный.

Жауабы: А стана

М әскеу

П авлодар

Е сік

Р иддер

М инск

Е реван

Т араз

Р удный

АМПЕРМЕТР – ток күшін өлшейтін құрал

"Күн шуақ" ойыны

Шарты: аспанды бұлт жауып тұр, бұлттардың артында өтілген сабақтарға байланысты, сұрақтар мен жұмбақтар берілген, міне біз берілген тапсырмаларды орындау арқылы күннің нұрын, сәулесін ашамыз

Қысымның негізгі өлшем бірлігі ?

Қысым дегеніміз не?

Қысымның формуласынан ауданды келтіріп шығар

Қысымды өлшейтін құрал?

Қысым қандай әріппен белгілінеді?

Қысымның формуласынан күшті келтіріп шығар

Қысымды қалай өзгертуге болады?

Қысымды есептеудің формуласы қандай?

Қысым қандай шамаларға тәуелді?

, немесе = » " width="640"

“ Ой қозғау” ойыны

Шарты: 1. Дұрыс жолды сәйкестендір:

V м күш

S кг қысым

s Дж уақыт

m с энергия

W Па масса

h Н көлем

p м 2 жол

F м 3 аудан

t м биіктік

20000 Н 20кН

100 см 3 0,1 м 3

150 мг 1,5 г

2700 кг/м 3 0,27 г/см 3

72 км/сағ 20 м/с

1 сағ 2400 с

250 мл 250 см 3

30 см 2 0,003 м 2

400 г 0,4 кг

70 л 0,7 м 3

2. Дұрыс белгіні қой: « , немесе = »

«Қызықты физика» (физикалық ойын) 

Ойынның шарттары: 

1. ТАНЫСТЫРУ (әр топ тобын, ұранын айту);  2. «КІМ ЖЫЛДАМ» (викториналық сұрақтар);  3. «ОЙЛАНАЙЫҚ, ОЙЛАЙЫҚ!» (логикалық есеп); 

4. «КІМ ТАПҚЫР!» (Ғажайып жетілік);  5. «ОЙЛАН ТАП!» (берілген тапсырма бойынша физикалық тәжірибе жасау);  6. СЕРГІТУ СӘТІ. (Кел, күлейік!) 

7. «ТІЛ - ӨНЕР» (жұмбақтың шешімін тауып, орыс, ағылшын тіліне аудару)  8. «Физикалық диктант...» 

Қазақ халқының ұлттық ойындарын физика пәнінде пайдалану оқушылардың пәнге деген қызығушылығын, белсенділігін арттырып, тарауды пысықтау, қайталау кезеңдерін сапалы өткізуге, материалды толық меңгеруге көмектеседі. Оқушы өзінің ойын дамыта отырып, өзінің пікірін айтуға үйренеді.

Мысалы: «Сәреден мәреге дейін!»

Бұл ойын «Есептер шығару» сабағы кезінде қолданылады. Сынып оқушыларын үш топқа бөлеміз. Әр топқа ат қойылады. Тақтаға плакат ілінеді. Оған 3 баған етіп түрлі-түсті қағаздар жабыстырамыз. Түрлі-түсті қағаздардың ішіне есептер бар кеспе қағаздар жасырылған. Әр бағанда 4 есеп, 1 сұрақ болады. Сонда барлығы 15 тапсырма орындалады. Үш топтан үш оқушы шығып, плакаттағы өз тобының тұсындағы тапсырманы бірдей уақытта алып, есеп шығаруды бастайды. Уақытты ұтымды пайдалану үшін, мұғалімде есептердің жауаптары болуы тиіс. Есеп шығарып қойған оқушының есебі мұғалімдегі жауаппен салыстырылады, тексеріледі. Егер есеп дұрыс шығарылса, онда оқушы тез орнына отырады да, оның тобындағы келесі оқушы тақтаға шығып, келесі есепті шығарады. Егер есеп қате шығарылса, онда оқушы сол есепті дұрыс шығарғанынша тақтада тұрады. Қай топ бірінші болса, сол топ мәреге 1-ші жеткен болып есептеледі.

«Орамал тастау».

Бұл ойын көгалда, алаңда шөптесін жерде ойналады. Ойнаушылардың саны көп болса, ойын соншалықты қызықты болады. Оқушылар тең екі топқа бөлінеді де, арасы он адымдай екі сызықтың бойына қарама-қарсы қатарласа тұрады. Мұғалім қолындағы орамалын бірінші топтың оң жағындағы шеткі ойыншыға береді. Ол өзінің қарсыласының біреуіне тастайды да: «R» әрпін көрсеткенде, екінші топ оқушысы «кедергі» деп жауап береді. Ойын осылайша қайталанады. (Әр топ оқушыларының алдында физикалық шамалар мен өлшем бірліктері жазылған парақтар болады.

Осы ойынды қолданып, физикалық шамаларды, өлшем бірліктерін жаттап алуға дағдыландыруға болады.

Ойлау қабілеттерін дамыды

Пәнде ойын

Топпен жұмыс жасауға және ынтымақтастығы артты

Пәнге қызығушылығы артты

элементтерін пайдалана

отырып, оқушылардың

жеткен жетістіктері

Тәртіпке шақырады, ой-өрісін кеңейтеді

Қорытынды

Қорыта айтқанда, физика сабағында оқушылардың құзіреттілігін арттыру мақсатында ойын элементтерінің атқаратын рөлі ерекше. Тақырыпқа сай жүргізілген ойын түрлері әсіресе, тәрбиелік мәні бар ойын элементтері оқушының ойлау белсенділігін, пәнге деген қызығушылығын, білім мен ынтасын, сол пәнге деген сүйіспеншілігін арттырады. Адам мәдениеті ойын арқылы дамиды, демек балалық шақтан бастап, қартайған кезге дейін адамды ойын жетелеп отырады. Ал бүгінгідей, динамика ғасырындағы заманда, оқу процесінде ойын алдынғы орында, яғни сабақтарда ойын элементтерін қолдану арқылы баланың оқуға ыңтасын арттыру жеңіл болмақ.